چین چگونه از شوک درمانی گریخت؟
چرا اقتصاد روسیه پس از فروپاشی شوروی تا مرز ورشکستگی پیش رفت اما اقتصاد چین با وجود تغییرات فراوان در هسته آن زنده ماند و به رشد خود ادامه داد؟
به گزارش سایت دیده بان ایران؛ پس از مائو، دنگ شیائو پنگ قدرت را در چین در دست گرفت. انتخاب او را می‌توان نقطه عطفی در تاریخ چین دانست. شیائو پنگ هر چند که خود زخم خورده دوران مائو بود اما مانند خروشچف که استالین‌زدایی را به شدت دنبال می‌کرد عمل نکرد. او اجازه داد مائوئیست‌ها تا جایی که می‌خواهند در حوزه‌های فرهنگی جولان بدهند اما عرصه سیاست و اقتصاد را به تدریج از آنها گرفت. نقل است که روزی در هیئت دولت رو به اعضا گفت اگر می‌خواهید هوا تازه شود باید پنجره را باز کنید. پس درهای چین برای اقتصاد جهانی و سرمایه‌گذاران خارجی باز شد و کشوری منزوی تبدیل به بازیگری مهم در عرصه بین‌الملل شد.
برای اینکه بدانید چین کمونیستی تا چه حد منزوی بود، باید بدانید تا 1973 تنها 32 کشور که عضو بلوک شرق بودند چین کنونی را به رسمیت می‌شناختند. در مقابل بیشتر کشورها چین تایپه را به رسمیت می‌شناختند. جالب اینکه در میانه دهه 50 شمسی ملکه وقت ایران، فرح پهلوی، از چین بازدید کرد و ایران چین کنونی را به عنوان چین به رسمیت شناخت.
اما درباره کتاب
کتاب «چین چگونه از شوک درمانی گریخت ؟» با یک سوال ساده آغاز می‌شود: چرا اقتصاد روسیه پس از فروپاشی شوروی تا مرز ورشکستگی پیش رفت اما اقتصاد چین با وجود تغییرات فراوان در هسته آن زنده ماند و به رشد خود ادامه داد؟ در واقع چرا باز کردن فضای اقتصادی در یکی با شوک درمانی شدید همراه بود اما در دیگری نه؟ کتاب چگونه اقتصاد چین از شوک درمانی گریخت دقیقا می‌خواهد به همین سوال پاسخ دهد. ایزابلا ام وبر، اقتصاددان جوان در این کتاب به بررسی چگونگی پیش رفتن تغییرات اقتصادی چین در دهه 80 و 90 میلادی پرداخته است.
بی‌شک رشد صنعتی چین که از میانه دهه 90 میلادی شتاب گرفت باعث تعجب فراوان اقتصاددانان شد. اما باید ریشه این رشد اقتصادی را در فعالیت‌های دولت چین در دهه 70، 80 و 90 میلادی جستجو کرد. در واقع به باور نویسنده بدون این اصلاحات امکان ایجاد این رشد اقتصادی سریع در دهه 90 وجود نداشت. در این سال‌ها بود که اقتصاددانان بدون ایجاد شوک‌های ویرانگر اقتصاد این کشور را از یک اقتصاد کاملا دولتی به اقتصادی بازاری تبدیل کردند.
واضح است که شوک درمانی نقطه مقابل تدریجی‌گرایی است. برای مثال لابد بارها از دولتمردان خودمان شنیده‌اید که در حال جراحی اقتصاد هستیم در حالی که هیچ بیماری 20 سال زیر جراحی دوام نمی‌آورد! با این حال اقتصاد چین نیز یک بار در سال 1986 و بار دیگر در سال 1988 تا مرز اجرای شوک درمانی پیش رفت و عین دوبار نیز موفق شد تا با تکیه بر نظرات کارشناسی از آن بگریزد.
