نمی توانیم از جهش های ویروس جلوگیری کنیم/ با افزایش تعداد ابتلا ها میزان مرگ و میر بالاتر خواهد رفت/ استقبال مردم از واکسن کم است

به گزارش دیده بان ایران؛ دکتر حمید سوری، اپیدمیولوژیست درباره موج های جدید کرونا با شیوع دور تازه ای از این بیماری در ایران و جهان می گوید:‌ ما در مدیریت اپیدمی در دو مولفه دچار مشکل هستیم؛ اولا تصویر روشنی از بیماری و اپیدمی در کشور نداریم و اگر هم داریم انحصاری است و در اختیار عده ای خاص است و اجازه نمی دهند دیگران که متخصص این موضوع هستند ورود پیدا کنند و داده ها را در اختیار نمی گذارند. مساله دوم این نکته است که ما در جایجایی ویروس تعلل داریم. بیش از یک ماه است که تذکر داده می شود و هشدار می دهند که سویه های جدید اپیدمی به سمت غرب آسیا و از جمله کشور ما حرکت می کند و باید اقداماتی مناسب و پیشگیرانه انجام داد ولی توجهی نشده است. ما امروز نمی دانیم واریانت غالب در کشور ما چی است! گزارش هایی از بی ای تو و بی ای فایو آمده است ولی ما نمی دانیم کدام ها هستند چون نظام توالی سنجی ویروس در کشور ما وجود ندارد و تنها چند تست محدود داریم و می خواهیم بر این اساس کار انجام بدهیم و از این رو اطلاعات موثق و قابل اتکایی به دست ما نمی دهد.

بنابر گزارش دیده بان ایران؛ متن گفت وگوی  شفقنا آینده با دکتر سوری را می خوانید:

_ شیب تندی از ابتلا به کرونا در کشور ایجاد شده و آمار ابتلا و بستری بالا رفته است. آیا با جهش های جدیدی روبرو هستیم یا زیر سویه های اومیکرون در حال گسترش است. کدامیک از دلایل موجب گسترش بیماری است؟

ویروس برای ادامه حیات خود هوشمندانه تلاش می کند

شکل‌گیری پیک های جدید

ویروس برای ادامه حیات خود هوشمندانه تلاش می کند و تلاش اش به این شکل است که خود را تغییر می دهد و ژنتیک ویروس تغییر می کند و موتاسیون صورت می پذیرد و ویروس در صدد مبتلا کردن افراد جامعه است چون ادامه حیات ویروس به این بستگی دارد که افرادی حساس در جامعه وجود داشته باشد و مواجهه ای موثر صورت بگیرد و شرایط انتقال مهیا باشد. ما ویروسی داریم که در یک سوی قضیه است و برای حیات خود تلاش می کند و باید فرد حساس و امکان انتقال مناسب در جامعه وجود داشته باشد. طبیعتا این مولفه ها است که در ادامه یک اپیدمی و شکل گیری پیک های جدید می تواند موثر باشد.

نمی توانیم از جهش های ویروس جلوگیری کنیم

مهم است که ما به موقع وارد عمل شویم

ویروس کار خود را می کند و ما کنترلی بر ویروس نداریم و نمی توانیم از جهش های ویروس جلوگیری کنیم. عامل بیماری زا ویروس است و برعکس بسیاری از عوامل بیماری زا که می توان آن ها را از بین برد این ویروس قابل از بین بردن نیست. مثلا در جنون گاوی کاری که بشر کرد از بین بردن مخزن عامل بیماری زا بود و نزدیک به چهل میلیون گاو را از بین بردند ولی نمی توان مخزن کووید 19 را از بین برد چون مخزن انسان است نه حیوان. پس راه هایی که برای ما می ماند عمدتا روش هایی غیر داوریی است. این روش ها در همه جای دنیا آزموده شده اند ولی شکل و شیوه اجرای آن ها ممکن است در جاهای مختلف متفاوت باشد ولی در اعمال مداخلات غیر دارویی عامل زمان در اپیدمی ها بسیار مهم است. مطالعات نشان داده است که در اروپا کشوری مداخلاتی غیر دارویی را به موقع انجام داده است و توانسته تا 70% از گسترش بیماری جلوگیری کند ولی کشوری در همان منطقه دو هفته بعد همان کار را شروع کرده ولی هیچ تاثیری نداشته است. پس مهم است که ما به موقع وارد عمل شویم.

در مدیریت اپیدمی در دو مولفه دچار مشکل هستیم

ما امروز نمی دانیم واریانت غالب در کشور ما چی است

نظام توالی سنجی ویروس در کشور ما وجود ندارد

ما در مدیریت اپیدمی در دو مولفه دچار مشکل هستیم؛ اولا تصویر روشنی از بیماری و اپیدمی در کشور نداریم و اگر هم داریم انحصاری است و در اختیار عده ای خاص است و اجازه نمی دهند دیگران که متخصص این موضوع هستند ورود پیدا کنند و داده ها را در اختیار نمی گذارند. مساله دوم این نکته است که ما در جایجایی ویروس تعلل داریم. بیش از یک ماه است که تذکر داده می شود و هشدار می دهند که سویه های جدید اپیدمی به سمت غرب آسیا و از جمله کشور ما حرکت می کند و باید اقداماتی مناسب و پیشگیرانه انجام داد ولی توجهی نشده است. ما امروز نمی دانیم واریانت غالب در کشور ما چی است! گزارش هایی از بی ای تو و بی ای فایو آمده است ولی ما نمی دانیم کدام ها هستند چون نظام توالی سنجی ویروس در کشور ما وجود ندارد و تنها چند تست محدود داریم و می خواهیم بر این اساس کار انجام بدهیم و از این رو اطلاعات موثق و قابل اتکایی به دست ما نمی دهد. از طرف دیگر واکسیناسیون به عنوان مهمترین مولفه در کنترل اپیدمی طی یک سال گذشته تجربه شده است.

می شد پیش‌بینی کرد ما با این افزایش روبرو خواهیم بود

واکسن های استفاده شده به طور متوسط 70% اثر بخشی دارد یعنی حتی اگر همه مردم ما واکسن بزنند که نزده اند باز 30% فرد حساس در جامعه داریم که می توانند دچار بیماری شوند. ما در خوشبینانه ترین شکل در حدود 70% واکسیناسیون داشتیم. همین باعث می شود ویروس به اندازه کافی فرد حساس داشته باشد تا به حیات خود ادامه بدهد. طول مدت واکسیناسیون هم اهمیت دارد ایمنی ایجاد شده برای دراز مدت نیست و این واکسن می تواند حداکثر تا شش ماه سطح ایمنی بدن افراد را بالا نگه دارد. بعد از شش ماه سطح ایمنی پایینتر می آید و شانس ابتلا بالا می رود و طبیعتا باید شاهد پیک باشیم. بنابراین نشانه ها کاملا معلوم بود و می شد پیش بینی کرد که ما با این افزایش روبرو خواهیم بود. از طرفی سایر مداخلات دارویی مثل استفاده از ماسک و رعایت پروتکل ها در کشور کاهش پیدا کرد و حالتی از عادی انگاری در کشور تجربه شد که پیش از این نیز بیش از شش بار در کشور تجربه شده بود و ما دوباره این اشتباه را تکرار کردیم و تا موارد ابتلا کم شد فرض کردیم اپیدمی از بین رفته است و بعضا متولیان امر نیز به این نکته دامن زدند.

شاخص هایی برای سنجش خطر در جامعه در نظر گرفته می شود که تماما نادرست هستند

تعداد تست هایی که انجام می دهیم آنقدر محدود است که نمی تواند اطلاعات مناسبی به ما بدهد

ما در محیطی مبهم و تاریک به دنبال راه فرار از اپیدمی می گردیم

نکته دیگر شاخص هایی است که برای سنجش خطر در جامعه در نظر گرفته می شود که تماما شاخص هایی نادرست هستند. مثلا رنگ بندی شهر ها یا موارد مرگ و بستری که شاخص های خوبی برای سنجش خطر نیستند و باید از شاخص های مناسبتر استفاده کرد. تعداد تست هایی که انجام می دهیم آنقدر محدود است که نمی تواند اطلاعات مناسبی به ما بدهد. کل تست هایی که در کشورمان انجام می دهیم نسبت به سایر نقاط دنیا رقم نازلی است و نمی توانیم بفهمیم امروز در کشورمان چه می گذرد؟! سنجش سطح ایمنی نیز نداشتیم تا ببینیم چند درصد مردم ایمن هستند، کجا ایمنی خوب است و کجا ها نیست تا به واکسیناسیون اولویت بدهیم. به نظر من ما در محیطی مبهم و تاریک به دنبال راه فرار از اپیدمی می گردیم و طبیعتا به راحتی درب خروج از این فضای پر خطر را پیدا نخواهیم کرد.

_ با این روند پیک هفتم چه زمانی شروع می شود؟

متاسفانه شاهد اقداماتی که باید انجام شود نیستیم

نگرانی جدی است و احتمال بازگشت به شرایط دشوارتر وجود دارد

ما در حوزه ابتلا پیک هفتم را در اردیبهشت ماه تجربه کردیم ولی چندان ارتفاع بالایی نداشت. البته این به دلیل کارهای ما نبود از ماهیت عامل بیماری زا نشات می گرفت. در اپیدمی ها باید کوچکترین احتمال از خیزش مجدد اپیدمی را جدی گرفت و برای آن برنامه ریزی جدی داشت. «انشاا… نمی شود» برخوردی مناسب در مورد اپیدمی نیست. ما متاسفانه شاهد اقداماتی که باید انجام شود نیستیم. از این رو نگرانی جدی است و احتمال بازگشت به شرایط دشوار تر نیز وجود دارد.

_ در مورد میزان مرگ و میر وضعیت چطور خواهد بود؟

با افزایش تعداد ابتلا ها میزان مرگ و میر بالاتر خواهد رفت

این مساله به شدت بیماری زایی ویروس بستگی دارد. در حال حاضر شدت بیماری زایی چندان بالا نیست ولی وقتی موارد ابتلا بالا می رود به همان نسبت تعداد مرگ و بستری نیز افزایش پیدا می کند. مثلا در واریانت دلتا از هر 100 ابتلا 10 نفر فوت می کردند ولی در واریانت اومیکرون از هر 100 ابتلا 1 نفر فوت می کند اما با افزایش تعداد ابتلا ها میزان مرگ و میر بالاتر خواهد رفت.

_ در سویه اومیکرون ابتلای مجدد بسیار بالا است.

ابتلای مجدد می تواند به دلیل پایین آمدن سطح ایمنی افراد باشد

ما باید واکسن ها را مرتبا به روز کنیم

قابلیت انتقال بیشتر است و ابتلای مجدد بالا است ابتلای مجدد می تواند به دلیل پایین آمدن سطح ایمنی افراد باشد و یا اینکه واکسن ها نسبت به آن سویه اثر بخشی قبلی را ندارند این طبیعی است. ویروس برای فرار از دست واکسن تغییر ماهیت ژنتیکی می دهد و ما باید واکسن ها را مرتبا به روز کنیم.

_ در دنیا نیز شاهد شروع پیک ها هستیم ولی کارخانجات واکسن سازی متناسب با این بیماری جدید کاری عرضه نکرده اند.

واکسن‌سازهای داخلی ما به دلیلی سیاست های نادرست تا حد زیادی امکان سر پا ماندن را ندارند

واکسن ساز های بین المللی این کار را انجام می دهند ولی وارد کشور ما نمی شود واکسن سازهای داخلی ما به دلیلی سیاست های نادرست تا حد زیادی امکان سر پا ماندن و ادامه دادن با قوت و شدت را ندارند. واکسن ها بیش از حد از خارج وارد شد و تولیدات داخلی مصرف نشد و حالتی از نیمه ورشکستگی در واکسن ساز های داخلی انجام شد و امروز کارهای موجود به آن قوتی که انتظار می رود نیست.

_ کشور های دیگر به تزریق واکسن متناسب با سویه های جدید اقدام کرده اند یا نه؟

استقبال مردم از واکسن کم است

نه هنوز مواردی وجود ندارد، استقبال مردم از واکسن کم است و سطح واکسیناسیون پایین است، دلایل متعدد است. واکسن یکی از راه های مقابله با پیک های جدید در اپیدمی ها است سایر عوامل نیز مطرح است ما در مورد کشور های دیگر نیز شاهد وخامت وضعیت هستیم. در برخی از کشور ها که در دو سال اول اپیدمی موارد مرگ در حد دو رقمی بود طی چند ماه گذشته افزایش مرگ و میر گزارش شده و تلفات بالا بود.

_ آیا توصیه می کنید افرادی که دوز سوم زده اند دوز چهارم را نیز تزریق کنند؟

افراد اگر بیش از شش ماه از زمان تزریق گذشته باشد حتما واکسن بزنند

اگر بیش از شش ماه از زمان تزریق گذشته باشد حتما واکسن بزنند. بحث خطر و سود مطرح است و سود واکسن زدن بهتر از عدم تزریق واکسن است ولی این به آن معنا نیست که اگر واکسن بزنیم هیچ خطری ما را تهدید نمی کند. ما برای اینکه واکسن بزنیم یا نزنیم باید تحقیقاتی در جامعه انجام بدهیم و به نتایجی برسیم که مشخص کند چه کسانی باید واکسن بزنند یا چه کسانی و چه مناطقی در اولویت هستند.

منبع: شفقنا