افزایش ۴ برابری بروز مالاریا در کشور در ۸ ماه گذشته/ عدم گزارش مرگ و انتقال محلی بیماری

عبدالرضا میراولیایی با اشاره به اینکه تقریبا از نیمه دوم سال گذشته تاکنون موارد ابتلا به مالاریا در کشور افزایش یافته است، گفت: مناطق اندمیک بروز مالاریا در ایران شامل استان سیستان و بلوچستان بویژه بخش‌های جنوبی، استان هرمزگان و جنوب استان کرمان است؛ البته بعضی اوقات ممکن است بیماری را به استان‌های همجوار انتقال دهند، اما بیشترین موارد بروز بیماری در استان‌های اندمیک است.

وی با اشاره به اینکه بروز مالاریا در ایران متاثر از کشور پاکستان است، درباره علل افزایشی شدن آمار بیماری در استان سیستان و بلوچستان، اظهار کرد: در مناطقی از سیستان و بلوچستان که با پاکستان مرز مشترک دارند که یکی از عوامل افزایشی شدن روند بیماری می‌تواند افزایش تردد از گذرگاه مرزی غیررسمی باشد. علت دیگر بروز سیل در برخی ایالت‌های پاکستان بود که به دنبال این واقعه آنهم در منطقه مستعد، رشد بروز مالاریا دور از انتظار نیست و با افزایش موارد مالاریا در پاکستان سایر نقاط همجوار نیز تحت تاثیر خواهند بود. در واقع اقلیم منطقه،‌ ترددها، بلایایی نظیر سیل، گرمای هوا و... از عوامل خطر افزایش بار بیماری در سال گذشته هستند.

میراولیایی گفت: در مدت اخیر با روند افزایشی حدودا چهار برابری بروز مالاریا در کشور مواجه بوده‌ایم.

وی افزود: با توجه به همزمانی بروز مالاریا و کرونا طی سالیان اخیر و با توجه به اینکه مالاریا در مراحل اولیه علائم مشابه با کرونا دارد، ممکن بود تشخیص در مواردی با اشتباه مواجه شود. البته با تلاش‌ها و هماهنگی‌های بین بخشی که انجام شد سعی کردیم با کمک سایر سازمان‌ها و نهادها،‌ ترددهای بین مرزی را مدیریت کرده و در بعد آموزش نیز قوی ظاهر شویم تا روند بیماری کاهشی شود.

او ادامه داد: آموزش مدون و متداوم پزشکان مناطق اندمیک مالاریا،‌ از بین بردن زیستگاه لاروی، سم پاشی در مناطق مورد نیاز و... از دیگر اقداماتی بود که انجام شد؛ اما به هر حال باز هم با افزایش بار بیماری مواجه شدیم؛ زیرا واقعیت مالاریا این است که هنگام بروز وقایعی چون سیل و زلزله با وفور ناقلین بیماری‌زا مواجه می‌شویم که به دنبال آن افزایش تعداد بیماران اتفاق می‌افتد و روند افزایشی چند ماهی ادامه می‌یابد و بعد کاهشی می‌شود.

وی افزود: البته علی‌رغم افزایش موارد بیماری طی هشت ماه گذشته، خوشبختانه انتقال محلی (انتقال از یک فرد به فرد دیگری در داخل کشور ) مالاریا گزارش نشده است و این یک دستاورد بزرگ است. همچنین علی‌رغم افزایش موارد بیماری خوشبختانه هیچ‌ موردی از مرگ مالاریا در کشور طی مدت ذکر شده رخ نداده است و این دستاورد بزرگی است که باید حفظ شود و در عین حال با بهره‌گیری از استراتژی‌های نوین مانند بیماریابی به موقع و آموزش و افزایش آگاهی مردم ارتقا یابد.

وی درباره شعار امسال روز جهانی مالاریا، بیان کرد: «پیاده‌سازی استراتژی‌های جدید و اقدامات نوآورانه در حذف مالاریا بویژه در مناطق محروم مرزی جنوب و جنوب شرقی کشور» شعاری است که برای امسال انتخاب کرده‌ایم.

میراولیایی ادامه داد: استراتژی حذف مالاریا بر چند پایه استوار است که یکی از مهم‌ترین استراتژی‌ها حذف مرگ ناشی از مالاریا است که خوشبختانه ما در کشور این شاخص مهم را حفظ کردیم. استراتژی مهم دوم این است که نباید انتقال محلی مالاریا در کشور رخ دهد؛ یعنی چرخه بیماری در نسل دوم انتقال متوقف شود که این مورد را هم تاکنون در کشور نداشتیم.

وی از یک چالش در زمینه بیماری مالاریا یاد کرد و گفت: تعداد افرادی که در مناطق غیر اندمیک بیماری به تبع افزایش موارد مالاریا در نقاط اندمیک به بیماری مبتلا شدند، افزایش یافته است و اینجا اقدامات ما خطیرتر می‌شود؛ به این دلیل که در مناطق پاک (غیراندمیک) ایمنی افراد در برابر مالاریا کم است؛ زیرا در طول زندگی با این انگل برخورد نداشتند به همین خاطر احتمال اینکه این بیماران دیرتر شناسایی شوند، وجود دارد و باید تلاش ما این باشد که در کوتاه‌ترین زمان ممکن بیماران را شناسایی کنیم.

او به مردم توصیه کرد: ساکنین و مسافرین مناطق اندمیک در فصاهای مسقف استراحت کنند و شب‌ها بدون پشه‌بند آغشته به حشره کش در محیط باز نخوابند و از دور کننده‌های حشرات استفاده کنند. همچنین می‌بایست در صورت گزش حتما به مراکز بهداشتی مراجعه کنند.

او درباره آخرین اخبار دریافت گواهی حذف مالاریا از کشور توضیح داد: طبق دو شاخص عدم مرگ ناشی از مالاریا و عدم انتقال محلی بیماری ما استحقاق داریم که در سال ۲۰۲۵ این گواهی را دریافت کنیم.

کارشناس اداره مدیریت بیماری‌های قابل انتقال از ناقلین وزارت بهداشت، در خصوص علائم ابتلا به مالاریا بیان کرد: این بیماری با علائم بسیار مشخص تب، لرز و تعریق متناوب شناخته می‌شود؛ ولی ممکن است بیماری به فرم‌های مختلف نیز خود را نشان دهد.