رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی: افزایش ۱.۵ درجه‌ای متوسط دمای هوای ایران در تابستان ۱۴۰۳/ افزایش میانگین ۳.۵ تا ۵ درجه دما در جنوب شرق ایران/ کاهش فضای سبز باعث افزایش دمای هوای شهرها شد
احد وظیفه، رئیس مرکز ملی اقلیم سازمان هواشناسی درباره میزان افزایش میانگین دما در کشور، در سالجاری به دیده بان ایران گفت: متوسط دمای هوای ایران در تابستان ۱۴۰۳، حدود ۱.۵ درجه از شرایط نرمال بالاتر بوده است. در تابستان امسال میانگین دمای هوا در هسته مرکزی فلات ایران و مناطقی از جنوب شرق کشورمان شامل استان‌های یزد، جنوب اصفهان، کرمان، خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان، شرق هرمزگان و بخش‌های شرقی فارس حدود ۳.۵ تا ۵ درجه از شرایط نرمال بیشتر بوده است و در سایر نقاط کشور نیز عمدتا شاهد ثبت دماهای بیش از ۱.۵ تا ۲ درجه سانتی‌گراد نسبت به وضعیت نرمال بوده‌ایم.
به گزارش سایت دیده بان ایران؛ «احد وظیفه»، رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور در گفت‌وگو با خبرنگار سایت دیده‌بان ایران در تحلیل وضعیت گرمای کم‌سابقه و بررسی علت افزایش شدید دمای ایران و جهان در تابستان امسال نسبت به تابستان سال‌های گذشته، اظهار داشت: میزان گرم شدن هوا در سطح جهان در سال جاری و سال قبلی میلادی کاملا بی‌سابقه بوده است، به نحوی که گزارش سالانه سازمان جهانی هواشناسی نشان می‌دهد که تا پیش از سال ۲۰۲۳، سال ۲۰۱۶ گرمترین سال ثبت‌شده کره زمین بود، اما در سال ۲۰۲۳ رکورد جدیدی در افزایش متوسط دمای هوای جهان به ثبت رسید و عملا رکورد گرمترین سال زمین شکسته شد.
وی افزود: در حال حاضر حدود هفت ماه از سال ۲۰۲۴ گذشته است که در این مدت هم شاهد زمستان نیم‌کره شمالی و هم‌زمان تابستان نیم‌کره جنوبی و هم شاهد تابستان نیم‌کره شمالی و زمستان نیم‌کره جنوبی بوده‌ایم و با این وجود، در تمام این هفت ماه، متوسط دمای هوای کره زمین بالاترین رکوردها را ثبت کرده است و به نظر می‌رسد که در پایان سال جاری میلادی، مجددا شاهد شکسته شدن رکورد میزان افزایش متوسط دمای هوای جهانی در طول یک سال باشیم.
گرمای هوای ایران در آبان و آذر ۱۴۰۲ بی‌سابقه بود
وظیفه همچنین در تحلیل وضعیت افزایش دمای هوای ایران در سال زراعی جاری (از مهر ۱۴۰۲ تا شهریور ۱۴۰۳) توضیح داد: در پاییز و زمستان سال ۱۴۰۲ بخصوص در بازه زمانی آبان تا نیمه اول بهمن، متوسط دمای هوای کشورمان بسیار گرمتر از شرایط نرمال بود، به نحوی که در ماه‌های آبان و آذر، رکورد بالاترین میانگین دما نسبت به ماه‌های گذشته در ۵۰ سال اخیر به ثبت رسید و به صورت کلی، میزان گرمای هوا در پاییز و نیمه اول زمستان ۱۴۰۲ در سطح کشور در نوع خود کم‌سابقه و در برخی ماه‌ها بی‌سابقه بود.
این مقام مسئول با بیان این که در بهار ۱۴۰۳، شرایط دمایی نرمالی در کشورمان به ثبت رسید و شاهد بی‌هنجاری در رکوردهای دمایی ثبت‌شده در نقاط مختلف کشور نبودیم، عنوان کرد: از شروع تابستان امسال شاهد پدیدار شدن امواج گرمایی در فلات مرکزی به‌ویژه جنوب شرق ایران هستیم که باعث شده است متوسط دمای هوا در بعضی هفته‌ها در مناطق بین ۲ تا ۵ درجه سانتی‌گراد از شرایط نرمال (میانگین ۳۰ سال گذشته) بیشتر شده باشد.
افزایش ۳.۵ تا ۵ درجه‌ای دمای هوا در جنوب شرق کشور در تابستان امسال
رئیس مرکز ملی اقلیم سازمان هواشناسی با تاکید بر این که متوسط دمای هوای ایران در تابستان ۱۴۰۳، حدود ۱.۵ درجه از شرایط نرمال بالاتر بوده است، یادآور شد: در تابستان امسال میانگین دمای هوا در هسته مرکزی فلات ایران و مناطقی از جنوب شرق کشورمان شامل استان‌های یزد، جنوب اصفهان، کرمان، خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان، شرق هرمزگان و بخش‌های شرقی فارس حدود ۳.۵ تا ۵ درجه از شرایط نرمال بیشتر بوده است و در سایر نقاط کشور نیز عمدتا شاهد ثبت دماهای بیش از ۱.۵ تا ۲ درجه سانتی‌گراد نسبت به وضعیت نرمال بوده‌ایم.
وی همچنین خاطرنشان کرد: تابستان امسال در استان‌های ساحلی دریای خزر، اردبیل و آذربایجان‌های شرقی و غربی شاهد ثبت دماهای نزدیک به شرایط نرمال بوده‌ایم، اما در سایر نقاط کشور به‌ویژه جنوب شرق ایران، در حدود ۶ هفته گذشته، امواج گرمایی شدیدی نفوذ پیدا کرده و باعث بی‌هنجاری متوسط تا شدید دمایی در این مناطق نسبت به شرایط نرمال (میانگین سی سال اخیر دمای هوای کشور) شده است.
ارتباط مؤثر تغییرات اقلیمی و افزایش دمای هوای ایران
وظیفه با اشاره به ارتباط میان افزایش دمای هوای ایران و جهان با تغییرات اقلیمی ناشی از گرمایش جهانی، گفت: وضعیت هوای مناطق مختلف کره زمین همواره دچار نوسان است و امواج هواشناسی به دلیل حاکم شدن سیستم‌های هوایی گوناگون در سطح جهان همیشه در حال تغییر هستند و در گذشته نیز چنین دماهای بالایی به ثبت رسیده است. ولی شکی نیست که روند گرمایش جهانی باعث شده است که کره زمین در طول سال‌های متوالی عمدتا دچار افزایش متوسط دمای هوا شود و هر سال می‌توانیم انتظار داشته باشیم که دماهای بالاتری به ثبت برسد، اگرچه این مساله ممکن است در یک سال اتفاق نیفتد، اما به صورت کلی شیب افزایش دما در سال‌های آینده نسبت به سال‌های گذشته صعودی خواهد بود.
رئیس مرکز ملی اقلیم سازمان هواشناسی کشور ادامه داد: گنبد هوای گرم که در تحلیل‌های هواشناسی هفته‌های اخیر توسط کارشناسان هواشناسی به آن اشاره شده است، به صورت کلی ویژگی تابستان‌های کشورهای خاورمیانه از جمله ایران است و صرفا مخصوص امسال و پارسال نیست؛ یعنی در سال‌های گذشته نیز این شرایط وجود داشته و در تابستان امسال در برخی شهرهای کشورمان هنوز رکورد بالاترین دمای ثبت‌شده شکسته نشده است، به طور مثال در اهواز قبلا رکورد ۵۴ درجه یا در تهران قبلا رکورد ۴۳ درجه سانتی‌گراد ثبت شده است، ولی هنوز امسال هنوز به چنین دماهایی نرسیده‌ایم.
کاهش فضای سبز باعث افزایش دمای هوای شهرها می‌شود
وظیفه با یادآوری این نکته که علاوه بر تغییرات اقلیمی، شرایط جدیدی که برای برخی کلانشهرهای کشورمان به وجود آمده نیز در افزایش دمای هوای آن‌ها مؤثر بوده است، به دیده بان ایران گفت: در دهه‌های اخیر شاهد گسترش محسوس شهرهای بزرگ کشورمان بوده‌ایم و این در حالی است که اصول شهرسازی ایجاب می‌کند که هم‌زمان با گسترش شهرها، عرصه‌های طبیعی و پوشش گیاهی آن‌ها نظیر باغات شهری، بوستان‌ها، پارک‌های جنگلی و ... حفظ شود، زیرا حفظ فضای سبز به تعدیل دمای هوای شهرها در فصول گرم سال کمک می‌کند، ولی متاسفانه این اصل در تهران و بسیاری از کلانشهرهای دیگر کشورمان رعایت نشده است.
رئیس مرکز ملی اقلیم سازمان هواشناسی ادامه داد: کاهش پوشش گیاهی و از بین رفتن فضای سبز در کلانشهرهای کشورمان قطعا تاثیر مهمی در افزایش دمای هوا شهرها داشته، همان‌طور که تجربه نشان داده است که دمای هوای پارک‌های جنگلی واقع‌شده در اطراف شهرهای بزرگ، در زمان مشابه بین ۴ تا ۵ درجه سانتی‌گراد از دمای هوای عرصه‌های فاقد پوشش گیاهی کمتر است؛ این مساله حاکی از آن است که ایجاد تغییرات سازه‌ای در محیط‌های شهری به دست انسان‌ها در نحوه جذب انرژی خورشیدی در شهرها و افزایش دمای هوا موثر است.
وی در پایان تصریح کرد: بدون تردید افزایش تراکم ساختمانی و کم‌توجهی به حفظ فضای سبز در کلانشهرهای کشورمان نقش مهمی در افزایش دمای هوا داشته است. البته همین حالا نیز اگر طی یک برنامه بلندمدت بتوانیم سرانه پوشش گیاهی محیط‌های شهری ایران را به استانداردهای جهانی نزدیک کنیم، علاوه بر این که به کاهش آلودگی هوا کمک کرده‌ایم، تاثیر مهمی نیز در تعدیل دمای هوا در فصول گرم سال در شهرهای بزرگ گذاشته‌ایم.
منبع: سایت دیده بان ایران
