هادی حق شناس: اگر نظام توزیع قوی باشد، نقش دلالی به حداقل خود می‌رسد/ دولت باید نقش تنظیم‌گری داشته باشد نه تصدی‌گری
یک اقتصاددان گفت: دلال‌ها در همه حوزه‌ها اعم از بازار مسکن، طلا، سکه، خوردو، کشاورزی و... حضور دارند و همیشه به دنبال سود حداکثری خود هستند. اگر نظام توزیع قوی وجود داشته باشد، نقش دلالی به حداقل خود می‌رسد.
به گزارش دیده بان ایران؛ قیمت‌های کالاها به میزانی دچار نواسان است که دیگر حتی برنامه‌ای کوتاه مدت و به قدر یک‌ماه آینده هم نمی‌شود انجام داد؛ روزی ناگهان قیمت گوجه فرنگی به شکلی عجیب تا مرز کیلویی 20هزار تومان هم می‌رود و روز دیگر مرغ مرز 30هزار تومان را رد می‌کند یا ناگهان می‌بینیم که روغن نایاب می‌شود. اما علت چنین شرایطی چیست و چه نهادهایی در کنترل قیمت‌ها می‌توانند مؤثر باشند؟
هادی حق‌شناس، تحلیلگر مسائل اقتصادی درباره این موضوع گفت: «دو نکته اساسی در نوسانات قیمت‌ها وجود دارد و باید این دو را از یکدیگر تفکیک کرد. نخست آنکه آن بخش از کالاها در داخل کاشت و برداشت می‌شوند در حوزه توزیع دچار مشکل هستند و توزیع نامناسب باعث افزایش قیمت‌ها شده است؛ مانند سیب‌زمینی، پیاز، گوجه و حتی محصولات تولدیِ غیرکشاورزی مانند پوشاک و... که نوسان قیمت زیادی را تجربه کردند. از طرفی ممکن است محصول یک سال بسیار پربار باشد و محصول سال آینده بار زیادی به دست ندهد. در چنین وضعیتی در سالی که محصول خوب یا زیادی به عمل نیامده کشاورزان چه باید بکنند؟ در اینجا دولت‌ها باید قیمت تضمینی، معین و بر اساس آن محصول را از کشاورزان بخرند. مثلا دولت باید بگوید توی کشاورز چای بکار و اگر قیمت به زیر 500 تومان رسید من با قیمت تضمینی فلان‌قدر از تو می‌خرم. در سال جاری خرید گوجه از کشاورزان به زیر کیلویی 500تومان هم رسید و چون قیمت تضمینی تعیینی متناسب نبود، کشاورزان متضرر شدند».
او ادامه داد: «دولت‌ها با تعیین قیمت تضمینی و نگهداری برخی محصولات در سردخانه‌ها و البته توزیع مناسب می‌تواند در قیمت‌های کالاها ثبات ایجاد کند. از سوی دیگر دولت باید با ابزار نظارتی خود زمینه توزیع درست و مناسب را فراهم کند و در همکاری با بخش خصوصی یک نظام توزیع مناسب را ایجاد کند».
این اقتصاددان درباره مشکل دوم بالابودن قیمت‌ها اظهار کرد: «اما حوزه دومی که ما در آن مشکل داریم به کالاهایی برمی‌گردد که از خارج از کشور وارد می‌شوند و واقعا تحریم‌های سخت و یک‌جانبه آمریکا بر این موضوع بسیار تأثیرگذار بوده است و کنترل چنین کالاهایی را تا حدی از دست دولت خارج کرده است. وقتی مراودات بانکی و تجاری در عرصه بین‌المللی برای ایران دچار اشکال می‌شود، طبیعی است که در قیمت و موجود بودن کالاهای وارداتی بحران به وجود آید. ما از اردیبهشت سال گذشته دچار اخلال مالی در عرصه جهانی شدیم تا حدی که کره جنوبی پول نفتی ما را بلوکه کرد یا حتی در اقلام معمولی و رایجی مانند سویا دچار کمبود شدیم زیرا دانه‌های آن از خارج از کشور وارد می‌شود یا همین کمبود روغن به دلیل آن است که کشتی‌های دانه‌های روغنی در بنادر لنگر گرفته‌اند اما ترخیص نمی‌شوند و حتی باید هزینه تأخیر در ترخیص هم پرداخت شود.مرغ هم به همین شکل. دانه مرغ وارداتی است و وقتی وارد نشود در عرضه دچار بحران می‌شویم که شده‌ایم و می‌بینیم که قیمت آن مرز کیلویی 30هزار تومان را هم رد می‌کند».
او نقش دلالی در وضعیت کنونی را هم اینگونه توصیف کرد: «به هر حال بخواهیم یا نخواهیم، دلال‌ها در همه حوزه‌ها اعم از بازار مسکن، طلا، سکه، خوردو، کشاورزی و... حضور دارند و همیشه به دنبال سود حداکثری خود هستند. اگر نظام توزیع قوی وجود داشته باشد، نقش دلالی به حداقل خود می‌رسد».
حق‌شناس در پاسخ به این پرسش که آیا بهتر نیست دولت به صورت مستقیم با کشاورزان در ارتباط باشد و محصولات را از آنها به صورت بی‌واسطه خریداری کند، خاطرنشان کرد: «تردید نکنید اگر دولت به طور مستقیم وارد شود، اوضاع بدتر می‌شود. هرچه دولت‌ها بیشتر مداخله کنند، اوضاع نابسمان‌تر می‌شود. دولت باید نقش تنظیم‌گری داشته باشد نه تصدی‌گری».
او در پایان در پاسخ به پرسشی دیگر مبنی بر اینکه آیا باتوجه به تحولاتی که در آمریکا رخ داده است و احتمال گشایش‌های سیاسی در عرصه بین‌المللی برای ایران، این امکان وجود دارد که در کوتاه‌مدت شاهد ثبات در حوزه محصولات وارداتی باشیم، گفت: «به نظر من مردم ایران در حال عبور از سخت‌ترین شرایط هستند؛ شرایطی که حتی در دوران جنگ هم آن را تجربه نکرده بودیم. همه علائم نشان می‌دهد که سیاست‌های سخت آمریکا و فشار حداکثری علیه ایران در حال فروریختن است و من چشم‌انداز مثبت و روشنی پیش روی ایران می‌بینم و شک نکنید که تحریم‌های بی‌رحمانه تمام می‌شود».
منبع: نامه نیوز
