واکاوی قتل های ناموسی توسط روانشناس؛ قرارگاه پلیس ویژه زنان مانند برزیل در ایران اجرا شود
مهدی عسکری‌پور روانشناس و استاد دانشگاه : انتشار تصاویر خشونت‌آمیز، خونسردی در برابر این تصاویر و وقایع ناگوار را افزایش داده و تکرار این خشونت باعث سردی و عادی شدن خانواده در برابر این نوع اتفاقات خواهد شد.
به گرارش سایت دیده بان ایران؛ یک زن ۱۷ ساله در اهواز روز شنبه ۱۶ بهمن ماه با انگیزه ناموسی به دست شوهر خود به قتل رسید. مهدی عسکری‌پور روانشناس و استاد دانشگاه درباره علل بروز خشونت خانگی در یک خانواده و چگونگی کاهش و رفع این آسیب اجتماعی به ایرنا گفت: خشونت خانگی که با عنوان خشونت خانوادگی هم شناخته می‌شود، علاوه بر تاثیرگذاری بر جنبه‌های انسانی و حقوق بشر، سلامت روان (به ویژه در زنان) را نیز تحت‌تاثیر قرار داده و عواقب روحی، جسمی و اجتماعی متعددی را به همراه خواهد داشت.
وی تصریح کرد: این خشونت که به طور عمده علیه زنان به کار گرفته شده و به ندرت در قبال فرزندان و به ویژه مردان مشاهده می‌شود، سازمان ملل را نیز وادار به صدور یک بیانیه در زمینه حذف خشونت علیه زنان و هر اقدام خشونت‌آمیز جنسیتی (که منجر به آسیب بدنی، جنسی و روانی زنان شود) کرده است.
عسکری‌پور ادامه داد: احتمال بروز این آسیب‌ها به دنبال بروز خشونت، پرخاشگری و محرومیت‌های اجباری از آزادی فردی و اجتماعی هم یک قسم از خشونت خانگی تلقی می‌شود.
این روان‌درمانگر توضیح داد: این خشونت، درگیری‌های فیزیکی، حبس، سو استفاده جنسی، روانی و ابزاری از زنان و کودکان و قتل را دربرگرفته و به عنوان یک چالش جهانی در سراسر دنیا شناخته می‌شود. این خشونت بن‌مایه خانواده و جامعه را تضعیف کرده و از بین می‌برد همچنین سلامت خانواده را از منظر جنسی، عاطفی و روحی تهدید می‌کند.
وی افزود: به عنوان مثال، قتل عروس اهوازی به دست همسرش در روزهای اخیر به عنوان یک قتل ناموسی در حقیقت یک خشونت خانگی (خانوادگی) است.
علل اصلی خشونت خانگی در یک خانواده چیست؟
عسکری‌پور درباره علل بروز این خشونت گفت: خشونت خانگی از عوامل متعددی برخوردار است؛ تنبیه والدین و مربیان در دوران کودکی یکی از علل اصلی بروز خشونت و پرخاشگری در دوران بزرگسالی است.
این روانشناس توضیح داد: خشونت از جمله رفتارهای اکتسابی است بنابراین خشونت از طرف والدین، خانواده، معلم و مدیر باعث می‌شود که رفتار خشونت‌آمیز در ذهن کودک حک شده و این مولفه را ابزاری برای رشد و تربیت تلقی کند. این افراد در دوران بزرگسالی در برخورد با همسر و فرزندان و شاگردان نیز این رفتار را بروز خواهد داد.خشونت از جمله رفتارهای اکتسابی است بنابراین خشونت از طرف خانواده، پدر و مادر، معلم و مدیر باعث می‌شود که رفتار خشونت‌آمیز در ذهن کودک حک شود و این مولفه را ابزاری جهت رشد و تربیت تلقی کند.
وی افزود: براساس تحقیقات علمی، قربانیان خشونت یکی از مهمترین عاملان خشونت خانگی به شمار می‌روند. برای نمونه، خفاش شب (قاتل زنجیره‌ای ایرانی) که اقدام به تجاوز و قتل دختران جوان در پایتخت می‌کرد، خود از قربانیان خشونت و تجاوز در دوران کودکی بود.
وی اضافه کرد: دخالت در زندگی زوجین توسط خانواده زن و مرد که به دلیل دلسوزی و با هدف راهنمایی انجام می‌گیرد نیز گاه موجب تحریک زوجین و اختلافات زناشویی می‌شود.
این استاد دانشگاه ادامه داد: تبعیض جنسیتی یکی دیگر از مولفه‌های اساسی در تشدید و بروز خشونت خانگی است. در برخی کشورها، شهرها و خرده فرهنگ‌ها، خشونت ابزاری برای مهار رفتار جنس مونث درنظر گرفته می‌شود. به عنوان مثال، کتک زدن و قتل زنان که گاه به دلیل خیانت و با هدف بازگشت آبرو توسط مردان انجام می‌شود، یک نمونه از این تبعیض جنسیتی است که برای مردان در صورت انجام خیانت اتفاق نمی‌افتد.
به گفته این مشاور، مصرف مواد مخدر، الکل و برخی داروها هم می‌تواند از علل بروز خشونت خانگی باشد.
عسکری‌پور خاطرنشان کرد: بی‌توجهی به نظرات و خواسته‌های همسر نیز می‌تواند زمینه‌ساز کاهش عشق و علاقه در خانواده و طبیعتا بروز اختلاف و ناسازگاری و خشونت خانگی شود. زن و شوهر باید نظرات و خواسته‌ها و انتظارات از یکدیگر را بیان کرده و با هم گفت وگو کنند. ارتباط کلامی در این رابطه می‌تواند اختلاف و تنش را کاهش دهد و از بروز خشونت جلوگیری کند.
نقش رسانه‌ها در پیشگیری از خشونت خانگی
عسکری‌پور درباره نقش رسانه‌ها در این زمینه نیز یادآور شد: رسانه‌های جمعی در یک جامعه نقشی اساسی در کاهش یا تشدید خشونت‌ها ایفا می‌کنند. انتشار تصاویر خشونت‌آمیز توسط رسانه‌ها، ترویج و آموزش این خشونت را به دنبال داشته و سلامت روان خانواده‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
وی افزود: در حقیقت، انتشار تصاویر خشونت‌آمیز، خونسردی در برابر این تصاویر و وقایع ناگوار را افزایش داده و تکرار این خشونت باعث سردی و عادی شدن خانواده در برابر این نوع اتفاقات خواهد شد.
این مدرس یادآور شد: برخی از مشکلات اقتصادی، معیشتی و عوامل فرهنگی و اجتماعی مانند طلاق، اعتیاد و بیماری نیز می‌تواند باعث بروز خشونت در خانواده شود.
عسکری‌پور نهادینه‌سازی فرهنگ گفت وگو در ساختار خانواده را در چگونگی کاهش و رفع این آسیب اجتماعی موثر دانست و افزود: خواسته‌ها و انتظارات زن و شوهر در قالب گفت وگو انتقال داده شده و آموزش در این رابطه می‌تواند تاثیرگذار باشد.
وی افزود: رسانه‌ها نیز در این زمینه نقش آموزشی داشته و می‌توانند تربیت همگانی داشته باشند. در این رابطه، برنامه‌سازی کرده و با ساخت و تولید محتوا ارزش حقیقی، هویت و جایگاه واقعی زن و تقویت رفتارهای اجتماعی اعم از همکاری و مشارکت، همدردی و همدلی و عواقب احتمالی رفتارهای پرخاشگرانه را نمایش دهند.
عسکری‌پور اضافه کرد: برگزاری کلاس‌های آموزشی مهارت‌های زندگی قبل از ازدواج، سالم زیستن و همسرداری و ساخت کلیپ، پوستر و بنر در این زمینه می‌تواند آگاهی‌سازی کرده و در کاهش خشونت موثرباشد.
وی با بیان اینکه حمایت‌های اجتماعی جامعه از طریق قانون می‌تواند این خشونت را ریشه‌کن کند، افزود: ارائه راهکار برای تضمین برابری زن و مرد، استقلال حقوقی و مالی زنان، حمایت از طریق سازمان‌های مردم نهاد، دولت، عالمان مذهبی، دانشمندان و کارشناسان حقوقی و تدوین قوانین و مقررات سختگیرانه در این زمینه بی‌شک خشونت خانگی را کاهش می‌دهد.حمایت‌های اجتماعی جامعه از طریق قانون می‌تواند خشونت خانگی را ریشه‌کن کند.
به گفته عسکری‌پور، خشونت علیه زنان محصول وابستگی زنان است بنابراین حفظ و تقویت استقلال مالی و حقوقی زنان نقشی حیاتی در پیشگیری از این آسیب ایفا می‌کند.
وی با اشاره به راه‌اندازی خط تلفنی ۱۲۳ اظهار داشت: راه‌اندازی مراکز اجتماعی حمایتی از طرف سازمان بهزیستی کشور و قوه قضاییه نیز می‌تواند در این راستا موثر واقع شود. به عنوان مثال، کشور برزیل در یک حرکت ابتکاری یک قرارگاه پلیس ویژه زنان (با تمامی کارکنان و پرسنل زن) راه‌اندازی کرده و خشونت‌های خانگی را پیگیری و از زنان آسسیب دیده حمایت می‌کند.
یک زن ۱۷ ساله در اهواز روز شنبه ۱۶ بهمن ماه با انگیزه ناموسی به دست شوهر خود به قتل رسید.
