بازگشت مقتدرانه کوپن به ایران/ آیا ارائه کوپن مانع از کاهش ارزش پول ملی می شود؟

دیده بان ایران_سپیده اجلالی: کوپن در ایران واژه ناآشنایی نیست  اگر برای اطلاع از معنای آن حتی لغت نامه دهخدا را زیر و رو کنید، به این توضیح بر می خورید.

کوپن واژه ای فرانسوی است به معنای ورقه بهادار منضم به ورقه  اصلی که هنگام پرداخت منافع، آن را جدا کنند. این توضیح نیز در لغت نامه دهخدا درج شده است :"ورقه جیره بندی قند وشکر و غیره" در فرهنگ معین اما در تشریح معنای کوپن به واژه سهم اشاره و تاکید شده است :"بلیط ارزاق و قماش و قند و چای که در جنگ و قحط سال متداول است".

پای کوپن در عصر جدید در سال 1359 به اقتصاد ایران باز شد . چند روزی پس از شروع جنگ تحمیلی عراق علیه ایران.

توزیع کالا از طریق کوپن به منظور اطمینان از تامین کالای مورد نیاز اقشار مختلف جامعه دلیل مهم تخصیص کوپن بود اما در حاشیه شغل کوپن فروشی رونقی فراوان یافت و هر از گاهی روزنامه ها گزارش هایی در خصوص دستگیری کوپن فروشان و برخورد با این اقدام غیرقانونی منتشر می کردند.

کوپن یادگار اقتصاد ایران در دوران جنگ تحمیلی است که به میزان سن جوانان امروز کشور قدمت دارد. جوانان امروز کشور که همان کودکان دهه 60 هستند قطعا هنوز صف‌های مبادله کالابرگ با کالا را به یاد می‌آورند که با بزرگتر شدن آن‌ها به تدریج نقش این کالابرگ‌ها نیز کم‌ رنگ و کم‌ رنگ شد تا اینکه در نیمه دوم سال 90 از چرخه اقتصاد ایران حذف شد.

در سال 86 هم که توزیع کالابرگ با وقفه‌ ای همراه بود تنها اعلام کالابرگ در شهر‌های با بیش از 100 هزار نفر جمعیت متوقف شده بود. با این اقدام بیش از 34 میلیون نفر از دریافت کوپن‌ حذف شده بودند. اما حال که چهار سال از آن زمان می‌گذرد، حجم بهره‌مند نشده‌های کالابرگ دو برابر و به 75 میلیون نفر رسید.

شاخص‌های اقتصادی گویای آن است که اقتصاد ایران اکنون و در تابستان 1397 در یکی از پرچالش‌ترین دوره‌های چهار دهه اخیر خود و حتی 70 سال تاریخ معاصر به سر می‌ برد. اقتصاد ایران بنا بر نظر و رای اکثریت اقتصاددانان از گروه های فکری متفاوت و اغلب فعالان صنعت، بازرگانی و خدمات در بحران قرار دارد. این بحران خود را در حوزه سیاستگذاری ارزی، پولی و بانکی و صنعتی و تجاری متبلور کرده است.

در شرایطی که سیاستگذاری اقتصادی در بحران قرار دارد و ناسازگاری و تناقض در راهبرد کلان اقتصادی آشکار شده است، فشار تحریم‌ های اقتصادی آمریکا نیز مزید بر علت شده است. حال آنکه، بی‌اعتمادی گسترده شهروندان ایرانی به ساختار تصمیم‌ گیری اقتصادی، نتیجه این سردرگمی‌ هاست. این بی‌اعتمادی گسترش ‌یافته نهادهای مدنی به ویژه خانواده‌ها و بنگاه‌ها به نهاد اصلی سیاستگذاری و اجرایی در اقتصاد را می‌توان در تلاش مردم برای خرید ارزهای خارجی به‌رغم همه هشدارها و درخواست‌ها مشاهده کرد. از سوی دیگر، مدیران و صاحبان ده‌ها هزار بنگاه اقتصادی در فعالیت‌های گوناگون نیز به جای همدلی و همراهی با نهاد دولت راه خود را می‌روند و فعالیت‌هایشان هرگز با راه و روش نهاد دولت سازگاری ندارد.

و اما درحال حاضر پس از گذشت 30 سال پس از پایان جنگ تحمیلی؛ برخی مقامات به این نکته اذعان دارند که ایران در جنگ اقتصادی است. حالا دیگر هم مقامات سیاسی این نکته را در سخنرانی های رسمی مورد اشاره قرار می دهند و هم کارشناسان اقتصادی و مسئولان حوزه اقتصاد.

سرپرست وزارت رفاه خبر داد: احتمال توزیع کوپن برای تأمین کالای اساسی

چندی پیش انوشیروان محسنی‌بندپی در گفت‌وگو با خبرآنلاین افزود: برای حمایت از خانوارهای ایرانی و تمامی دهک‌های درآمدی در این شرایط ویژه اقتصادی، تدابیری را پیش‌بینی کرده‌ایم و برنامه‌های آنی را در دستور کار قرار داده‌ایم.

سرپرست وزارت کار، رفاه و تامین اجتماعی همچنین ادامه داد: در این راستا تا پایان همین ماه به تمامی مددجویان تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی ، سبد کالایی اعطا می شود و برنامه تامین کالای اساسی برای هشت دهک یا تمامی افراد جامعه را با اعطای کوپن الکترونیکی در دستور کار داریم .

سعید لیلاز، اقتصاد دان؛ با انتقاد از تعلل دولت در کاهش هزینه‌های جاری گفت که برخی دولتمردان انگار هنوز به خوبی درک نکرده اند که اوضاع اقتصاد ایران مطلوب نیست و به مرز بحران رسیده است. او پیشنهاد کرد دولت به مانند دوره جنگ به مردم کوپن کالا ارائه دهد.

او با اشاره به ادامه پرداخت یارانه ها به مردم اظهلر کرد: دولت بهتر است به جای پرداخت یارانه نقدی به مردم مانند دولت جنگ بن یا کوپن خرید کالا ارائه دهد با این تفاوت که آن زمان کالای کوپنی به دلیل کمبود کالا یا عرضه کم صورت می‌گرفت اما امروز می‌تواند به دلیل نبود تقاضا که ریشه در کاهش درآمدها مردم دارد، بن یا کوپن خرید کالا ارائه دهد.

هنوز معلوم نیست کدام کالاها و چه تعداد از مردم ایران تحت پوشش کوپن قرار می گیرند اما هر چه هست، تصمیم گیران و سیاستگذاران و کارشناسان تاکید دارند که حمایت از اقشار مختلف مردم در موج گرانی ناشی از ریزش ارزش پول ملی ضروری است.