صنعت خودرو سازی چندین سال است که با رانت و رانت خواری همراه است/ تمامی وعده و وعیدهای مسئولان از مجلس ششم تا به امروز تنها در قالب شعار بوده است

دیده بان ایران: می گوید چطور به ذهن شما رسید که به سراغ من بیاید، سال ها گذشته است. با او در مورد کلیپی صحبت می کنیم که در آن کلیپ سخنرانی این نماینده مجلس ششم درباره صنعت خودرو سازی مورد استقبال مردم فضای مجازی واقع شده است. در این کلیپ عضو کمیسیون صنایع و معادن هفده سال پیش از رانت در تولید خودرو، فروش کاذب، رقابتی نبودن خودروهای تولیدی و.... صحبت می کند موضوعی که اکنون هم صنعت خودرو سازی کشور با آن دست به گریبان است.

احمد رهبری نماینده مجلس ششم و عضو کمیسیون صنایع آن مجلس از تلاش خود برای تحقیق و تفحص از صنعت خودرو سازی می گوید و از مقاومت وزرای صنعت؛ می گوید "وزرای صنعت از همان زمان تا به امروز از خودرو سازان دولتی حمایت رانت گونه انجام داده و اکنون هم بر همان مسیر گذشته گام بر می دارند"

"احمد رهبری"، نماینده اصلاح طلب مردم گرمسار در مجلس ششم پیشتر نیز در نطق علنی خود در مجلس ششم، سخنانی را در خصوص خودرو سازی کشور و رانت خواری های موجود درآن را بیان کرد که امروزه نیز همان مسائل به طور کامل ومشهود است.

یک بررسی در وضعیت فعلی خودرو سازی و یک فیلم از دوران نمایندگی احمد رهبری عضو کمیسیون صنایع مجلس ششم  بهانه خوبی برای گفت و گو با این فعال سیاسی و البته فعال اقتصادی آشنا به صنعت خودرو است تا با وی گفت و گو کنیم.

کسی که با صنعت خودرو سازی غریبه نیست و سابقه حضور در "گروه مرتب" را در کارنامه دارد. با  احمد رهبری درباره معضلات حال حاضر خودرو گفت و گو کردیم و راه حل را از زبان  این نماینده پیشین مجلس جویا شدیم . مشروح گفت و گو با "رهبری" به شرح ذیل است:

چرا صنعت خودرو سازی در ایران پیشرفت چشمگیری نداشته است؟ شما سال ها پیش در سوال خود از وزیر آن زمان صنایع (اسحاق جهانگیری) به وضعیت  خودروسازی و رانت دولتی در اختیار این صنعت پرداختید. چرا مجلس و دولت نتوانست مشکلات را بر طرف کند و صنعت خودروسازی توسعه کیفی پیدا کند؟  

تاریخچه خودرو به زمان اواخر قاجاریه باز می گردد. اولین خودرو توسط مظفرالدین شاه وارد ایران شد. در زمان پهلوی نیز خودروهای بسیاری به دلیل علاقه زیاد شاه، وارد ایران شد.

اولین خودروها تنها به وسیله مونتاژ قطعات در پارس خودرو بود که از کیفیت بالایی برخوردار بوده اند.

پس از انقلاب، تمامی وزیران صنعتی که روی کار آمده اند برای خودرو کاری از پیش نبردند. البته این مسئله می تواند با به دلیل عدم و کافی نبودن دانش و آگاهی در این زمینه باشد و یا این که وزرا خواستار پیشرفت  صنعت خودرو سازی در ایران نبوده اند.

لازم به ذکر است صنعت خودروسازی از اهمیت بالایی برخوردار است به گونه ای که اگر صنعت خودروسازی یک کشور گسترش و توسعه یابد، می توان گفت آن کشور توسعه یافته است. در کشور ما نیز تولید خودرو پس از پالایش نفت از مهم ترین صنایع محسوب می شود. گفتنی است از جمله مهم ترین مشکلات صنعت خودرو سازی خصولتی بودن آن است

وضعیت خودروسازی از گذشته تاکنون به چه شکلی است؟

در حال حاضر ایران پیشگام در صنعت تولید خودرو در خاورمیانه است اما متاسفانه این صنعت از همان ابتدا با رانت و رانت خواری همراه بوده است. این موضوع در مجلس پنجم مخصوصا در کمیسیون صنایع، تبدیل به یک موضوع بسیار مهم شد و کمیسیون صنایع به تحقیق و بررسی در این حوزه پرداخت. در مجلس ششم ما در کمیسیون صنایع به همراه چند تن از نمایندگان به این موضوع خیلی مهم پرداختیم که تصمیم برآن شد بحث "سوال از وزیر" مطرح شود. در آن زمان آقای جهانگیری اعلام کردند که مسائل مربوط به خودرو را حل خواهند کرد.

باتوجه به روند رانت خواری و احتکار در خودرو و خودروسازی، بنده معتقدم صنعت خودروسازی نیاز به وزیری مجزا و یا معاون وزیری به طور اختصاصی دارد.

بر اساس  چه اصول و معیاری بر روی خودرو قیمت گذاری می کنند؟

 در مجلس ششم تحقیق و تفحص بر صنعت خودروسازی و قیمت گذاری آن صورت گرفت. در آن هنگام نیز قیمت، فروش و نحوه دسترسی به خودرو نیز مانند وضعیت کنونی آن بود. در حقیقت می توان گفت در نحوه فروش و قیمت گذاری نیز رانت خواری وجود دارد. متاسفانه باید اذعان کرد وزارتخانه  و حتی وزیر خود را ملزم به حمایت بی چون و چرا از شرکت های خودروسازی می کنند.  

ارزیابی شما از قوانین اتخاذ شده در زمینه سرمایه گزاری خارجی و صنعت خودرو در این پروسه زمانی 30 ساله چیست؟

در مجلس ششم در زمینه سرمایه گزاری خارجی فراهم شد مباحث مهمی در درباره خصوصی سازی مطرح شد ولی سیستم های دولتی و کاغذ بازی ها جایگزین استقبال از سرمایه گزاری های خارجی و حتی داخلی شده است. تمامی وعده و وعیدهای مسئولان و نمایندگان از مجلس ششم تا به امروز تنها در قالب شعار بوده است. البته لازم به ذکر است در صنعت خودرو پول و رانت فراوان وجود دارد.

درحال حاضر صنعت خودروسازی باچه مشکلاتی دست و پنجه نرم می کند؟

امروزه خودرو سازی به دلیل ضعف در قطعه سازی خودرو با مشکلات بزرگی مواجه شده است. این مشکل از 30 سال پیش همواره بر صنعت خودروسازی چیره بوده است. متاسفانه امروزه نیز کیفیت خودروسازی کشور، مشابه کیفیت خودروها در17 سال پیش یعنی زمان مجلس ششم است. مجلس و دولت با آگاهی از روند ضعف در خودروسازی، رانت خواری و... هیچ اقدامی در جهت بهبود شرایط خودرو نمی کنند وتنها در برخی شرایط قوه مقننه تنها دست به طرح سوال و یا استیضاح وزیر می زنند.

به نظرشما در چه صورتی شرایط خودروسازی بهبود می یابد؟

بنده معتقدم اگر خط تولید خودروسازی تغییر پیدا کند و قیمت خودروها متناسب با خدمات ارائه شده توسط خودرو تعیین گردد، معضلات مرتبط با خودرو کاهش می یابد ولی برخی از افراد به دنبال پایداری در روند فعلی هستند. می توان گفت خودروسازان دولتی در شرایط بی رقیب با وجود حمایت بی چون و چرای وزارت صنعت خود را ملزم به پاسخگویی و افزایش کیفیت نمی بینند. برای مسئولان دولتی هم ارائه آمار کمی مهم است. مثلا وزارت صنعت افتخار می کند که در سال یک میلیون دستگاه پراید تولید می کند در حالی که این خودرو قرار نبود به عنوان خودرو تجاری کشور مطرح شود. متاسفانه سایپا از خلأ حذف پیکان  استفاده کرد و با تولید انبوه خودروی سی سال پیش کره بازار را تصاحب کرد. در حالی که پراید خودروی است که با استانداردهای فعلی همسان نیست. از سوی دیگر خودروسازان داخلی مدعی هستند که خودرویی مانند پراید را بومی سازی کرده اند اما با افزایش قیمت ارز همین شرکت ها مدعی عدم توانایی تامین قطعه  هستند و افزایش قیمت سرسام آور و البته غیرواقعی خودروهای تولید داخل را رقم زدند. مسئولان وزارت صنایع هم افتخار می کنند مثلا ایران می تواند یک میلیون دستگاه خودروی غیر استاندارد و خارج از رده تولید کنند.  جامعه در خصوص خودروسازی نظر مثبتی ندارند و خودروسازان به فکر منافع خویش هستند و به شرایط حاضر کشور و تحریم های پیش رو برای رفع ابهام خود چنگ می زنند. نحوه خودروسازی در کشور به گونه ای شده است که پاسخگوی نیاز مردم نمی باشد.

نظر شما درباره باز شدن مدت محدودی از سایت سایپا و خرید بی سابقه پراید با وجود قیمت صعودی آن چیست؟

باید توجه داشت که این بازار، بازاری کاذب همانند خرید سکه و ارز به دلیل اندیشه سوداگری و کسب سود بیشتر است. تنها راه کنترل و ساماندهی این موضوع نیز مربوط به وزارت صنعت، معدن و تجارت است. قراردادهای مربوط به خرید خودرو نیز از همان ابتدا به صورت یک طرفه بوده است.

بنده معتقدم خرید خودرو در کشور از نظر شرعی نیز دارای ایراد است به عنوان مثال؛ زمانی که فردی اقدام به خرید کالایی می کند اما قیمت آن شناور است. ثبت نام صعودی خودرو نیز برای تمامی اقشار جامعه حتی مهندسان IT نیز تعجب آور است. خودروسازان باتوجه به شرایط فعلی سود زیادی می برند و قاعدتا در چنین شرایطی اقدام به ضرر و زیان نخواهند کرد. متاسفانه وزارت صنعت هیچ قدمی در جهت بهبود وضعیت خودروسازی انجام نداد.

چرا تحقیق و تفحصی درباره اخذ ارز دولتی دریافتی وزارت صنعت صورت نگرفته است؟

بنده تا جایی که مطلع هستم تحقیق و تفحص انجام شده و قرار بر این است که این که نتیجه آن به صحن علنی بیاید. لازم به ذکر است که نمایندگان بیش از این موضوع هم کاری نمی توانند ازپیش ببرند.

با توجه به شرایط اقتصادی کشور و همچنین مجلس، به نظر شما استیضاح وزیر صمت، رای خواهد آورد یا خیر؟

بنده نمی توانم در این خصوص اظهار نظر کنم اما با روندی که مجلس در پیش گرفته است و به نوبت اقدام به برکناری وزرا می کند و همچنین با توجه به اخذ ارز دولتی و نا به سامانی بازار کالاها و خودروها شاید وزیر صمت نیز وضعیتی همچون وزیر اقتصاد و کار داشته باشد.

راه حل نهایی جهت کنترل و ساماندهی بازار کالا و خودرو چیست؟

دو راه حل می تواند به روند بهبود شرایط حال حاضر کمک کند. در راه حل کوتاه مدت وزارت خانه مربوطه باید افرادی را انتخاب کند که این افراد اقدام به آسیب شناسی مشکلاتی از قبیل مشکلات قرارداد ها، کیفیت و قیمت کنند. همچنین باید این افراد از حمایت دولت و وزیر برخوردار بوده و دارای اختیارات تام باشند و با رانت و رانت خواری خودروسازن مبارزه کنند. در بلند مدت نیز لازم است وزیر و یا معاون وزیری به طور مستقیم در صنعت خودروسازی شروع به فعالیت کند. فعالیت این معاون و یا وزیر می تواند در جهت رونق سرمایه گزاران خارجی در زمینه تولیدات خودرو، پیشرفت و بسط خطوط خودروسازی و... موثر باشد.