نظامنامه انتخاب کدخدایان در ۹۵ سال قبل به چه صورت بود؟

به گزارش سایت دیده بان ایران؛ صفحات اول و دوم شماره ۲۰۵ از اولین سال انتشار روزنامه اطلاعات در عصر روز چهارشنبه ۱۳ اردیبهشت ۱۳۰۶ برابر با ۲ ذیقعده ۱۳۴۵ را مشاهده می کنید. در یکی از ستونهای صفحه اول این جریده در کنار اخبار تلگرافهای خارجه و اخبار داخله، به خبر نظامنامه انتخاب کدخدایان و وظایف آنها بر می خوریم که در گزارش دیدبان تاریخ بدان می پردازیم؛

نظر به مندرجات قانون تشکیل ایالات و ولایات مصوبه ۴ ذی‌قعده ۱۳۲۵ - آذر ۱۲۸۶ - و نظر به مندرجات قانون سجل‌احول مصوبه مجلس مقدس شورای ملی مورخه ۱۴ خرداد ۱۳۰۴ شمسی و بالاخره نظر به مندرجات نظام‌نامه خدمت نظام اجباری، مصوبه هیأت وزرای عظام مورخه ۷ آبان شمسی ۱۳۰۵ نظام‌نامه انتخاب کدخدایان و وظایف آن‌ها مشتمل بر ۴ فصل و ۲۲ ماده تصویب و مسئولیت اجرای آن به عهده حکام است که در تحت نظر و دستور اداره کل احصائیه مواد آن را به موقع اجرا گذارند.

وزیر داخله – فاطمی

متن نظام‌نامه [ناقص]

فصل اول – طریقه انتخاب و معرفی کدخدایان

ماده اول – در قراء و قصبات اربابی کدخدا از طرف صاحبان املاک یا نمایندگان آن‌ها به حکومت معرفی خواهد شد.

ماده دوم – در قراء و قصبات خرده‌مالک، کدخدا به وسیله مالکین جزء معرفی می‌شود.

ماده سیم – در قراء و قصبات خالصه، کدخدا از طرف مباشرین وزارت جلیله مالیه کتبا به حکومت معرفی می‌شود.

ماده چهارم – در قراء و قصبات موقوفه، کدخدا از طرف متولیان وقت یا نمایندگان آن‌ها به حکومت معرفی خواهد شد.

فصل دوم – شرایط لازم برای انتخاب کدخدا

ماده پنجم – حداقل سن کدخدا بیست‌ویک سال می‌باشد.

ماده ششم – کدخدا باید متصف به صفات حسنه بوده و محکوم به جنحه و جنایات نباشد.

ماده هفتم – شغل کدخدایی را فقط اشخاصی می‌توانند عهده‌دار شوند که در ده دارای خانه یا باغ و یا اقلا دارای پنجاه تومان علاقه باشند.

فصل سوم – وظایف کدخدا

ماده هشتم – کدخدا باید عهده‌دار نگاهداری اوراق و دفاتر چهارگانه (تولد، ازدواج، طلاق، فوت) شده و خود را کاملا مطیع قانون و دستورات قانونی متصدی سجل‌احوال بلوک بداند.

تبصره ماده ۸- در صورتی که کدخدا سواد نداشته باشد امور محوله را به وسیله ملا یا مباشر یا یکی از اهل محل که دارای سواد و محل اعتماد مشارالیه باشد انجام می‌دهد.

ماده نهم – کدخدا باید در حفظ اوراق دفاتر سجل‌احوال ساعی و جاهد بوده دفاتری که به او سپرده می‌شود پاکیزه و سالم نگاه دارد.

ماده دهم – کدخدایی که عدم استطاعت اشخاصی را از تادیه وجه تمبر تصدیق می‌کند باید همواره مسئولیتی را که قانون برای مشارالیه معین نموده در نظر داشته و کاملا از دادن تصدیق عاری از حقیقت خودداری نماید و مخصوصا باید بداند که در صورت دادن تصدیق بدون جهت وجه تمبر از او گرفته خواهد شد.

تهیه و تنظیم: مصطفی رحیمی مشکله