تقاضای مشکوک دلار
صرافی ها دلار را احتکار و بازار به حالت نیمه تعطیل درآمد گرانی دلار، بازار کالاهای گرانقیمت وارداتی و از جمله خودرو را به تعطیلی کشاند
دیده بان ایران: دلار دیروز در بازار گردوخاک کرد و قیمت‌ها به سرعت و لحظه به لحظه تغییر کرد. تا آن‌جا که نرخ‌ها در چهارراه استانبول تا ٥هزار و ٩٠٠ تومان پیشروی کرد. کارشناسان بازارهای مالی درباره این تقاضای عجیب می‌گویند؛ نوسان دلار دلیل اقتصادی ندارد و بازار بیشتر تحت‌تأثیر رخدادهای سیاسی و تصمیم ترامپ درباره برجام است. آنها می‌گویند بسیاری از سرمایه‌داران، سرمایه خود را به دلار تبدیل کرده تا از ایران خارج کنند و البته ناصر موسوی‌لارگانی، نایب‌رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس با اشاره به محدودیت قانونی خروج ارز به «شهروند» می‌گوید: صرافی‌های غیرمجاز درحال خارج‌کردن ارزهای کشور هستند. او تأکید می‌کند: به زودی بحرانی که موسسات مالی غیرمجاز برای ایران درست کرده‌اند، صرافی‌های غیرمجاز درست می‌کنند و جمع‌کردن این بحران بسیار هزینه‌بردار خواهد بود. او تاکید می‌کند دست‌های پنهانی که پیش‌تر در مؤسسات مالی غیرمجاز بحران‌آفرینی کرده بودند، حالا در بازار ارز و از کانال صرافی‌های غیرمجاز بحران‌سازی می‌کنند.
محمد خوش‌چهره، اقتصاددان هم به «شهروند» می‌گوید: نوسانات نرخ ارز تنها در یک روز مردم ایران را ١٠درصد فقیرتر کرد. او توضیح می‌دهد: این رشد به معنای کاهش ١٠درصدی ارزش پول ملی و فقیرترشدن مردم کشورمان است. به عبارتی، کارگر ایرانی نسبت به دیروز ١٠درصد فقیرتر شد و برای حفظ سطح درآمدی خود امروز باید بیش از دیروز کار کند و این زنگ خطر است. این اقتصاددان البته با اشاره به خطری که ذخایر ارزی را تهدید می‌کند، می‌گوید: دولت و شورای امنیت ملی باید هرچه زودتر برای وضع پیش‌آمده نشست اضطراری تشکیل دهد.
دلار بازار خریدوفروش خودرو را قفل کرد
نوسان تند دلار در روز گذشته بسیاری از صرافی‌ها را به حالت نیمه‌تعطیل کشاند و بازار خریدوفروش کالاهای وارداتی گرانقیمت تعطیل شد. سایت‌های فروش کالای اینترنتی ازجمله دیجی‌کالا، کالاهای وارداتی گرانقیمت ازجمله لپ‌تاپ و لوازم خانگی را حذف کرد و بازار خریدوفروش خودروی خارجی هم به تعطیلی کشیده شد. این موضوع درحالی رخ داد که محمد کشتی‌آرای رئیس اتحادیه طلا و ارز به «شهروند» گفت: با تعطیلی صرافی‌ها و قفل‌شدن خریدوفروش دلار مردم برای خرید طلا و سکه به بازار هجوم آورده‌اند. جالب اینجاست در بخش خودروهای وارداتی هم شرکت‌ها برای سودآوری بیشتر به بهانه افزایش نرخ ارز اقدام به افزایش قیمت انواع محصولات خود کرده‌اند، این درحالی است که بازار خریدوفروش خودرو در چند ماهه اخیر راکد بوده و خبری از رونق فروش در آن نیست. به‌عنوان نمونه، نیسان تعدادی از محصولات خود را ١٠ تا ١٥میلیون تومان و رنو دو خودروی خود را ١٤ تا ١٧میلیون تومان افزایش داده است. علاوه بر این، در بازار هم قیمت سوزوکی با افزایش ٨میلیون تومانی با ١٦٨میلیون تومان، کپچر با افزایش ٤میلیون تومانی با ١٤٨میلیون و تیولی با افزایش ٦میلیون تومانی با قیمت ١٤٨میلیون تومان به فروش می‌رسد.
در بخش خودروهای داخلی هم قیمت اکثر محصولات نسبت به روزهای گذشته تغییری نداشته و فقط عرضه محدود پژو ٢٠٦ تیپ ٢ باعث شده تا قیمت این خودرو در بازار افزایش ٥٠٠هزار تومانی داشته و با قیمت ٣٥میلیون و ١٠٠هزار تومان مورد معامله قرار می‌گیرد.
تقاضای وارداتی با ارز ۵هزار تومان به‌صرفه نیست
محمود جامساز از دیگر کارشناسان اقتصادی است که نسبت به آینده تولید داخل نگران است و معتقد است که تخصیص ارز براساس نیازهاى واقعی اقتصاد صورت نگرفته است. او می‌گوید: متاسفانه در کشور تخصیص ارز براساس نیازهاى واقعی اقتصاد صورت نگرفته است و در جاهایی تسهیلات داده شده که بیشتر در ارتباط با رانت و قدرت‌های اقتصادی و سیاسی رانتی بودند و در بخش تولید، سرمایه‌گذاری نشدند و به مصرف حوزه‌هاى غیرتولیدى نظیر بازارهای غیررسمى ارز و قاچاق و طلا و سوداگرى رسیدند که در نتیجه منجر به تورم و تضعیف تولید و افزایش بیکارى شد.
او در ادامه سخنان خود می‌گوید: در زمان تعطیلات هم زمانی که معامله‌ای نمی‌شد، دلار رشد کرد. تقاضای وارداتی با ارز ۵هزارتومان به‌صرفه نیست. ارز باید در کشور سرمایه‌گذاری شود. تحولات اخیر در نرخ‌های ارز مربوط به تقاضاهاى وارداتى نیست و حجم بزرگی را در برنمی‌گیرد.
جامساز ادامه داد: شاید دولت هم‌اکنون با کمبود ارز روبه‌رو باشد و قادر نباشد که ارز را تزریق کند و شاید هم دولت با کمبود ارز روبه‌رو نیست و ارزهایی را در اختیار دارد که آنها را برای مواجهه با تحریم‌های بیشتری که ممکن است رخ دهد و روزهای سختی که پیش‌رو دارد، ذخیره کرده باشد تا بتواند کالاهای بسیار ضروری را وارد کند.
به گفته او، ایران کشوری است که با بحران آب و عدم انباشت سرمایه و با بحران روابط سیاسی روبه‌روست و درگیر مسائل منطقه است که مقدار زیادی از قدرت مالی ایران را تحلیل برده است، ایمنی در اقتصاد را دولت باید به نحوی حفظ کند که مردم به دولت اعتماد داشته باشند.
مردم حق دارند که دلار می‌خرند
اواخر پارسال بود که محمد رضا پورابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس نسبت به خروج ٣٠میلیارد دلار ارز از کشور در ماه‌های پایانی سال و نگهداری ٢٠میلیارد دلار در شبکه خانگی خبر و نسبت به تبعات کاهش ارزش پول ملی در کشور هشدار داد. هشداری که چندان جدی گرفته نشد و آن‌گونه که حاتمی یزد کارشناس اقتصادی به «شهروند» می‌گوید درحال حاضر بسیاری از سرمایه‌داران درحال فروش دارایی‌های منقول و غیرمنقول و حتی خانه‌های خود و تبدیل آنها به دلار هستند. آن‌گونه که این کارشناس اقتصادی اعلام کرده بود به دلیل نبود ثبات اقتصادی این سرمایه‌داران دارایی‌های ارزی خود را از ایران خارج کرده و در کشورهای اروپایی سرمایه‌گذاری می‌کنند. شاید این رفتار در نگاه ابتدایی بسیار غیرمنطقی جلوه کند اما هستند کارشناسان اقتصادی که این رفتار را در شرایط فعلی اقتصاد منطقی می‌دانند. مجیدرضا حریری رئیس عضو اتاق بازرگانی ایران در این باره می‌گوید: مردم برای این‌که ارزش پس‌اندازهای خردشان روزبه‌روز کاهش پیدا نکند پس‌اندازهای خود را به طلا، سکه و ارز تبدیل می‌کنند. به گفته او، دولت و بانک مرکزی باید یک بار برای همیشه تکلیف دلار را مشخص کنند. حریری با بیان این‌که دولت عرضه‌کننده ارز در ایران است افزود: از نظر تراز حسابداری، منابع ارزی که سالانه دریافت می‌کنیم حاصل درآمدهای نفتی و غیرنفتی است که از میزان مصارف ما بیشتر است، اما چون بیش از ۸۰درصد این منابع ارزی در اختیار دولت قرار دارد، عرضه‌کننده عمده هم دولت است.
