تا زمانی که FATF به تصویب نرسد مشکلات بانک ها هم قابل حل نخواهند بود/ بانک مرکزی اراده ای به اصلاح نظام بانکی ندارد
این تحلیلگر مسائل بانکی در پاسخ به این سوال که چرا باوجود اینکه بارها دولت مسئله اصلاح نظام بانک ها را اعلام داشته است اما باز این موضوع عملی نشده است، بیان کرد: بانک مرکزی اراده ای به اصلاح نظام بانکی ندارد. از طرفی بانک ها هم به موضوع ریشه مکلات خود که نشات گرفته از دولت، بانک مرکزی و خود بانک ها هستند واقف اند بنابراین بانک ها که به خودی خود اقدام به اصلاح نظام بانکی نمی کنند چراکه هر چه نظام شفاف تر شود بالطبع فسادها و یا نابسامانی بانکی مشخص خواهد شد. به علاوه بانک مرکزی نیز لازم است بر بانک ها نظارت لازم و کافی را داشته باشد که آن هم از سایر بانک ها صورت مالی را خواستار است تا بانک ها براساس قوانین و چارت معینی کار کنند.
دیده بان ایران_ سپیده اجلالی: شریان مالی کشور ما با بانک گره خورده و باید گفت سیستم اقتصاد ما بانک محور است و تقریبا 80درصد تامین مالی موجود از این نهاد تغذیه می شود و هر خانواده ای چه مستقیم و چه غیر مستقیم با آن دست و پنجه نرم می کند. اما امروزه وضعیت این نهاد حیاتی به گونه ای شده که جدا از نارضایتی عمومی نسبت به نرخ سود و مسائل شرعی تقریبا کمتر کارشناس مالی و اقتصاد دانی پیدا می شود که بعد فنی و علمی بانکهای ایران را مطلوب بداند.
در عرصه بین الملل سیستم بانکی ما نسبت به جهان به‌روز نیست و قابلیت رقابت در فضای اقتصادی و جهانی را ندارد و نیز در داخل گریبانگیر معضلات مهمی همچون دارایی های منجمد و سمی، زیان دهی و شکاف بین دارای و بدهی، سودهای نجومی و نامشروع، خلق پول غیر اصولی و افزایش انبوه نقدینگی، قراردادهای صوری، فرار از شراکت در سود و زیان، طمع غیر شرعی دریافت جریمه دیرکرد و... هست.
یک علت عمده این معضلات می تواند به ضعف قانونی و فرسوده بودن قانون عملیات بانکی بدون ربا مصوب سال63 باز گردد. بنابراین مرهم شفا بخش بانکهای ما قانونی جامع و همه جانبه برای احیای بانکداری بی نقص مدرن و مطابق شریعت است.
درباره همین مسئله و رابطه تاثیر این کار بر بانک ها در شرایط فعلی آن ها؛ آلبرت بغزیان، اقتصاد دان در حوزه بانک و استاد دانشگاه، به خبرنگار دیده بان ایران گفت: در وهله اول باید گفت که بانک ها خود منبعی جهت نظارت برکار آن ها را دارند که از این طریق هم در صدد این هستند که زیان ندهند و هم حساب های مالی خود را بدین جهت مشاهده کنند. نظارت دوم نیز نظارت بانک مرکزی بر کلیه بانک هاست. در رابطه با سازمان نظارت بر بانک ها هم باید گفت که زمانی که یک سازمان به خودی خود دچار ضعف و سرگردانی است تنها معنی دهنده یک موضوع است و آن هم انداختن قصورات و کاستی ها بر دوش نهادی دیگر!
وی ادامه داد: در صورت تاسیس چنین سازمانی بازهم برخی از اعضای آن از کارمندان بانک مرکزی انتخاب خواهند شد. نکته جالب این است وقتی که همین کارکنان وظیفه اصلی خود در بانک مرکزی را انجام نمی دهند چگونه می توانند از طریق نهادی دیگر به نظارت بر کار بانکی خود بپردازند؟ پس لازم است اگر چنین نهادی نیز تاسیسی شد افراد فراقوه ای را به این نهاد استخدام نمود تا از بروز مشکلات بعدی نیز جلوگیری به عمل آید.
این استاد دانشگاه همچنین اضافه کرد: باید دید که چه عواملی سبب ایجاد این طرح شده است. بانک ها همواره در تمامی دوره ها اعلام کرده اند که مقصر اصلی مشکلات آن ها دولت است چراکه دولت برای آن ها بخشی از دارایی های منجمد ایجاد نموده است به همین منظور دولت به بانک ها بدهکار است و هیچ قصدی جهت برگرداندن آن ها نیز ندارد. بانک ها همچنین قصد دارند بدین تریتیب و از طریق مانده دارایی های خود به نقش های غیر دولتی وام دهند و از این طریق کسب درآمد کنند. از طرفی نیز بانک مرکزی ادعا می کند که بانک ها بخشنامه های بانک مرکزی را رعایت نمی کنند(نظیر بخشنامه های شامل نرخ سود سپرده ها)
بغزیان افزود: البته درحال حاضر نیز بحث نظارتی وجود دارد مگر این که قصد داشته باشند مبحث نظارت بر بانک ها را بر دوش سازمان و یا شرکتی قرار دهند که بدین ترتیب نظام بانکی سازماندهی شود.
وی در پاسخ به این سوال که چرا باوجود اینکه بارها دولت مسئله اصلاح نظام بانک ها را اعلام داشته است اما باز این موضوع عملی نشده است، بیان کرد: بانک مرکزی اراده ای به اصلاح نظام بانکی ندارد. از طرفی بانک ها هم به موضوع ریشه مکلات خود که نشات گرفته از دولت، بانک مرکزی و خود بانک ها هستند واقف اند بنابراین بانک ها که به خودی خود اقدام به اصلاح نظام بانکی نمی کنند چراکه هر چه نظام شفاف تر شود به الطبع فسادها و یا ناساماندهی های بانکی مشخص خواهد شد. به علاوه بانک مرکزی نیز لازم است بر بانک ها نظارت لازم و کافی را داشته باشد که آن هم از سایر بانک ها صورت مالی را خواستار است تا بانک ها براساس قوانین و چارت معینی کار کنند.
بغزیان در خصوص فاصله نظام بانکداری ایران با نظام بانکداری دنیا اظهار کرد: جدای از این مسئله که بانک ها به لحاظ شیوه های الکترونیکی پرداخت ها و دریافت ها با نظام بانکداری دنیا تقریبا پا به پا پیش می روند ولی سیستم بانکداری ما تنها بزرگ شده است و با اعداد و ارقام بزرگ کار می کند. بزرگترین بانک کشور ما هم در مقایسه با متوسط ترین بانک اروپایی با توجه به شرایط ارز به هیچ عنوان قابل مقایسه نیست.
این اقتصاد دان در پایان خاطرنشان کرد: بنده معتقدم بانک های کشور به چند دلیل قابل قیاس با بانک های جهانی نیستند 1- بانک ها لازم است شیوه بانکداری اسلامی را پیاده کنند در صورتی که کماکان این اصل در کاغذ مانده و پیاده نشده است و ما این بانکداری اسلامی را هم یتوانیم همانند بانکداری اسلامی کشور مالزی بدانیم. 2- خودِ صورت های مالی به صورتی نیستند که استاندارد و مطابق با اصول FATF و اصول گزارش دهی باشند. در پایان باید گفت تا زمانی که FATF تصویب نشود، بانک های سراسر کشور با کشور های خارج همکاری نخواهند کرد و به طور کلی سیستم بانکی کشور با مشکل مواجه خواهد بود.
