خروج صلح‌بانان روس از قره‌باغ؛ آیا مسکو منطقه را به غرب واگذار می‌کند؟
کرملین این هفته به طور ضمنی تأیید کرد که صلح‌بانان روس از منطقه قره‌باغ عقب می‌کشند و سلاح‌ها و تجهیزات خود را به همراه می‌برند. نیروهای ارتش روسیه چهار سال پیش، زمانی که در قره‌باغ مستقر شدند، مأموریتی صلح‌آمیز را بر عهده گرفتند. صلح‌بانان روس ماموریت داشتند به حفظ آرامش و جلوگیری از تنش و درگیری میان دو رقیب دیرین منطقه‌ای در قره‌باغ، یعنی ارمنستان و آذربایجان کمک کنند و مانع شعله‌ور شدن جنگی دیگر در این منطقه ناآرام شوند.
به گزارش سایت دیده بان ایران؛ کرملین این هفته به طور ضمنی تأیید کرد که صلح‌بانان روس از منطقه قره‌باغ عقب می‌کشند و سلاح‌ها و تجهیزات خود را به همراه می‌برند.
نیروهای ارتش روسیه چهار سال پیش، زمانی که در قره‌باغ مستقر شدند، مأموریتی صلح‌آمیز را بر عهده گرفتند.
صلح‌بانان روس ماموریت داشتند به حفظ آرامش و جلوگیری از تنش و درگیری میان دو رقیب دیرین منطقه‌ای در قره‌باغ، یعنی ارمنستان و آذربایجان کمک کنند و مانع شعله‌ور شدن جنگی دیگر در این منطقه ناآرام شوند.
اما سپتامبر گذشته، با پیشروی سریع نیروهای آذربایجانی در قره‌باغ و سرکوب نیروهای جدایی‌طلب ارمنی طی چند ساعت به نظر می‌رسید که ماموریت صلح‌بانان روسیه عملا به پایان خود نزدیک می‌شود.
کرملین این هفته به طور ضمنی تأیید کرد که صلح‌بانان روس در حال عقب‌نشینی از منطقه هستند و سلاح‌ها و تجهیزات خود را به همراه می‌برند.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، این اقدام به نوعی نشان‌دهنده پایان نفوذ روسیه در منطقه‌ای است که مدت‌ها آن را حیاط خلوت خود می‌دانست.
الخان شاهین اوغلو، تحلیلگر مستقل آذربایجانی، به خبرگزاری فرانسه گفت: «ما شاهد یک رویداد تاریخی هستیم، روس‌ها برای اولین بار در دو قرن گذشته در حال ترک منطقه هستند.»
مسکو در دوران امپراتوری روسیه و سپس در دوران شوروی بر این منطقه از قفقاز حاکمیت داشت اما پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و وقوع جنگ بین ارمنستان و آذربایجان، نقش میانجی را در تنش‌ها و دیگری‌های جاری در این منطقه بر عهده گرفت.
کرملین در سال ۲۰۲۰، به عنوان بخشی از توافق آتش‌بس میان ٔآذربایجان و ارمنستان که به شش هفته جنگ خونین بین دو رقیب دیرین بر سر منطقه قره‌باغ پایان داد، حدود ۲۰۰۰ سرباز صلح‌بان را به منطقه اعزام کرد.
این توافق تا حمله برق‌آسای آذربایجان در سپتامبر گذشته که منجر به فرار بیش از ۱۰۰ هزار ارمنی‌تبار از قره‌باغ و عمیق‌تر شدن ناامیدی آنها از نقش میانجی‌گرانه مسکو شد، پابرجا بود.
ارمنی‌تبارها از «خیانت» روسیه می‌گویند
ایوتا مارگاریان، حسابدار ۵۳ ساله ساکن ایروان، پایتخت ارمنستان، به خبرگزاری فرانسه گفت: «با خروج روس‌ها از قره‌باغ، آخرین امید بازگشت مردم به خانه از بین رفت. روس‌ها به ما خیانت کرده‌اند.»
کارشناسان قفقاز معتقدند که روسیه هم‌اکنون به دنبال تقویت قوا و تمرکز بیشتر بر تهاجم نظامی خود به اوکراین است و در حال حاضر این موضوع را نسبت به حفظ نفوذ در منطقه در اولویت قرار داده است.
آذربایجان اخیراً روابط خود را با ترکیه به عنوان شریک نزدیک نظامی و سیاسی با پیوندهای فرهنگی مشترک، عمیق‌تر کرده است.
این در حالیست که عقب‌نشینی روسیه از قره‌باغ، انزوای ارمنستان را در منطقه تشدید و این کشور را بیش از پیش به غرب نزدیک کرده است.
نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان، از مسکو به دلیل بی‌توجهی و بدعهدی انتقاد کرده و به دنبال ایجاد روابط نزدیک‌تر با غرب است.
او در ماه فوریه، مشارکت ایروان در سازمان پیمان امنیت جمعی به رهبری مسکو، یک گروه دفاعی متشکل از چندین کشور عضو شوروی سابق را به حالت تعلیق درآورد.
ایروان همچنین برخلاف میل مسکو به دیوان بین‌المللی کیفری پیوست، اقدامی که او را ملزم می‌کند در صورت سفر ولادیمیر پوتین به ارمنستان او را دستگیر کند.
اتحادیه اروپا و ایالات متحده آمریکا اکنون هدایت تلاش‌هایی برای میانجی‌گری در یک توافق صلح بین رقبای دیرین منطقه قفقاز را بر عهده دارند، این در حالیست که مسکو در این میان به عنوان بازیگری درجه دو باقی مانده است.
نگرانی مسکو از نزدیکی ارمنستان به غرب نیز علنی و آشکار شده است. وزارت امور خارجه روسیه این هفته خواستار شد که ایروان گزارش‌هایی مبنی بر تعمیق روابط نظامی خود با کشورهای غربی را «تکذیب کند.»
این در حالیست که فرانسه به عنوان یک متحد غربی ارمنستان که میزبان دیازپورای بزرگی از ارمنی‌تبارها است به تازگی بر حمایت دیپلماتیک خود از ایروان افزوده و رادارها و موشک‌های دفاعی پیشرفته در اختیار ارمنستان قرار داده است.
نزدیکی پاریس و ایروان به مذاق باکو چندان خوش نمی‌آید و ادامه حمایت‌های نظامی فرانسه از ارمنستان بر روابط پاریس و باکو تاثیر منفی گذاشته است.
فرانسه در همین راستا به تازگی سفیر خود را از باکو فراخوانده و آذربایجان نیز در واکنش به این اقدام، فرانسه را به «فعالیت‌های خرابکارانه» متهم کرده است.
الهام علی‌اف فرانسه و اتحادیه اروپا را به تلاش برای بدنامی کشورش متهم کرده است، حال آنکه فرانسه در واکنش به اظهارات الهام علی‌اف بر تعهد نسبت به تمامیت ارضی ارمنستان تاکید کرده است.
کاهش نفوذ روسیه
الدار نمازوف، کارشناس علوم سیاسی آذربایجان در این خصوص تحولات اخیر منطقه قفقاز می‌گوید: «روسیه خارج و غرب داخل شده است.»
گلا واسادزه، پژوهشگر ارشد در مرکز تحلیل استراتژیک گرجستان، معتقد است: صلح‌بانان روس قرار بود «نفوذ خود را گسترش دهند.»
اما در ادامه به خبرگزاری فرانسه گفت که خروج صلح‌بانان روس به طور واضح محدودیت قدرت روسیه را نشان داد.
وی در این خصوص تصریح کرد: «این افسانه که سربازان روس هرگز سرزمین‌هایی را که پا به آن گذاشته‌اند، ترک نمی‌کنند، در هم شکسته است.»
الخان شاهین اوغلو اظهار داشت که پوتین در شرایطی که کرملین به دلیل جنگ اوکراین منزوی شده است، برای حفظ روابط دوستانه با آذربایجان و ترکیه از قره باغ خارج شده است.
با این حال، به گفته او، روسیه با این رویکرد توانایی خود را برای «بهره‌برداری» از جدایی طلبی ارمنی‌تبارها در قفقاز و استفاده از آن به عنوان اهرم فشار برای نفوذ منطقه‌ای از دست داده است.
شاهین اوغلو در پایان نتیجه می‌گیرد که: «روسیه به طور کامل پایگاه‌های تاریخی خود را در قفقاز از دست داده است.»
واکنش‌های متفاوت در باکو و ایروان
این همان چیزی است که در آذربایجان نیز به طور کامل احساس می‌شود، به گونه‌ای که اعلام خروج نیروهای روس با خوشحالی و رضایت مردم روبرو شد.
رامیل ایسکندیروف، شهروند ۳۷ ساله آذربایجانی می‌گوید: «مردم معتقدند که نیروهای روسی هرگز به طور داوطلبانه منطقه‌ای را ترک نمی‌کنند.»
او به خبرگزاری فرانسه گفت: «آذربایجان ثابت کرد که با سیاست درست، رسیدن به غیرممکن، ممکن است.»
روسیه در ارمنستان هنوز یک پایگاه نظامی دارد اما خروج نیروهای حافظ صلح آن برای برخی آخرین ضربه به حساب می‌‌آید و به معنای قطع روابط نظامی ایروان با مسکو است.
والری هاروتونیان که پیش از فرار به ارمنستان در سپتامبر ساکن قره‌باغ بود، گفت: «روسیه یک بار دیگر به مردم ارمنستان خیانت کرد و ما را فروخت. دیگر تمام شد.»
او به خبرگزاری فرانسه گفت: "ما دیگر نمی‌توانیم به روس‌ها اعتماد کنیم. این غیرممکن است. ما باید روس‌ها را نه تنها از قره‌باغ بلکه از ارمنستان نیز بیرون کنیم.»
