احمد وخشیته تحلیلگر مسائل روسیه: حمایت نیروهای واگنر از پریگوژین سرنوشت شورش را مشخص می کند/ اتفاقات روسیه در رسانه‌های ایران مانند یک فیلم و هیجانی بازنمایی می‌شود
احمد وخشیته استاد دانشگاه دوستی ملل روسیه درباره اتفاقات شب گذشته در روسیه به دیده بان ایران گفت: پریگوژین خود را قهرمان جنگ می‌دانست و گمان می‌کند اگر گروه واگنر نباشد هیچ دستاوردی برای روسیه وجود ندارد. درحالی که ناموفق بودن ضد حمله شب گذشته نشان می‌دهد نیروهای مسلح روسیه بدون واگنر هم می‌توانند ضد حمله‌ها را دفع کنند.
به گزارش سایت دیده‌بان ایران؛ شبی که گذشت تاریخ عجیبی را برای کشور روسیه و شاید مردم جهان رقم زد. رسانه‌های روسی از کودتای مسلحانه شبه نظامیان واگنر خبر دادند و در برخی مناطق این کشور هم وضعیت امنیتی و نظامی ایجاد شد.
احمد وخشیته تحلیلگر مسائل روسیه در این باره به سایت دیده‌بان ایران گفت: در جنگ‌ها معمولا فضای فرصت طلبی ایجاد می‌شود؛ اینجا در بحث پریگوژین هم با نگاه پوتین موافقم. او در یک خطای محاسباتی و تحت تاثیر حرفهای اطرافیانش احساس کرد می‌تواند وزیر دفاع را هم عوض بکند.
احمد وخشیته ابتدا درباره سخنرانی امروز صبح پوتین توضیح داد: سخنرانی پوتین ضبط شده بود حدود 5 دقیقه بود و در آن مشخصا اعلام کرد این اقدام یک خیانت است و قصد دارند از پشت به کشور خنجر بزنند. پوتین همچینین گفت که شب گذشته با فرماندهان ارتش صحبت کردم و این اتفاق خیانتی به کشور و مردم است همچنین این که ماشین نظامی غرب تمام قد علیه فدراسیون روسیه است و مردم روسیه هم در این میان قهرمانانه می‌جنگند. پوتین همچنین گفت آنچه اتفاق افتاد یک جاه‌طلبی است که باعث این اتفاق شد. پوتین اعلام کرد هر آشفتگی یک تهدید مرگبار است و پاسخ جدی به آن می‌دهد.
مشروح گفت‌وگوی احمد وخشیته با دیده‌بان ایران را در ادامه می‌خوانید:
از نگاه شما اتفاق شب گذشته کودتا تلقی می‌شود؟
این اتفاق در واقع بیشتر اختلاف یا رقابتی بود که پیش از این میان پریگوژین با شویگو شکل گرفته بود. مشخصا در بحث باخموت خیلی پررنگتر هم شده بود علاوه بر آن انتقاداتی هم نسبت به سرگی شویگو وزیر دفاع روسیه داشت. پریگوژین خود را قهرمان جنگ می‌دانست و گمان می‌کند اگر گروه واگنر نباشد هیچ دستاوردی برای روسیه وجود ندارد. انتقاداتی که در ابتدا هم مطرح بود بیشتر درباره وجود تسلیحات و امکانات بود که به وزرات دفاع وارد می‌کردند.
یک بار هم به صورت جدی در بحث باخموت این مطرح شد؛ 40 روز پیش رسانه‌های غربی گویا دعوتنامه‌ای برای واگنرها منتشر کردند که پس از آن هم تکذیب شد. این نگاه واگنرها در این موضوع شب گذشته باز هم علنا آشکار شد. سوال این است که آیا نیروهای واگنر از پریگوژین حمایت می‌کنند و مقابل ارتش روسیه می‌ایستند یا در این میان تسلیم می‌شوند. به نظرم مهمترین پرسش این است.
دیشب که این گروه از منطقه باخموت به روستوف آمده بودند. مناطقی مانند دونتسک و مناطق جنوب غرب میرویم این مناطق در دو هفته اخیر هدف ضد حمله های ناموفق اوکراین بودند. شب گذشته هم به موازات اتفاقاتی که افتاد ضد حمله جدیدی از سمت اوکراین اتفاق افتاد. پرسش مهم دیگر این است که حالا که نیروهای واگنر نیستند آرایش جنگ چه تغییری می‌کند. ناموفق بودن ضد حمله دیشب نشان می‌دهد نیروهای مسلح روسیه بدون واگنر هم می‌توانند ضد حمله‌ها را دفع کنند.
ممکن است این شورش برنامه خود پوتین باشد؟
این‌ها حرف‌هایی است که بیشتر در رسانه‌های فارسی زبان گفته می‌شود. در واقعیت همچین چیزی وجود ندارد. در حال حاضر کسی پوتین را مواخذه نمی‌کند. شاید یک سال و نیم پیش سوال‌های زیادی از پوتین وجود داشت، اما دلیلی که جنگ را تا امروز طول داد این بود که انتظار این آمادگی نظامی در اوکراین وجود نداشت.
روند مسلح کردن اوکراین خیلی بیشتر از انتظار روس‌ها هم بود و این تهدیدی بزرگتر است. با توجه به این که مثلا در حوزه هنری هم غرب دست به تحریم ادبیات روس و نویسندگانی مانند تولستوی زد. در کشورهایی مانند آلمان محدودیت‌هایی برای برخی کتاب‌ها ایجاد شد. این خود عاملی بود که مردم روسیه را در برابر غرب قرار داد. همچنین بلوکه کردن حساب‌های غیردولتی هم روس‌ها را بیشتر در مقابل غرب قرار داد. به همین جهت کسی به مواخذه داخلی نمی‌پردازد و همه منتظر عبور از این وضعیت هستند.
در مناطقی هم که در خوانش روسیه الحاق شده است، مانند دونتسک و لوهانسک، هم مردم سه دسته هستند. یک دسته در گروه اوکراین هستند و رفتند؛ جمعیت شهرها هم تقریبا نصف شد. در جمعتی هم که هستند دو دسته هستند. یک گروه خود را روس می‌دانند یک گروه هم فرقی به حالشان نمی‌کند و هویت خود را در منطقه‌ای که هستند می‌دانند؛ اکثریت این گروه از وضعیت اقتصادی روسیه و اینکه به این مناطق پول تزریق کرده‌اند، راضی اند.
با توجه به موقعیت منطقه روستوف که پایگاه نظامی نیروهای تفنگدار دریایی است، آیا نظامیان به ارتش روسیه خیانت کرده‌اند؟
در جنگ‌ها معمولا این فضای فرصت طلبی وجود دارد؛ در جنگ ایران و عراق هم این فضا بود که عده‌ای مطالباتی دارند و مدعی می‌شوند که اقدامات مفیدتری انجام داده‌اند. اختلافات جدی‌تری هم میان فرماندهان مطرح می‌شود. در بحث پریگوژن هم با نگاه پوتین موافقم. او در یک خطای محاسباتی و تحت تاثیر حرفهای اطرافیانش احساس کرد می‌تواند وزیر دفاع را هم عوض بکند.
بندر مهمی در منطقه روستوف وجود دارد و بحث ترانزیت آن هم اهمیت زیادی دارد. در شرایط اکنون چون که فرودگاه‌های این مناطق تعطیل هستند و فرودگاه‌های شهرهایی که در مجاورت آن هم تعطیل هستند. پس عملا مسیری که پایتخت را به مسکو می‌رساند اتوبانی است که به سمت روستوف می‌رود و بسیاری از مقاصد از روستوف عبور می‌کند. این منطقه که واگنرها برای منطقه عقب نشینی انتخاب کرده‌اند موقعیت مهمی دارد. اما ویدیوهایی که از سطح شهر منتشر می‌شود نشان می‌دهد که شهر در فضای آرامی است هرچند از روستوف تا مسکو شاهد وضعیت آماده باش هستیم. در خود روستوف هم آرایش نظامی خاصی در مرکز قرار دادرد اما هنوز درگیری خاصی شکل نگرفته است. امروز هم معاون وزیر دفاع روسیه و معاون ستاد کل به این منطقه رفتند و گفتگوی داشتند اما پریگوژین کوتاه نیامد و اصرار داشت باید با شخص پوتین به صحبت بنشیند. اما همچنان درگیری خاصی وجود ندارد. در سرویس فدرال و بحث خود دادستانی حتی کمیته ضدتروریسم برای اقدام پریگوژین و دستوری که داده است پرونده باز کرده است.
وضعیتی که در روسیه به وجود آمده چه تاثیری در روند جنگ اوکراین دارد؟
ممکن است تاثیری در جنگ اوکراین نداشته باشد. این جنگ پیچیدگی های زیادی دارد و هرچه پیش می‌رود پیچیدگی آن بیشتر هم می‌شود. همین موضوع فرمت صلح را هم تحت تاثیر قرار داده است. در عین حال که در جریان ناتو و حمایت غرب از اوکراین، همچنان ضد حمله‌ها موفق نبوده‌اند. پیشروی‌ها هم تا یک یا دو کیلومتر هستند. اینکه بگوییم نبود واگنر در ارایش نظامی روسیه چه تغییری ایجاد می‌کند در این حد است که همه این گروه‌ها زیرمجموعه وزارت دفاع قرار می‌گیرند. اما در وضعیت آرایش نظامی تغییری ایجاد نمی‌کند.
در سخنرانی هفته گذشته در سن پترزبورگ، پوتین گفت مدام ما را تحریک می‌کنند که دستمان روی دکمه برود و منظورش همان بحث هسته‌ای بود. پوتین گفت ما قصد برهم زدن امنیت بین‌الملل را نداریم اما طرف غربی باید درباره تسلیحات و حمایت‌هایی که می‌کنند پاسخگو باشند.
اوکراین حمله‌های زیادی به منطقه روستوف کرد و مدعی بود قصد حمله به روسیه را نداریم. در خوانش این گروه هم مشغول غیرمسلح سازی اوکراین بودند پس برخورد موشک‌ها به روسیه پیام جدی داشتند. با اینکه ترامپ از قرارداد بین روسیه و اوکراین خارج شد موقع دریافت موشک‌های هایمارس پوتین در سخنرانی خود گفت: این موشک‌ها نباید بالاتر از ٨٠ کیلومتر بروند. اینکه این موشک‌ها تا روسیه آمد فضا سخت تر از قبل شد. اتفاقی هم که دیشب افتاد همه چیز را تحت تاثیر قرار داد. خیلی سخت است که آینده را پیش‌بینی کنیم اما آنچه مشخص است سپهر روشنی برای این ماجرا دیده نمی‌شود.
موضع ایران در ماجرای شورش دیشب را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
در ایران تحت تاثیر سیاست خارجی مطلق گرایی که داریم رسانه‌ها هم درگیر افراط و تفریط هستند. اگر بازتاب اتفاقات 12 ساعت گذشته را در رسانه‌های عربی و کشورهای همسایه نگاه کنید هیچ‌کجا اینطور در تیترها ماجرا را مثل یک فیلم بازگو نمی‌کنند. رسانه‌های ما اغلب خبرها را هیجانی تعریف می‌کردند که حرفهای نبود. این‌ها سیگنال‌های مثبتی را صادر نمی‌کند و نتیجه وضعیت همین می‌شود؛ جمهوری اسلامی بیشترین ادعا را در نزدیکی روابط با روسیه دارد. در حالی که کشورهای دیگر مخصوصا شرکای سنتی روسیه مانند عربستان و امارات، در منطقه در حال بهره‌برداری منطقی از روابط هستند. به گفته خود پوتین قطر کلیدی‌ترین شریک روسیه در خاورمیانه است.
در سیاست کشورهای دیگر نه با یک باد گرم گرمشان می‌شود نه با یک باد سرد سرما می‌خورند. این هم در بحث حاکمیتی و سیاست خارجه ما وجود دارد و هم در رسانه‌ها. در مقابل رسانه‌های اطلاح طلب که می‌خواهند ثابت کنند روسیه بدترین کشور دنیا است رسانه‌های اصولگرا را داریم که اصرار دارند روسیه بهترین کشور جهان است. نتیجه هم این می‌شود که رابطه ایران و آمریکا درست نمی‌شود و رابطه خوبی هم با روسیه برقرار نمی‌کنیم.
مبنع: سایت دیده‌بان ایران
