آخرین وضعیت حفاری چاه نفت و گاز در کشور

به گزارش سایت خبری و تحلیلی دیده بان ایران ؛ ایران یکی از باسابقه‌ترین کشورهای استخراج‌کننده نفت و گاز است که عملیات اکتشاف نفت و گاز در سال ۱۲۸۰ شمسی در نواحی غرب آغاز شد و در نواحی جنوبی کشور ادامه یافت؛ به دنبال چند سال تلاش مستمر در سال ۱۲۸۷ هجری شمسی اولین چاه اکتشافی و قابل بهره‌برداری در منطقه مسجدسلیمان حفاری و به نفت رسید.

 با پیدایش نفت در مسجدسلیمان، عملیات کاوش برای کشف مخازن جدید در دیگر مناطق ادامه یافت و در پی آن حوزه‌های نفتی هفتگل، آغاجاری، گچساران، پازنان و نفت سفید کشف شد و مخازن بسیار غنی و مهم دیگری نظیر میادین نفتی لالی، اهواز، بینک، بی‌بی‌حکیمه، مارون و کرنج نیز کشف و به بهره‌برداری رسید.

سال ۱۲۸۸ شمسی اکتشاف، استخراج و صدور نفت در اختیار دول خارجی قرار گرفت و برای سال‌های بسیاری نفت ایران سرچشمه ترقی، رشد صنایع و شکوفایی اقتصادی کشورهای غربی به ویژه انگلیس و آمریکا شد. به اعتقاد کارشناسان، از این رهگذر نه تنها چیزی را عاید صاحب و مالک خود نساخت بلکه سرچشمه بسیاری از بلایا و آشفتگی‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی کشور شد.

در پی ارتقاء آگاهی سیاسی و مبارزات حق طلبانه مردم ایران، بخشی از فرآیند اکتشاف، تولید و بهره‌برداری از مخازن نفت و گاز ملی اعلام شد ولی صنعت حفاری به دلیل حساسیت و ویژگی آن همچنان در تسلط بیگانگان باقی ماند؛ به طوری که شرکت‌های خارجی پس از ملی شدن صنعت نفت نیز حاضر نبودند تسلط و نقش کلیدی و کنترل خود را در این بخش از دست بدهند. این دوره تا سال ۱۳۵۷ طول کشید.

غارت گری و چپاول منابع نفتی از طریق عقد قراردادهای استعماری از شاخص‌های مهم این دوره از حیات صنعت حفاری کشور است. پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ موجب دگرگونی و تحولات بنیادینی در نهادهای فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی کشور و به تبع آن صنعت نفت و حفاری شد که امروزه ثمره آن را می‌توان به عیان مشاهده کرد. خلع ید کامل از بیگانگان در صنعت نفت، رشد و توسعه روز افزون در بخش‌های فنی مهندسی، استحصال صیانتی نفت و گاز از مخازن استقلال و خودباوری را می توان از ویژگی های این دوره از تاریخ صنعت نفت کشور بر شمرد.

این در شرایطی است که عملیات حفاری در قبل از پیروزی انقلاب اسلامی انحصار آن در دست شرکت‌های چند ملیتی بود. دولت‌های وقت مجبور بودند حفر چاه‌های نفت را با هر قیمت و هزینه‌ای بپذیرند زیرا در اقتصادی که تکیه بر نفت داشت، راهی جز افزایش تولید و فروش آن با هرقیمتی ممکن نبود.

گسترش مخازن نفتی در اقصی نقاط کشور، گستره فعالیت این صنعت را به تبع افزایش داده بود. سفیران فرهنگی غربی در تمامی کشور در کوه‌ها و بیابان‌ها، دشت‌ها و مناطق مسکونی شهری و روستایی همیشه در تردد بودند، حقوق و مزایای ناچیزی به کارگران می‌دادند و با کمترین هزینه، فرهنگ غربی را در کشور اشاعه می‌دادند.

در محیط کار مدیریت و نظارت با بیگانگان بود و ایرانیان مسئول هم در واقع نظاره‌گر بودند تا ناظر. اگرچه صنعت نفت در ۲۹ اسفند سال ۱۳۲۹ ملی شد، ولی صنعت حفاری به دلیل اهمیت استراتژیک همچنان در دست بیگانگان و استعمارگران باقی ماند، تا همواره به عنوان اهرم فشاری بر کشور ایران مورد استفاده قرار گیرد.

حضور ۴۶ شرکت حفاری خارجی عمدتا آمریکایی و اروپایی صدمه زدن به مخازن نفت و گاز، واردات صد در صد قطعات و تجهیزات از خارج، اشتغال ایرانیان فقط در بخش‌های کارگری و پایین دستی، عدم تولید صیانتی از منابع نفت و گاز کشور و عقد قراردادهای استعماری از شاخص‌های مهم این دوره از حیات صنعت حفاری کشور است.

وقتی در روزهای اولیه پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی، شرکت‌های حفاری خارجی، کشور را ترک می‌کردند، تصور نمی‌کردند این رفتن اجباری و بدون برگشت باشد. اما از اوائل سال ۱۳۵۸ کارگران و کارمندان زحمت‌کش و رنج دیده که سال‌ها طعم تلخ کار در شرکت‌های خارجی را کشیده بودند با اجتماع خواستار تشکیل شرکتی ایرانی شدند. این اعتراضات ماه‌ها طول کشید و مذاکرات و جلسات زیادی بین مسئولان شرکت نفت و کارگران و کارمندان معترض انجام شد، پس از چندی شرکت ملی حفاری ایران در سال ۱۳۵۸ به وجود آمد.

آخرین آمار از صنعت حفاری

بر اساس آخرین آمار ارائه شده از سوی وزارت نفت، از وضعیت حفاری چاه در کشور در چهار ماه نخست امسال، ۴۱ حلقه چاه نفت و گاز و نزدیک به ۵۱ هزار متر حفاری در مناطق نفت‌خیز خشکی و دریایی کشور حفر و تکمیل شد که از این تعداد چاه ۱۷ حلقه توسعه‌ای - توصیفی و ۲۴ حلقه تعمیری - تکمیلی بوده که در گسترده عملیاتی شرکت‌های ملی مناطق نفت‌خیز جنوب، نفت مناطق مرکزی، نفت فلات قاره و مهندسی و توسعه نفت و در قالب پروژه‌ای به ثمر نشسته است.

علاوه‌بر ۲۳۰۰ مورد خدمات یکپارچه صنعت حفاری به شرکت‌های نفتی از سوی دو مدیریت خدمات فنی و خدمات ویژه حفاری این شرکت در این مدت نیز انجام شده و درباره شتاب بخشیدن به اجرای پروژه‌های کلید در دست و ورود به پروژه‌های جدید میدان‌محور نیز باید گفت که در چهار ماه نخست امسال، پروژه حفاری هفت حلقه چاه در میدان نفتی آذر در استان ایلام در غرب کشور که از سوی شرکت نفت مناطق مرکزی به ملی حفاری واگذار شده بود به اتمام رسید.

همچنین متعاقب آن حفاری پنج حلقه چاه در میدان نفتی نفت‌شهر در استان کرمانشاه از سوی آن شرکت از طریق مناقصه به شرکت ملی حفاری محول شد که هم اینک عملیات حفاری این چاه‌ها وارد فاز اجرایی شده است.

حفاری ۳+۲۰ حلقه چاه در میدان نفتی آزادگان جنوبی با حفر و تکمیل چاه‌ها و واگذاری آن به شرکت متن به عنوان مجری طرح توسعه این میدان صورت گرفته و تنها مراحل تکمیل نهایی یک حلقه چاه در دست اجراست؛ عملیات حفاری ۱۰ حلقه چاه جدید نیز امسال اجرایی شده است و پروژه‌های حفاری ۲۲ حلقه چاه در فاز ۱۴ طرح توسعه میدان گازی پارس جنوبی با اتمام عملیات حفاری چاه‌ها و تکمیل و تحویل ۱۴ حلقه چاه به شرکت نفت و گاز پارس به نتیجه مورد نظر کارفرما رسیده است.

از سوی دیگر اجرای پروژه حفاری و تعمیر ۱۴ حلقه چاه در حوزه عملیات شرکت نفت و گاز اروندان، آغاز عملیات اجرایی حفاری هفت حلقه چاه در میدان نفتی گچساران در قالب قرارداد با شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب در چارچوب طرح حفظ و نگهداشت و افزایش تولید و دنبال کردن اجرای حفاری ۶+۸ حلقه چاه اکتشافی که از سوی مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت ایران در قالب دو پروژه به این شرکت واگذار شد و هم اکنون حفاری چهار حلقه چاه با اختصاص چهار دستگاه حفاری سنگین خشکی در دست اقدام است، از دیگر فعالیت‌های شرکت در بخش تحقق پروژه‌های EPDS به شمار می‌آید.