المانیتور: آیا بزودی شاهد ائتلاف ایران و هند علیه پاکستان خواهیم بود

به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی دیده بان ایران المانیتور در ادامه این مطلب آورده است: در شانزدهم فوریه، عباس عراقچی معاون وزیر خارجه با شوشما سواراج، وزیر امورخارجه هند دیدار کرد و دو طرف برای مبارزه مشترک علیه تروریسم در منطقه توافق کردند. ولی آیا تهران واقعا قصد دارد سیاست‌های خود در شبه قاره را تغییر داده و با هند علیه پاکستان متحد شود؟ آیا ایران در خصوص مسأله کشمیر و سایر مسایل در کنار هند می‌ایستد؟

از لحاظ تاریخی ایران و پاکستان روابط گرمی داشته‌اند. در سال ۱۹۴۷ ایران نخستین کشوری بود که استقلال پاکستان را به رسمیت شناخت و پادشاه ایران نخستین رییس حکومتی بود که در سال ۱۹۵۰ از پاکستان دیدار کرد.

سیاست داخلی هر دو کشور ایران و پاکستان در دهه ۷۰ میلادی تحت تاثیر جریان اسلام‌گرایی قرار گرفت: سال ۱۹۷۸ در پاکستان ضیا الحق قدرت را به دست گرفت و چند ماه بعد انقلاب اسلامی در ایران به وقوع پیوست. در حالی که پیش از انقلاب، اسلام عاملی وحدت‌بخش میان ایران و پاکستان قلمداد می‌شد، هنگامی که ضیا پاکستان را به پایگاه مکتبی مدارس شرعی عربستان تبدیل کرد که در ماهیت، دشمن ایران و اسلام شیعه تلقی می‌شدند، اوضاع دگرگون شد. علی‌رغم حمایت ایران از مجاهدین افغان علیه شوروی، این حمایت شامل گروه‌های متفاوتی از گروه‌های مورد حمایت پاکستان می‌شد. پس از خروج نیروهای شوروی از افغانستان، با کشته شدن بسیاری از ایرانی‌ها توسط طالبان از جمله دیپلمات‌های ایرانی در مزار شریف، تنش میان ایران و پاکستان به شدت بالا گرفت. همچنین فشار بر شیعیان در پاکستان نیز عامل وخیم شدن روابط میان دو کشور بوده است.

در حال حاضر پاکستان تحت تاثیر ایدیولوژی عربستان و نیاز به منابع مالی که در دست سعودی هاست، تصمیم گرفته در حوزه‌هایی که از نظر ایران تهدیدی راهبردی قلمداد می‌شوند به عربستان نزدیک شود. شرکت نفتی آرامکو می‌خواهد پالایشگاهی چند میلیارد دلاری در بندر گوادر تاسیس کند که نزدیک بندر چابهار ایران است. همچنین یک معدن طلا و مس در نزدیکی مرزهای ایران با سرمایه‌گذاری سعودی‌ها به راه افتاده است. هر دو پروژه که در استان پرآشوب بلوچستان پاکستان قرار می‌گیرند، موجب نگرانی ایران شده است. ایران نگران است که سعودی‌ها از این دو پروژه برای بی‌ثبات کردن مرزهای ایران و به خطر انداختن آینده بندر چابهار که تحت سرمایه‌گذاری هند است، استفاده کنند. بندر چابهار دسترسی هند به بازار افغانستان و کشورهای آسیای مرکزی را با دور زدن پاکستان فراهم کرده است. به همین دلیل ایران و هند موضعی مشترک علیه اقدامات بی‌ثبات کننده شبه‌نظامیان تحت حمایت سعودی‌ها دارند.

۲۷ فوریه، حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، رییس کمیسیون امنیت ملی مجلس ایران هشدار داده بود که بی رغبتی و ناتوانی پاکستان در سرکوب فعالیت شبه‌نظامیان تندرو موجب افزایش همکاری‌های امنیتی ایران با هند و انزوای پاکستان می‌شود. هفتم مارس فلاحت‌پیشه از قرار دادن نام جیش محمد در فهرست گروه‌های تروریستی توسط پاکستان استقبال کرد اما او نیز اظهارات سردار سلیمانی مبنی بر حمایت مالی سعودی‌ها از فعالیت تروریستی را تکرار کرد و وعده داد که از تروریست‌ها انتقام گرفته خواهد شد. وقایع اخیر حکایت از تغییر مواضع ایران نسبت به مسأله کشمیر دارد. حتی بسیاری از شیعیان هند ترجیح می‌دهند که به زندگی زیر پرچم دهلی‌نو ادامه دهند و از اقدامات  شبه‌نظامیان اسلامی حمایت نمی‌کنند. یکی از رهبران برجسته شیعیان هند به نام مولانا کلب جواد،  زمانی گفته بود که برای شیعیان جای امن‌تری از هند و ایران وجود ندارد. او نسبت به ترویج تفکر وهابیت از سوی عربستان اظهار نگرانی کرد. بنابراین مایه تعجب نیست که برخی از شیعیان در مسأله کشمیر طرف هند را گرفته‌اند. جامعه شیعیان هند که اقلیتی در جامعه مسلمانان قلمداد می‌شود، هر چه بیشتر خود را از جریان اسلام‌گرایی جدا کرده و به جریان‌های ناسیونالیست هندو در هند نزدیک می‌شود. بنابراین نزدیک شدن روابط ایران با هند نیز در ادامه تعهد تهران به حمایت از جوامع شیعه قرار می‌گیرد. یک نمونه از نزدیکی شیعیان به هندوها را می‌توان در انتخابات لوک سابها در سال ۲۰۱۴ مشاهده کرد که طی آن رهبران شیعه از پیروان خود خواستند به جای حزب کنگره به حزب بی جی پی رای بدهند. بسیاری از شیعیان از آنجا که معتقدند هیچ‌کدام از احزاب دیگر غیر از بی جی پی اهمیتی برای شیعیان قائل نیست، در انتخابات سال ۲۰۱۹ نیز از این حزب حمایت خواهند کرد. در مسائل پرحاشیه ای مانند احداث معبد هندوها در  شهر آیودهیا، ممنوعیت طلاق سه باره و ممنوعیت قربانی کردن گاو، اکنون شیعیان در مقابل سنی‌ها و کنار هندوها می‌ایستند. در مجموع صرف نظر از ژئوپلیتیک، ایران اگر تصمیم بگیرد در مقابل پاکستان و کنار هند بایستد، زمینه ایدیولوژیک آن نیز فراهم است.