دلیل اصلی حادثه سانچی، اشتباه محاسباتی کشتی چینی بود / تغییر مسیر کشتی کریستال ۱۵ دقیقه قبل از سانحه، باعث تصادف شد؛ اگر این تغییر مسیر انجام نمی‌شد، تصادف رخ نمی‌داد / هیچ یک از دو کشتی متوجه تغییرات شرایط ناوبری یکدیگر نشدند
مدیرکل امور دریایی سازمان بنادر و دریانوردی در نشست اعلام دلایل سانحه نفتکش سانچی تصریح کرد: اشتباه محاسباتی افسران فله‌بر کریستال و تغییر مسیر کشتی باعث سانحه برخورد بین نفتکش ایرانی سانچی و فله‌بر چینی شد.
دیده بان ایران: مدیرکل امور دریایی سازمان بنادر و دریانوردی در نشست اعلام دلایل سانحه نفتکش سانچی تصریح کرد: اشتباه محاسباتی افسران فله‌بر کریستال و تغییر مسیر کشتی باعث سانحه برخورد بین نفتکش ایرانی سانچی و فله‌بر چینی شد.
نادر پسنده مدیرکل دریایی سازمان بنادر و دریانوردی امروز در نشست خبری با اصحاب رسانه به تشریح جوانب مختلف وقوع سانحه سانچی و برخورد فله‌بر کریستال با این نفتکش ایرانی پرداخت.
به نوشته فارس، وی در این نشست اظهارداشت: فله‌بر کریستال عامل وقوع سانحه برخورد بین دوکشتی شناخته شد.
مدیرکل امور دریایی سازمان بنادر و دریانوردی اظهار داشت: تغییر مسیر کریستال به سمت راست که 15 دقیقه قبل از سانحه اتفاق افتاد باعث ایجاد موقعیت خطر تصادف شد و اگر این تغییر مسیر صورت نمی‌گرفت تصادف رخ نمی‌داد.
وی گفت: این مطلب مورد تایید ایران، پاناما و بنگلادش است.
وی تصریح کرد: اشتباه محاسباتی افسران فله‌بر کریستال و ناآگاهی آنها باعث سانحه برخورد بین نفتکش ایرانی سانچی و فله‌بر چینی شد.
* دو کشتی متوجه تغییر شرایط ناوبری یکدیگر نشده‌اند
پسنده گفت: افسران و دیده‌بان‌های کشتی فله‌بر کریستال تا زمان وقوع تصادف متوجه نفتکش سانچی در مسیر خود نشده‌اند.
وی اضافه کرد: هر دو کشتی متوجه تغییرات شرایط ناوبری یکدیگر نشده بودند.
وی ادامه داد: کشتی کریستال از سیستم موقعیت‌یاب خودکار به عنوان یک ابزار کمک‌ناوبری که مهم‌ترین ابزار جلوگیری از وقوع چنین سوانحی ست استفاده می‌کرده است.
*حادثه چطور اتفاق افتاد
وی توضیح داد: این سانحه در ۱۵ دی‌ماه ۹۶ رخداد و طی آن ۳۲ خدمه نفتکش سانچی جان باختند.
پسنده اظهار داشت: روند رسیدگی طبق معاده‌نامه سولاس انجام شد همه کشورهای در حال درگیر حق داشتند در کمیته بررسی سانحه حضور یابند.
پسنده گفت: کشورهای ایران، بنگلادش، پاناما، هنگ‌کنگ و چین در این حادثه درگیر بودند.
مدیرکل دریایی سازمان بنادر و دریانوردی گفت: هفته گذشته سومین نشستن کمیته رسیدگی به سانحه برگزار شد،جمعا سه دوره نشست در چین انجام شد که ده روز به طول انجامید و هفته گذشته گزارش نهایی مورد تأیید همه کشورها ارائه شد.
وی توضیح داد: فله‌بر سی اف کریستال از آمریکا روز ۱۵ دسامبر ۲۰۱۷ حرکت میکند تا به بندر دونگاوان چین برسد، این کشتی ۶۴ هزار تن دانه سویا دارد و همه بازرسی‌های فنی آن انجام شده است و همه دریانوردان آن دارای گواهینامه دریانوردی هستند.
پسنده افزود: کشتی سانچی ۱۶ دسامبر از بندر عسلویه با ۱۱۱ هزار تن میعانات گازی حرکت میکند، همه بازرسی‌های کشتی به موقع انجام شده است و دریانوردان همه دارای گواهینامه دریانوردی هستند.
وی افزود: سانحه در دریای چین روبه‌روی بندر شانگهای در ۱۶۰ مایلی این بندر رخ می‌دهد؛ دریای چین پرترافیک‌ترین و پرسانحه‌ترین دریا در مناطق دنیا است.
وی گفت: ۱۶ دی‌ماه ۹۶ ساعت ۱۸:۴۵ به وقت چین تعویض شیفت افسر ناوبری روی سانچی انجام می‌شود، معمولا تعویض ساعت شیفت ساعت ۲۰ است اما با توجه به نزدیک بودن سانچی به مقصد نهایی خود که کره جنوبی بوده است، آنها ساعت خود را با ساعت کره تنظیم می‌کنند که در واقع ساعت برای آنها ۱۹:۴۵ بوده است.
وی ادامه داد: ساعت ۱۹:۰۰ به وقت چین افسر دوم سانچی شیفت را به افسرسوم تحویل می‌دهد، اطلاعات کافی رد و بدل می‌شود و یکی دیگر از افسردوم‌های سانچی در حال اصلاح نقشه‌ها در پل فرماندهی است و تا این لحظه سه نفر در پل فرماندهی سانچی حضور دارند.
* سانچی و کریستال چه زمانی متوجه حضور یکدیگر شدند؟
پسنده ادامه داد: ساعت ۱۹:۲۴ کریستال با مسیر ۲۱۴ درجه و سرعت ۱۳.۲ گره دریایی در فاصله ۹.۸ مایلی روی صفحه رادار سانچی مشاهده می‌شود، سرعت سانچی ۱۰.۴ گره دریایی است، رادار سانچی روی فاصله ۶ مایلی به صورت غیرمرکزی تنظیم شده است.
وی ادامه داد: ساعت ۱۹:۳۰ افسر دوم سانچی در حال بررسی چراغ‌های ناوبری سایر کشتی‌هاست و براساس محاسبات آنها، همه کشتی‌های حاضر در رادار از پاشنه سانچی عبور می‌کنند.
مدیرکل دریایی سازمان بنادر و دریانوردی افزود: ساعت ۱۹:۳۱ دیده بان کریستال اعلام میکند سانچی را در ۷ مایلی دیده است، دیده‌بان کریستال در این باره می‌گوید من دوباره موقعیت سانچی را بررسی کردم و زاویه آن به کشتی ما تغییر نکرده بود و مشکلی نداشتیم.
پسنده افزود: ساعت ۱۹:۳۲ افسر سوم سانچی موقعیت کشتی را بررسی می کند، زاویه تقاطع همه کشتی‌ها منفی است، یعنی این کشتی از پاشنه عبور میکند، درحالی که اگر زاویه تقاطع مثبت باشد، کشتی به سینه کشتی‌ها برخورد میکند.
مدیرکل دریایی سازمان بنادر و دریانوردی ادامه داد: افسر اول کریستال می‌گوید، دو سیگنال ۰.۹ و ۰.۴ را روی رادار دارم، افسر اول کریستال تأیید میکند سانچی از ۹ دهم مایلی سینه کریستال عبور کرده است.
وی افزود: ساعت ۱۹:۳۴ افسر اول کریستال به منظور تنظیم مسیر هدایت کشتی، مسیر را از ۲۱۷ درجه به ۲۲۵ درجه تغییر می‌دهد، افسر اول کریستال می‌گوید که کشتی مقداری به سمت چپ مسیر اصلی منحرف شده بود، لذا تصمیم می‌گیرد با تغییر زاویه حرکت، کشتی را به مسیر اصلی برگرداند.
وی افزود: در ساعت ۱۹:۳۵ ملوان دیده‌بان سانچی می‌گوید که چراغ‌های سبز و قرمز یک کشتی را در زاویه ۱۳ درجه دیدم، آن زمان مسیر حرکت کریستال ۲۱۸ درجه است، در واقع وقتی دیده‌بان چراغ سبز و قرمز را هم‌زمان می‌بیند، یعنی از جلوی کشتی عبور میکند، در واقع تا ۱۵ دقیقه قبل از سانحه، سانچی عملا از مقابل کریستال عبور کرده است.
مدیرکل دریایی سازمان بنادر و دریانوردی ادامه داد: ساعت ۱۹:۳۶ کشتی ماهیگیری سانچی را صدا می‌زند که لهجه‌ای کاملا نامفهوم دارد و فقط می‌توان فهمید که اعلام میکند بیا تا از سمت چپ کشتی‌های یکدیگر عبور کنیم، در این لحظه علامت کشتی ماهیگیری و کریستال روی رادار سانچی به رنگ قرمز درمی‌آید؛ کشتی ماهیگیری هم انتظار دارد سانچی با آن عظمت و ابهت به سمت راست برود تا سمت چپ سانچی و ماهیگیری یکی شود.
وی افزود: ساعت ۱۹:۳۹ افسر سوم سانچی به دیده‌بان می‌گوید این تماس‌های نامفهوم را پاسخ نده تا خودش مجبور شود اقدام کند، این روندی معمول است که اگر پیامی نامفهوم بود اقدامی نشود؛ بنابراین اگر پاسخ دهید او فکر میکند که برای شکل مانور با شما به توافق رسیده است، در حالی که شما زبان آنها را متوجه نشده‌اید، بنابراین او مطابق با خواسته خود، مانور مشترک را شروع میکند، ولی اگر پاسخ ندهیم او خود مانور را انجام خواهد داد.
وی افزود: ساعت ۱۹:۴۰ افسر سوم سانچی به دیده‌بان دستور می‌دهد که با نورافکن به سمت شناور ماهیگیری، علامت خطر پنج فلش کوتاه را اعلام کند.
مدیرکل دریایی سازمان بنادر و دریانوردی ادامه داد: ساعت ۱۹:۴۱ علامت نوری داده می‌شود و کشتی ماهیگیری با تغییر مسیر به سمت چپ و از سمت راست سانچی برای عبور از پاشنه سانچی ادامه مسیر می‌دهد؛ کشتی کریستال هنوز با مسیر جدید ۲۲۵ درجه به سمت سانچی در حال حرکت است، کریستال ابتدا در مسیر ۲۱۷ درجه در حال حرکت بود که در حال حاضر بیش از ۵ درجه تغییر مسیر داده است و این تغییر مسیر از روی آگاهی نبوده است.
مدیرکل دریایی سازمان بنادر و دریانوردی افزود: ساعت ۱۹:۴۲ مسیر کشتی کریستال روی ۲۲۵ درجه ثابت می‌شود، تغییر مسیر کریستال از ۱۹:۴۵ در ۱۹:۴۲ به ۲۲۵ درجه می‌رسد و الان فاصله سانچی و کریستال ۳.۱ مایل است.
وی ادامه داد: افسر اول کریستال می‌گوید بعد از تغییر مسیر کریستال، فاصله عبور سانچی ۴ دهم مایل شد؛ یعنی سانچی از فاصله ۴ دهم مایلی مقابل من عبور می‌کرد.
* وقتی شرایط بحرانی می‌شود
وی افزود: برای هیچ دریانوردی قابل قبول نیست که کشتی بزرگی آن هم در سه مایلی روی رادار یک کشتی مشخص نباشد و ممکن است، یا رادار خراب باشد، یا اینکه افسر، تنظیمات رادار را درست انجام نداده است که سیگنال‌های اطراف را به خوبی دریافت نکند، زیرا افسر اول کریستال مدعی است که سیگنال‌های سانچی را روی رادار خود نمی‌دیده است.
پسنده افزود: ساعت ۱۹:۴۲ افسر سوم سانچی در صدایی که در VDR وجود دارد، با خود می‌گوید اگر اقدامی کنم وضعیت بدتر می‌شود، آنها کشتی‌های کوچکتر هستند و کاری کنند؛ در واقع یعنی سانچی خطر را فهمیده است، اما برای فرار از خطر راهی ندارد، چون کشتی ماهیگیری سمت راست آن را پر کرده است و طبق قانون اگر خطری پیش آید باید به سمت راست رود، بنابراین سانچی مجبور است فعلا ادامه مسیر دهد، در حالی که تغییر مسیر سانچی ۱۵ دقیقه زمان نیاز دارد.
مدیرکل دریایی سازمان بنادر و دریانوردی گفت: از افسر سوم کریستال سؤال می‌شود که بعد از تغییر مسیر متوجه خطر نشدید؟ که وی می‌گوید من سیگنال رادار را ندیدم و فقط علائم موقعیت کشتی‌های اطراف را دریافت می‌کردم و فکر کردم این علائم مربوط به کشتی‌های ماهیگیری کوچک است و خود خارج می‌شوند.
وی افزود: ساعت ۱۹:۴۵ افسر سوم سانچی کریستال را بررسی وضعیت میکند، کریستال در دو مایلی و ۲۵ درجه‌ای قرار دارد که افسر سوم سانچی اعلام می کند که علامت نوری پنج فلش کوتاه به کریستال بدهید.
وی گفت: افسر سوم سانچی می‌گوید، سمت راست من اشغال است، باید کاری بکنم، آیا پنج فلش را به سمت کریستال زدید؟
وی افزود:در این زمان، کریستال در مسیر ۲۲۶ درجه در حال حرکت است و مسیر کریستال فیکس شده است، اما در رادار درک عدم تغییر مسیر ۳ دقیقه طول می‌کشد.
مدیرکل دریایی سازمان بنادر و دریانوردی افزود: در همین لحظه که زمانی از نظر وضعیت اضطراری است، تعویض شیفت روی کریستال انجام می‌شود، افسر اول شیفت ناوبری، شیفت را به افسر سوم واگذار میکند و بلافاصله هم می‌رود، در حالی که کریستال هنوز متوجه سانچی نیست، ضمن آنکه افسر اول زمانی که شیفت را به افسر سوم واگذار میکند، باید حدود ۱۵ دقیقه در پل فرماندهی حضور داشته باشد تا اطلاعات را به افسر سوم بدهد و بعد برود، در حالی که افسر اول با اعلام اینکه ترافیک جدی نداریم، شیفت را به افسر سوم واگذار میکند و می‌رود، بنابراین پل فرماندهی را ترک میکند، زمانی که ما از وی پرسیدیم چرا ۱۵ دقیقه در پل فرماندهی نماند، مدعی شد که فرمانده کشتی با وی تماس گرفته است که بیاید تا برنامه‌ها را بابت رسیدن به مقصد تنظیم کند، و ما زمانی که از فرمانده این موضوع را پیگیری کردیم، او گفت من به وی گفته بودم بعد از اینکه کارهایت تمام شد بیا، به هر حال اطلاعات به افسر سوم داده نمی‌شود.
مدیرکل دریایی سازمان بنادر و دریانوردی افزود: ساعت ۱۹:۴۶ ملوان سانچی خطر تصادف با کریستال را در ۱۶ مایلی تشخیص می‌دهد، کشتی ماهیگیری از پاشنه سانچی عبور میکند، پنج فلش به سمت کریستال زده می‌شود، در این لحظه ملوان می‌پرسد کشتی عبور کرد؟ کمی به راست؟ که افسر سوم می‌گوید به سمت راست؟ چرا؟ که دیده‌بان می‌گوید فاصله بین عبور دو کشتی صفر است.
مدیرکل دریایی سازمان بنادر و دریانوردی افزود: ساعت ۱۹:۴۷ افسر سوم سانچی از دیده‌بان می‌پرسد کشتی کوچک است؟ درسته؟ که ملوان پاسخ می‌دهد نه، کشتی بزرگ است،افسر سوم می‌گوید چرا اینگونه اقدام میکند؟ هنوز تا این لحظه افسر سوم و دیده‌بان کریستال متوجه خطر تصادف با سانچی نشده‌اند.
وی ادامه داد: ساعت ۱۹:۴۸ افسر سوم سانچی با کاپیتان تماس می‌گیرد و می‌گوید کشتی در سمت راست با فاصله عبور صفر داریم، فاصله خیلی کم است و کشتی بزرگ است، اما تا این لحظه هنوز افسر سوم کریستال متوجه سانچی نشده است.
وی بیان کرد: ساعت ۱۹:۴۹ افسر سوم سانچی می‌گوید چرا آن کشتی بزرگ کاری نمی‌کند؟ سکان تمام به چپ، اوه اوه، سکان تمام به راست، تمام به راست، سکان تمام لطفاً تمام لطفاً.
وی افزود:در این لحظه مجدداً کاپیتان سانچی اعلام میکند داریم برخورد می‌کنیم، سکان تمام به چپ، تمام به چپ، که افسر سوم کریستال تازه فهمیده است که سانحه در حال رخ دادن است و سکان را تمام به راست نگه می‌دارد، در حالی که کشتی بزرگی نظیر سانچی حداقل پنج دقیقه برای تغییرات اولیه زمان نیاز دارد.
پسنده ادامه داد: ساعت ۱۹:۵۰ تصادف رخ می‌دهد، کاپیتان سانچی دستور می‌دهد سیستم اعلام اضطرار فعال شود.
وی گفت: ساعت ۱۹:۵۱ عرشه سانچی بلافاصله پس از برخورد منفجر می‌شود و حریق بزرگ رخ می‌دهد، کاپیتان دستور روشن شدن پمپ‌های ضدحریق می‌دهد، محموله سانچی روی کریستال ترشح میکند و جلوی کریستال نیز آتش می‌گیرد، کاپیتان کریستال دستور موتور به عقب و ترک کشتی می‌دهد تا از انفجار دور شود.
وی افزود: ساعت ۱۹:۵۲ انفجارات پی در پی در دریا رخ می‌دهد و گازهای سمی ناشی از اشتعال تمامی محل را دربرمی‌گیرد.
وی افزود: ساعت ۱۹:۵۳ آتش روی سانچی در حال توسعه است، موتور و ژنراتورهای موتور سانچی از کار می‌افتاد، زیرا حریق بزرگ اکسیژن را بابت عملکرد موتور گرفته است، ژنراتورهای اضطراری یک دقیقه روشن می‌شوند و از کار می‌افتند و پس از آن حریق پی‌درپی ادامه دارد که منجر به حادثه بزرگ می‌شود.
به گزارش فارس، شانزدهم دی‌ماه 96 کشتی فله‌بر کریستال با نفتکش سانچی ایران که با پرچم پاناما تردد می‌کرد برخورد کرد که در اثر این برخورد نفتکش سانچی که حامل محموله میعانات گازی برای پالایشگاه توتال در کره جنوبی بود دچار آتش‌سوزی شد و 32 سرنشین این نفتکش در این حادثه جان باختند.
براساس این گزارش، 30 نفر از این سرنشینان ایرانی و 2 نفر بنگلادشی بودند که جسد 4 نفر از خدمه ایرانی کشتی پیدا شد و بقیه ناپدید شدند.
بر این اساس کشورهای ذی‌نفع در این حادثه: ایران، چین، هنک‌کنگ، بنگلادش و پاناما بودند که بنگلادش نمایندگی خود در بررسی سانحه را به ایران واگذار کرد.
