تهرانی، حقوقدان: عملیات‌های وعده صادق ۱ و ۲ در راستای استفاده ایران از حق «دفاع مشروع» بود/ اسرائیلی‌ها نمی‌توانند با گردن نگرفتن، از زیر بار مسئولیت شانه خالی کنند
الهام تهرانی، کارشناس حقوق بین‌الملل با تاکید بر این که انجام هر دو عملیات وعده صادق ۱ و ۲ در راستای استفاده ایران از حق دفاع مشروع خود طبق موازین حقوق بین‌الملل بوده است، گفت: با وجود این که رژیم صهیونیستی به صورت رسمی مسئولیت حمله به کنسولگیری ایران در سوریه و ترور اسماعیل هنیه در خاک کشورمان را قبول نکرده است، ولی اسرائیلی‌ها نمی‌توانند با گردن نگرفتن، از زیر بار مسئولیت خود شانه خالی کنند.
به گزارش سایت دیده‌بان ایران، پس از عملیات وعده صادق ۲ در شامگاه سه‌شنبه ۱۰ مهر که براساس اعلام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در انتقام از ترور اسماعیل هنیه، سید حسن نصرالله و سردار عباس نیلفروشان توسط اسرائیل انجام شد، دفتر نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد با صدور بیانیه‌ای، ضمن تاکید بر قانونی بودن انجام این عملیات طبق موازین حقوق بین‌الملل، اعلام کرد که «ایران با استفاده از حق ذاتی خود برای دفاع از خود براساس ماده ۵۱ منشور سازمان ملل متحد و در پاسخ به تجاوزات نظامی مکرر رژیم اسرائیل به اتباع، منافع، امنیت و حاکمیت ایران و متعاقب شکست جامعه بین‌المللی به ویژه شورای امنیت سازمان ملل در اتخاذ تدابیر لازم برای محکومیت و پاسخگویی متجاوز، حملات نظامی به اسرائیل انجام داد.»
پس از صدور این بیانیه نیز طی چند روز گذشته، مقامات کشورمان بر این نکته تاکید کرده‌اند که انجام عملیات وعده صادق ۲ نوعی «دفاع مشروع» از حق حاکمیت ملی و سرزمین ایران بوده است؛ از جمله این که روز چهارشنبه ۱۱ مهر، حجت‌الاسلام مجتبی انصاری، معاون حقوقی رئیس‌جمهور خاطرنشان کرد: «عملیات دیشب نیروهای مسلح ایران در راستای دفاع مشروع و حمایت از شهروندان و سرزمین ما بود.» از همه مهمتر، آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر انقلاب نیز در همین زمینه در خطبه‌های نماز جمعه روز ۱۳ مهر تاکید کردند که «کار درخشان نیروهای مسلح ما یک کار کاملا قانونی و مشروع بود. این اقدام کمترین مجازات برای رژیم غاصب صهیونی در برابر جنایت‌های حیرت‌آور آن رژیم خون‌آشام، گرگ‌صفت و سگ هار آمریکا در منطقه بود.»
«دفاع مشروع» در حقوق داخلی و در بین‌الملل تعریف شده است
در همین راستا از «الهام تهرانی»، حقوقدان و کارشناس حقوق بین‌الملل درباره تعریف «دفاع مشروع» در موازین حقوقی بین‌المللی پرسیدیم که او نیز در پاسخ در گفت‌وگو با خبرنگار سایت دیده‌بان ایران، توضیح داد: «دفاع مشروع» یکی از موضوعات اساسی در حوزه حقوق اعم از داخلی و بین‌المللی است. در قانون جزای کشورمان نیز به این مبحث توجه شده است که مطابق آن، دفاع مشروع به موقعیتی گفته می‌شود که یک فرد توسط فرد یا افرادی دیگر در معرض کشته شدن یا ضرب و جرح قرار داشته باشد یا به منزل یا ملک شخصی او تعرض شده باشد که در آن صورت، فردی که مورد تعرض قرار گرفته است، در لحظه مواجه شدن با خطر، می‌تواند برای دفاع از خود اقدام کند و اگر ضرب و جرح یا حتی قتل توسط این فرد رخ دهد، اقدام او از نظر حقوقی، دفاع مشروع به حساب می‌آید.
این وکیل پایه یک دادگستری ادامه داد: از منظر حقوق بین‌الملل نیز وقتی یک کشور، حاکمیت ملی کشور دیگر را نقض کند یا به خاک او تجاوز کند، کشوری که مورد تعرض قرار گرفته است، می‌تواند طبق منشور سازمان ملل متحد از خود دفاع مشروع انجام دهد. رژیم صهیونیستی نیز در ماه‌های اخیر حداقل دو مرتبه حق حاکمیت ملی ایران را نقض و به خاک کشورمان تعرض کرده است؛ نخست در موضوع حمله هوایی به کنسولگری ایران در سوریه و دوم در مساله ترور شهید هنیه در پایتخت ایران. طبق قوانین بین‌المللی، کنسولگری‌ها و سفارتخانه‌های یک کشور در سراسر جهان، جزو خاک همان کشور محسوب می‌شود و زمانی که کشوری دیگر به این مراکز حمله کند، کشوری که به سفارتخانه یا کنسولگری او حمله شده است، می‌تواند این اقدام را نوعی حمله به سرزمین خود تلقی کند.
وی با تاکید بر این که ترور یک شخصیت خارجی در خاک کشورمان توسط رژیم صهیونیستی، تعرض به سرزمین ایران محسوب می‌شود، خاطرنشان کرد: در موازین حقوق بین‌الملل، این حق برای تمام کشورها در نظر گرفته شده است که وقتی به خاک یک کشور تعرض شود یا حق حاکمیت ملی آن نقض شود، آن کشور می‌تواند از خود دفاع کند. انجام عملیات‌های موشکی وعده صادق ۱ و ۲ توسط جمهوری اسلامی ایران نیز در همین راستا تعریف می‌شود، زیرا ایران هیچ‌گونه تجاوزی به خاک کشور دیگری انجام نداد است، بلکه از حق مشروع خود برای دفاع از حاکمیت ملی و سرزمین خود استفاده کرد؛ آن هم بعد از این که نهادهای بین‌المللی نتوانستند اقدام قاطعی را در برخورد با تجاوزگری رژیم صهیونیستی انجام دهند.
این ایران نبوده که حق حاکمیت ملی کشوری دیگر را نقض کرده است
تهرانی با تاکید بر این که انجام هر دو عملیات وعده صادق ۱ و ۲ در راستای استفاده ایران از حق دفاع مشروع خود طبق موازین حقوق بین‌الملل بوده است، اظهار داشت: رهبر معظم انقلاب در نماز جمعه اخیر به صورت شفاف و قاطع روی این موضع جمهوری اسلامی تاکید کردند. صحبت‌های ایشان در خطبه‌های نماز، در روزهای گذشته در کانون تحلیل تحلیلگران قرار گرفته است و این روزها حقوقدانان زیادی در سطح جهان، تاکید دارند که این ایران نبوده است که تجاوز به سرزمین و نقض حاکمیت ملی کشوری دیگر را آغاز کرده، بلکه ایران از حق دفاع مشروع خود بهره برده است.
عضو کانون وکلای دادگستری استان اصفهان یادآور شد: اسرائیل از بدو تاسیس تا زمان حال، به صورت مداوم اصول و موازین حقوق بین‌الملل را نقض کرده است و علاوه بر این که اهالی یک سرزمین را از خانه و کاشانه خود بیرون و آواره کرده، بارها دست به نسل‌کشی زده است. این در حالی است که اقدام جمهوری اسلامی در پاسخ نظامی به اسرائیل، براساس بند ۵۱ منشور سازمان ملل متحد انجام شده، ولی اسرائیلی‌ها برخلاف موازین حقوقی جهانی که در آن برای کنسولگری‌ها و سفارتخانه‌های تمام جهان احترام قائل هستند، به کنسولگری جمهوری اسلامی حمله کرده است.
احکام دادگاه‌های بین‌المللی فاقد هرگونه ضمانت اجرایی است
تهرانی با اشاره به این نکته که اسرائیل هنوز مسئولیت حمله به کنسولگری ایران در سوریه و ترور اسماعیل هنیه در تهران را قبول نکرده است، عنوان کرد: با وجود این که صهیونیست‌ها هنوز به صورت رسمی مسئولیت انجام این جنایت‌ها را نپذیرفته‌اند، ولی مقامات رژیم صهیونیستی به صورت تلویحی به این اقدامات اذعان کرده‌اند. ضمن این که بررسی‌های اطلاعاتی و امنیتی حاکی از این است که این جنایت‌ها به شکل مستقیم توسط اسرائیل انجام شده است، اما اگر این موضوع در دادگاه‌های بین‌المللی مطرح شود، حتما بررسی‌های کارشناسی انجام خواهد شد و اگر کارشناسان بی‌طرف این بررسی‌ها را انجام دهند، حتما به نقش رژیم صهیونیستی در این اقدامات پی خواهند برد و این‌طور نیست که رژیم به صرف گردن نگرفتن این جنایت‌ها، بتواند از زیر بار مسئولیت خود شانه خالی کند.
این کارشناس حقوق بین‌الملل ادامه داد: در حال حاضر سطح تنش‌ها در منطقه خاورمیانه بالا رفته است، این در حالی است که اگر دادگاه لاهه و دیگر نهادهای بین‌المللی طی سال‌های گذشته به نقش تعریف‌شده برای خود در نظام بین‌الملل عمل می‌کردند، دولت‌ها هم می‌توانستند از یکدیگر به این دادگاه‌ها شکایت کنند تا وقتی حاکمیت ملی یک کشور نقض می‌شود، نیازی به پاسخ مستقیم نباشد؛ زیرا موضوعاتی نظیر شکایت دولت‌ها از یکدیگر در موازین حقوق بین‌الملل پیش‌بینی شده است، اما در بسیاری از موارد شاهد آن بوده‌ایم که حتی وقتی دولت‌ها از یکدیگر شکایت کرده‌اند، تمام موازین مطرح‌شده در حقوق بین‌الملل در سطح تئوری باقی مانده است، زیرا حکم دادگاه‌های بین‌المللی هیچ‌گونه ضمانت اجرایی ندارد.
وی در پایان تصریح کرد: پس از تجاوز رژیم بعث به خاک ایران و شروع جنگ تحمیلی نیز ایران از رژیم بعث در دادگاه‌ها و نهادهای بین‌المللی شکایت کرد، ولی با وجود این که دولت وقت عراق در این دادگاه محکوم شد، اما تا امروز که ۳۵ سال از دوره دفاع مقدس می‌گذرد، هیچ‌گاه حقوق تضییع‌شده ملت ایران در جنگ با عراق توسط نهادهای بین‌المللی مورد توجه قرار نگرفته است. البته اگر پرونده‌ای بین ایران و اسرائیل در دادگاه‌های بین‌المللی باز شود، حتما حقوقدانان ما خواهند توانست که غیرقانونی بودن اقدامات رژیم صهیونیستی و منطبق بودن اقدام ایران با موازین حقوق بین‌الملل را اثبات کنند، ولی متاسفانه هر حکمی هم که علیه رژیم صهیونیستی صادر شود، در عمل فاقد ضمانت اجرایی است.
