آیا اراده ای برای راحتی مردم و مبارزه واقعی با فساد وجود دارد
«شفافیت، باطل السحر فساد است»؛ این کلیدی ترین جمله ای است که می تواند مقدمه تشکیل واقعی دولت الکترونیک باشد؛ آن هم با توجه به اینکه شفافیت یکی از اساسی ترین پایه های «حکمرانی خوب» محسوب می شود؛ حکمرانی خوب مفهومی است که طی سه دهه گذشته مورد توجه دانشمندان علوم اجتماعی قرار گرفته و بر افزایش میزان مشارکت مردم در امور جامعه، حاکمیت قانون، شفافیت، پاسخگویی نهادها و سازمان های دولتی، شکل‌گیری وفاق عمومی، عدالت اجتماعی، کارایی و مسئولیت پذیری نهادها تاکید دارد.
دیده بان ایران: «شفافیت، باطل السحر فساد است»؛ این کلیدی ترین جمله ای است که می تواند مقدمه تشکیل واقعی دولت الکترونیک باشد؛ آن هم با توجه به اینکه شفافیت یکی از اساسی ترین پایه های «حکمرانی خوب» محسوب می شود؛ حکمرانی خوب مفهومی است که طی سه دهه گذشته مورد توجه دانشمندان علوم اجتماعی قرار گرفته و بر افزایش میزان مشارکت مردم در امور جامعه، حاکمیت قانون، شفافیت، پاسخگویی نهادها و سازمان های دولتی، شکل‌گیری وفاق عمومی، عدالت اجتماعی، کارایی و مسئولیت پذیری نهادها تاکید دارد.
اما مشکل کجاست؟ دولت الکترونیک با مکانیزیسیون دستگاه های دولتی، عمومی و حاکمیتی متفاوت است؛ در اولی، سهولت برای مردم، هدف است و در دومی، راحتی کارمندان و کارپردازان. در دولت الکترونیک، با یکپارچه سازی سیستم و بدون نیاز به حضور مردم و استفاده از بانک های اطلاعاتی که با هم اشتراک دارند و اصطلاحا share هستند، اساسا نقاط فسادزا، حذف می شوند چرا که مردم درگیر نشست و برخاست با مدیران و کارشناسان و صاحبان امضای طلایی نیستند؛ آنها از رفتارهای سلیقه ای و شخص محوری و تنبلی اداری، فارغ می شوند و امور به طور 24ساعته و بدون وقفه و توجیه و توقف، انجام میشود. بانک های اطلاعاتی تنها با داشتن کد ملی افراد، استعلامات کاغذی و زمان‌بر را به راحتی انجام می دهند و گلوگاه های فسادخیز اداری، توان دست درازی به پرونده های مردمی را ندارد. قطعا افراد خارج از تخصص و تجربه خود توان دریافت امتیازات خاص را ندارند و سامانه‌های اطلاعاتی – امنیتی و قضایی می توانند به راحتی سوابق افراد را حین درخواست های آنها به شخص و یا سازمان مربوطه اعلام کنند...این ها رویا نیست؛ در صورت پیوستن برخی دستگاه های مهم به قانون دسترسی آزاد به اطلاعات و پیروی از شفافیت عملی، به راحتی امکانپذیر است اگر نهادهای مهمی چون قوه قضائیه و ناجا نیز به این سیستم های یکپارچه بپیوندند و اگر اراده ای برای تشکیل این دولت الکترونیکی در نهادهای مختلف حاکمیت باشد آنچه مشخص است زیرساخت های این دولت الکترونیک با مختصات بالا آماده است و وزیر مربوطه نیز در پیشانی این جهاد جدید، ایستاده است.
باید دید آیا دولت و حاکمیت برای تسهیل در امور مردم، افزایش خدمات و مبارزه قاطعانه و علمی با نطفه‌های فساد در ساختار اداری کشور، آمادگی دارند یا ...اگرچه تجربه های خوبی در اجرای عملیاتی دولت الکترونیک وجود دارد و مردم نیز خواهان تکرار و توسعه آن هستند؛ مانند طرح رجیستری گوشی های همراه که بدون هزینه مادی و معنوی انجام شد.
محمدرضا اصلانی
