آیا سرنوشت دولت بعدی اسرائیل را یک «سیاستمدار مسلمان» مشخص می‌کند؟/ منصور عباس کیست؟

در این انتخابات نه نتانیاهو و متحدانش موفق به کسب اکثریت کرسی‌های مجلس ۱۲۰ نفره شدند و نه مخالفان او، و هر دو طرف برای جلب حمایت دیگر نمایندگان به تکاپو افتاده‌اند تا بلکه رئیس‌جمهوری اسرائیل هفته آینده از آن‌ها بخواهد که برای تشکیل دولت ائتلافی اقدام کنند.

برخی از کرسی‌های کلیدی در اختیار "فهرست متحد عربی" است، گروهی از اسلامگرایان که رهبرش منصور عباس هیچ تعهدی به دو طرف نداده است و می‌خواهد از اهرمی که در دست دارد برای حل مشکلات اساسی اعراب اسرائیل استفاده کند، از جمله جرائم خشونتبار و محدودیت در ساخت‌وساز.

چهار کرسی گروه آقای عباس می‌تواند مخالفان آقای نتانیاهو را به اکثریت مجلس تبدیل کند و به نخست‌وزیری او پایان دهد، اما در عین حال می‌تواند کار آقای نتانیاهو را نیز راه بیاندازد و اکثریت کرسی‌های مجلس را نصیب او کند.

البته آقای نتانیاهو به حمایت حزب راستگرای افراطی "یامینا" نیز احتیاج دارد. نفتالی بنت، رهبر این حزب، نیز تا این لحظه به هیچ طرفی متعهد نشده است، اما تحلیلگران رسانه‌ای می‌گویند که احتمال پیوستن او به ائتلاف راستگرای نتانیاهو بیشتر است.

در روزهای بعد از انتخابات، آقای منصور هم با یائیر لاپید، رهبر مخالفان، که دارد برای تشکیل ائتلافی در مخالفت با آقای نتانیاهو تلاش می‌کند دیدار داشته است، و هم با نمایندگان حزب لیکود که آقای نتانیاهو رهبرش است.

اعضای این حزب از امکان همکاری با آقای عباس و گروهش صحبت کرده‌اند، موضعی که با سخنان آقای نتانیاهو پیش از انتخابات تضاد کامل دارد. او در آن مقطع برای جلب حمایت آراء راستگرایان گفته بود که حاضر به تشکیل ائتلافی که به حمایت این گروه متکی باشد نیست.

آقای لاپید در عین حال با نمایندگان "فهرست مشترک" نیز دیدار کرده است، ائتلافی از احزاب عرب که آقای منصور و گروهش قبلا عضوش بودند. این ائتلاف مخالف سرسخت آقای نتانیاهو است و شش کرسی آن در مجلس برای تشکیل ائتلافی که از حمایت اکثریت مجلس برخوردار باشد الزامی است.

ورود آقای عباس به صحنه سیاست اسرائیل به عنوان چهره تعیین‌کننده توجه خیلی‌ها را جلب رویکرد غیرایدئولوژیک و تراکنشی او کرده است، رویکردی که با نحوه مشارکت سنتی اعراب در سیاست اسرائیل متفاوت است.

تلاش او بر این است که مانند "فهرست مشترک" که مواضع سرسختانه‌ای در قبال راست‌های ملی‌گرای اسرائیل اتخاذ کرده است و از خواست فلسطینیان برای تشکیل کشور مستقل حمایت می‌کند دسته‌بندی نشود، و برای همین تاکید دارد که "نه چپ است و نه راست".

او در مصاحبه با شبکه دولتی اسرائیل گفت "ما در گوشه‌ای نشسته بودیم و نه کسی ما را بازی می‌داد و نه خودمان حاضر بودیم بازی کنیم. حداقل امروز "فهرست متحد عربی" دارد نظام سیاسی را به چالش می‌کشد و می‌گوید 'دوستان، ما وجود داریم. ما هستیم. هر کسی که دوست دارد می‌تواند با ما تماس بگیرد.'"

به گفته آقای عباس، هدف اصلی عمل موثر برای رفع مشکلات عدیده اقلیت عرب اسرائیل است که حدود ۲۰ درصد جمعیت این کشور را تشکیل می‌دهند و سال‌های سال است که از بی‌توجهی و تبعیض گله می‌کنند.

بنا به گزارش رسانه‌های اسرائیلی، آقای عباس در جلسه‌ای که با یائیر لاپید داشت خواسته‌هایی را مطرح کرد که شامل موارد گوناگونی می‌شد، از جمله برنامه‌ریزی برای کاهش جرم در محله‌های عرب‌نشین، ارائه خدمات دولتی به اعراب بادیه‌نشین جنوب اسرائیل - حکومت آن‌ها را به رسمیت نمی‌شناسد - و تعلیق قانونی که برای ساخت‌وسازهای غیرقانونی در شهرهای عرب‌نشین جرایم سختگیرانه‌ای در نظر گرفته است.

در عین حال گزارش شده است که آقای عباس خواستار تعلیق قانون "دولت ملی مردم یهود" است. اعراب اسرائیلی به طور عمده عقیده دارند این قانون آن‌ها را به شهروند درجه دو تبدیل می‌کند. این قانون که در سال ۲۰۱۸ تصویب شد حق تعیین سرنوشت را صرفا به یهودیان اسرائیل منحصر کرد و زبان عربی را از زبان‌های رسمی کشور کنار گذاشت.

آقای عباس در مصاحبه‌ای گفت "فکر می‌کنم که اگر می‌خواهیم شرایط را به نفع اعراب عوض کنیم باید رفتارمان را تغییر دهیم. ما تصمیم گرفته‌ایم که می‌خواهیم نقش شریک را ایفا کنیم، و در کنار شیوه‌های پارلمانی از ابزار دولتی نیز برای گرفتن نتیجه برای اعراب استفاده کنیم."

مخالفان دست راستی آقای نتانیاهو، یعنی نفتالی بنت و گیدون سعار که از حزب لیکود جدا شد و حزبی جدید در مخالفت با نخست‌وزیر تاسیس کرد، به تشکیل ائتلافی که به حمایت احزاب عرب نیاز داشته باشد ابراز بی‌علاقگی کرده‌اند.

اما انتخابات هفته گذشته خبر از ظهور توازن سیاسی جدیدی می‌دهد که احتمالا حق انتخاب را از آن‌ها خواهد گرفت، و نفوذ شهروندان عرب اسرائیل در دولت و سیاست این کشور را بیشتر می‌کند.