رئیس جمهور آمریکا با یک تلفن در آمریکای لاتین کودتا می‌کند/ آرژانتین باید به حقوق بشر احترام بگذارد
امیرعلی ابوالفتح کارشناس مسائل بین الملل با اشاره به ماجرای توقیف مشکوک یک هواپیما در آمریکای لاتین گفت: نگهداشتن هواپیما و ممنوع‌الخروج کردن تعدادی از افراد، مباحث حقوقی دارد اما پشت این قضیه، مسائل سیاسی-امنیتی مشاهده می‌شود.
به گزارش سایت دیده‌بان ایران؛ امیرعلی ابوالفتح، کارشناس مسائل بین الملل ضمن ارزیابی ابعاد سیاسی و حقوقی اقدام آرژانتین در بازداشت خدمه ایرانی هواپیمای ماهان گفت: تلاش می‌شود تا برای هر اقدام سیاسی-امنیتی یک محمل حقوقی هم فراهم شود به این معنی که یک ظاهر حقوقی هم به آن داده شود. حتی کسی که یک ترور انجام می‌دهد برای خودش محمل حقوقی ایجاد می‌کند و می‌گوید من حق داشتم، حقوقم زایل شده بنابراین دست به خشونت زدم. در مورد این پرونده هم زمینه‌سازی حقوقی انجام شده، طرح شکایت شده، چندین شاکی دارد، پرونده به دادگاه رفته و درخواست داده‌اند تا این هواپیما متوقف شود، افراد بازداشت شوند یا در حبس بمانند و ممنوع‌الخروج باشند که در حال حاضر هم بحث استرداد یا مصادره هواپیما مطرح است.
وی افزود: همه این موارد ابعاد حقوقی دارد. یعنی اینکه نگهداشتن هواپیما و ممنوع‌الخروج کردن تعدادی از افراد، مباحث حقوقی دارد اما پشت این قضیه، مسائل سیاسی-امنیتی مشاهده می‌شود. وقتی که ما اسامی ایران، ونزوئلا، شرکت هواپیمایی ماهان، آرژانتین و اسم آمیا را داریم نمی‌توانیم بگوییم داستان، داستانی حقوقی است و مسئله سیاسی نیست. اگر مالک قبلی این هواپیما ایران نبود، مالک فعلی‌اش ونزوئلا نبود، شرکت هواپیمایی ماهان نبود، این اتفاق در آرژانتین رخ نداده بود، در کشورهای دیگری اتفاق افتاده بود می‌توانستیم بگوییم سر اختلافات ملکی، مالی، پولشویی یا مواد مخدر است یا انتقال مالکیت درست انجام نشده، شاکی خصوصی دارد و از این قبیل اما از میان اسامی مذکور داستان سیاسی-امنیتی بیرون می‌آید.
ابوالفتح در توضیح ابعاد سیاسی پرونده هواپیمای ماهان در آرژانتین تصریح کرد: داستان آرژانتین، آمیا و لابی اسرائیل در آرژانتین مشخص است. در حقیقت یکی از شاکیان پرونده انجمن یهودیان آرژانتین است و همان‌ها دنبال قضیه آمیا بودند. نکته مهم این است که در حال حاضر قاضی تحقیق حکمی داده که بر مبنای آن اکثر قریب به اتفاق این اتهامات رفع شده، همچنین قاضی از بین ۱۹ نفر درگیر پرونده هواپیمای ماهان در آرژانتین حکم به رفع ممنوع‌الخروجی 12 نفر داده که از جمله این 12 نفر یک نفر ایرانی بوده اما آن سبقه امنیتی و سیاسی دوباره غلبه پیدا کرده و خروج این 12 نفر هم فعلاً متوقف است.
این کارشناس مسائل بین‌الملل در توضیح علت توقیف هواپیمای ماهان در آرژانتین اظهار کرد: در حقیقت تلاشی صورت می‌گیرد که خرید و فروش و نقل و انتقال این هواپیما به تایید شرکت سازنده نرسیده و حق و حقوق آمریکایی‌ها پایمال شده، از این رو می‌خواهند آن را مصادره کنند و در این راستا یکسری ابزارهای حقوقی را به کار می‌برند. اما از همه مهمتر این است که آن سبقه سیاسی-امنیتی در این پرونده بسیار بسیار پررنگ‌تر از آن چیزی است که یک پرونده عادی بخواهد داشته باشد.
ابوالفتح ضمن ارزیابی اقدام دولت در برخورد با قضیه هواپیمای ماهان در آرژانتین اظهار کرد: این قضیه صفر و صدی نیست. در هیچ کار انسانی نمی‌توانیم بگوییم که هیچ نقص و کمبودی وجود ندارد. از آن طرف هم طرف حساب ما خود آرژانتین نیست و ما فی نفسه با دولت آرژانتین دعوایی نداریم. نفوذ اسرائیل و وجود لابی بسیار قدرتمند یهود در آرژانتین باعث می‌شود این ماجرا پیش بیاید وگرنه ما با کشورهای همسایه آرژانتین، مثل شیلی یا کشور برزیل که این دعوا را نداریم. وقتی عاملی مثل لابی اسرائیل به وسط می‌آید، مشکل‌ساز می‌شود و این یک جنگی است که ایران و اسرائیل از 40 سال پیش تا به حال با هم دارند. جنگ حالا حتماً این نیست که به یکدیگر موشک پرتاب کنند، جنگ‌های سیاسی، جنگ‌های تبلیغاتی، جنگ‌های نیابتی تا ترور و غیره هم بوده و اسرائیلی‌ها هم می‌پذیرند که در داخل ایران اقدامات تروریستی انجام داده‌اند و ابایی هم از عنوان کردن آن ندارند.
وی ادامه داد: اما بضاعت و توان کشور هم حدی دارد. به عنوان مثال اگر چهار نفر از اتباع ما در پاکستان گیر کنند، دولت نفوذ دارد، مناسبات و روابط متقابل دارد، حرف همدیگر را می‌خوانند، چهره‌های سیاسی یکدیگر را می‌شناسند، رفاقتی این موضوع را حل و فصل می‌کنند و آن افراد آزاد می‌شوند مانند این همه اتباع ما که این طرف و آن طرف دنیا گرفتار می‌شوند، یا مواد مخدر است، یا سوءنیت است، یا خطایی مرتکب شده‌اند یا هر چه که بوده رفع و رجوع شده است. بسیاری از آنها رسانه‌ای شده و بسیاری هم رسانه‌ای نمی‌شود و در نهایت پیش خانواده‌های خود برمی‌گردند. اما وقتی به ماجراهایی مثل ماجرای آرژانتین که خودشان در مورد مصادره کردن هواپیمای ماهان می‌گویند که ما یک غنیمت جنگی به دست آورده‌ایم، بنابراین اینجا ماجرا خیلی تفاوت می‌کند، بالاخره بضاعت و توان نهاد دستگاه دیپلماسی ایران برای موضوعی که یکسرش اسرائیل در آرژانتین باشد، محدودیت‌های فراوانی دارد. به همین دلیل به نظر می‌رسد دولت در حل این پرونده کوتاهی نکرده، بلکه همه تلاش خود را انجام داده و ما با یک پدیده متفاوتی مواجه هستیم.
ابوالفتح در پاسخ به اینکه ایران می‌تواند از بُعد رفاقتی با آرژانتین پرونده خدمه ایرانی هواپیمای ماهان را حل کند، متذکر شد: ابتدا باید مقداری آمریکای لاتین و به خصوص آرژانتین را بشناسیم. اینکه در آمریکای لاتین ما با چه کسی طرف هستیم. ما با منطقه‌ای طرف هستیم که همین الان آمریکایی‌ها ادعا دارند که حیاط خلوت آنها است. دکترین مونرو می‌گوید هیچ‌کس حق ندارد در کار آمریکا دخالت کند. این را 31 سال پیش گفته ولی جان بولتون در سال 2019 طی یک سخنرانی، گفت که هنوز برای ایالت متحده دکترین مونرو پابرجاست. یعنی ما داریم در جایی فعالیت می‌کنیم که حوزه نفوذ ایالات متحده است و به شدت حساس است. نه فقط فعالیت ایران در آمریکای لاتین، بلکه آمریکا نسبت به فعالیت کشوری مانند چین که در حال حاضر حجم روابط دو کشور 500 میلیارد دلار است، هم حساسیت دارد. نکته دیگر این است که کشورهای آن منطقه به شدت زیر نفوذ و فشار ایالات متحده هستند. از سوی دیگر آرژانتین یکی از کانون‌های اصلی حضور یهودیان است به نحوی که اگر کشور دوم نباشد، جزو کشورهای رده بالا از لحاظ تعداد حضور یهودیان است. یعنی بعد از خود اسرائیل و آمریکا شاید بگوییم آرژانتین جزو کشورهای صدرنشین به لحاظ تعداد یهودیان حاضر در آن کشور است.
این کارشناس مسائل آمریکای لاتین همچنین خاطرنشان کرد: بنابراین نمی‌شود انتظار مناسبات بسیار قوی با چنین دولتی داشت. ضمن اینکه به عنوان عامل سوم، فساد در آمریکای لاتین خیلی بالا است و گزارش‌های خودشان اذعان به وجود فساد در دستگاه‌های اطلاعاتی و امنیتی‌شان دارد بنابراین حتی رابطه خوب با دولت آرژانتین داشتن هم، کفایت نمی‌کند چون ممکن است آن فساد و یا وابستگی‌ها و نفوذها و پول‌هایی که خرج می‌کنند، قاتل را مقتول و مقتول را قاتل و پرونده را نابود کند. لذا حتی اینکه ما رابطه خوبی با دولت آرژانتین داشته باشیم، با وجود اینکه دولت آرژانتین دولتی چپگراست و نسبت به دولت‌های راستگرای آن منطقه قاعدتاً باید محاسباتش بهتر باشد ولی آنها هم محدودیت‌ها و معذوریت‌هایی دارند. ما در مورد آمریکای لاتینی صحبت می‌کنیم که رئیس جمهور آمریکا با یک تلفن می‌تواند، کودتا کرده و یک دولت را زیرورو کند بنابراین آنها هم محدودیت‌های خاص خودشان را دارند.
ابوالفتح در ادامه با تاکید بر بعد حقوق بشری این موضوع افزود: این هم یکی از ابزارهاست. آرژانتین باید به حقوق بشر احترام بگذارد و اگر قاضی حکم به برائت کسی می دهد باید تمکین کند. باید دسترسی دهد، باید خدمات کنسولی دهد، این امکان را فراهم کند که متهمین از یک دادگاه عادلانه برخوردار باشند، اینها همه چیزهایی است که بر عهده آرژانتین است. انتظاری هم که وجود دارد در همین حد است که بالاخره اگر آرژانتینی‌ها معتقدند که این افراد تخطئی کرده‌اند و نقض قانون داشته‌اند باید دادگاهی عادلانه، رسیدگی کند. با توجه حکم قاضی مبنی بر آزادی ۱۲ نفر از افراد درگیر این پرونده انتظار می‌رود، اگر قوانین ما را رعایت نمی‌کنند حداقل به قوانین خودشان احترام بگذارند.
منبع: منیبان
