گره گشایی از اشتغال با هدفمندی یارانه های نقدی
دولت دوازدهم در ارائه اولین برنامه مالی سالانه کشور با پیشنهاد هدفمند کردن یارانه های نقدی ، رفع بیکاری را هدف گرفته که این به معنای تغییر شکل یارانه از پرداخت نقدی به سمت حمایت از طرح های اشتغالزا است.
از سوی دیگر در شرایطی که منابع مالی محدود دولت باعث ابتر ماندن بسیاری از پروژه های عمرانی، آبادانی و پروژه هایی مانند بیمه، سلامت و بهداشت و درمان و آموزش شده، سالانه بالغ بر 48 هزار میلیارد تومان یارانه نقدی و غیر نقدی به جمعیت نزدیک به 80 میلیون نفر پرداخت می شود.
بنابراین پیشنهاد دولت در لایحه بودجه سال 1397 هدفمند شدن یارانه ها است به این معنا که هر چند رقم بودجه یارانه کاهش پیدا می کند اما در عین حال متعهد به پردخت یارانه دهک های کم درآمد و نیازمند خواهد بود و سایر دهک ها از دریافت یارانه حذف می شوند و مابقی بودجه یارانه که معمولا از خزانه برداشت می شد، صرف اقداماتی می شود که در نهایت نفع آن به اقشار مختلف مردم به ویژه گروه کم درآمد می رسد.
** یارانه به کمک اشتغال می آید
ماموریت ویژه بودجه سال آینده باز کردن گره های اشتغال است به طوری که دکتر «حسن روحانی» رییس دولت دوازدهم پس از ارائه لایحه بودجه به نمایندگان مجلس در موعد مقرر اعلام کرد که مبنای بودجه سال آینده اشتغال فراگیر، رفع فقر و ایجاد عدالت است.
بنابراین دولت قصد دارد با هدفمند کردن یارانه ها، حمایت از دهک های ضعیف را از قالب یارانه های ماهانه به سمت حمایت از تولید و طرح های اشتغالزا تغییر دهد. از این رو دولت با سیاست هدفمند کردن یارانه ها در لایحه بودجه سال آینده، برای پرداخت یارانه نقدی بودجه 23 هزار میلیارد تومانی را پیشنهاد داده است.
به عبارت دیگر اگر سقف 45 هزار و 500 تومان برای یارانه نقدی ماهانه، تغییر نکند با این بودجه یارانه نقدی 41 میلیون نفر تامین می شود. در تبصره 14 لایحه بودجه سال آینده آمده است که دولت قصد دارد مبلغ 37 هزار میلیارد تومان بر اساس قانون هدفمندی یارانه‌ها با انواع روش های نقدی و غیرنقدی بین خانوارهای هدف و کالاها توزیع کند که این رقم نسبت به رقم 48 هزار میلیارد تومانی امسال کاهش پیدا کرده است. از رقم 37 هزار میلیارد تومانی در بودجه سال آینده،23 هزار میلیارد تومان به صورت یارانه نقدی و غیرنقدی بین دهک های هدف توزیع می شود و 7 هزار میلیارد تومان در قالب سیاست کاهش فقر مطلق از طریق بهزیستی و کمیته امداد در اختیار اقشار ضعیف قرار می گیرد. از این رقم همچنین 3700 میلیارد تومان به‌عنوان یارانه بخش سلامت و 3300 میلیارد تومان به‌عنوان یارانه نان پیش بینی شده است.
در حالی که بسیاری از رسانه ها از حذف جمعیت 30 میلیونی از دریافت یارانه صحبت می کنند اما در واقع قرار است یارانه افرادی که برای گذران زندگی نیازی به مبلغ 45 هزار و 500 تومانی ندارند، در پروژه های با اولویت کشور مانند طرح های عمرانی، بهداشتی و آموزشی و از همه مهم تر پروژه های اشتغالزا هزینه شود که منافع آن به تمام اقشار کشور به ویژه دهک های کم درآمد که در اولویت بهره مندی از این طرح ها قرار دارند، بازمی گردد.
طبق گفته مسئولان حدود 3 میلیون بیکار وجود دارد که مهم ترین دلیل صف طولانی ورود به بازار کار برای این افراد، محدودیت های مالی دولت در حمایت از بنگاه های مولد و پروژه های عمرانی است. حال اینکه دولت می خواهد به پرداخت یارانه افرادی که در رفاه نسبی زندگی می کنند پایان دهد و مشکل بیکاری به ویژه اشتغال جوانان را از محل صرفه جویی در یارانه حل کند که قطعا عواید آن بیشتر از مبلغ 45 هزار و 500 تومان به مردم برگشت داده خواهد شد. طبق گفته «عادل آذر» رییس دیوان محاسبات کشور، سال آینده حدود 34میلیون و 500هزار نفر از جمعیت یارانه بگیر کشور کم می شود و پیش بینی می شود با انجام این مهم ،حدود 18 هزار و 800میلیارد تومان منابع مالی حاصل شود که تماما صرف اشتغال جوانان می شود.
**یارانه هیچ نیازمندی قطع نمی شود
تا کنون در چند دوره چیزی حدود 4 میلیون نفر از لیست دریافت یارانه نقدی خط خورده اند این بار هم دولت قصد جدی در اجرای هدفمندی یارانه ها دارد اما برخلاف هیاهویی که برخی از رسانه ها درباره حذف عده ای از یارانه ایجاد کردند اما در پیشنهاد دولت قرار است تنها شکل پرداخت یارانه به بخشی از دهک ها تغییر کند و در این فرآیند قرار نیست یارانه دهک های ضعیف و نیازمند حذف شود. به طور قطع طبق گفته رییس دیوان محاسبات کشور، یارانه مدیرانی که حقوق 18 میلیون تومانی دریافت می کنند قطع خواهد شد اما تمام افرادی که تحت پوشش نهادهای حمایتی هستند، یارانه دریافت خواهند کرد.
اما دولت با چه ساز و کاری می تواند این تفکیک و شناسایی را انجام دهد، سوالی که «محمدباقر نوبخت» سخنگوی دولت در توضیح آن گفته است که دو روش برای اعطای یارانه‌های نقدی به افراد نیازمند وجود دارد. بر مبنای روش نخست، قطع یارانه پردرآمدها است که این روش در سال‌های اخیر با توجه به اعتراضات صورت گرفته به وزارت کار و همچنین نیاز به افشای حساب بانکی افراد با کندی روبه‌رو بوده و نهایتا 3 تا 4 میلیون نفر از دایره یارانه‌بگیران حذف شدند.روش دوم، شناسایی افراد نیازمند است و اینکه یارانه به اشخاصی که تحت پوشش نهادهای حمایتی هستند، تعلق گیرد که در حال حاضر این کار توسط نهادهای ذی‌صلاح صورت گرفته است. البته بخشی از مردم، تحت پوشش این نهادها نبوده، ولی مشمول دریافت یارانه‌ها هستند که پس از بررسی، یارانه‌ها آنها برقرار می‌شود.
یکی دیگر از مهم ترین اقدامات دولت در هدفمند شدن یارانه تغییر ساختار آن است به این معنا که قرار است، سال آینده سازمان هدفمندی یارانه‌ها منحل و وظایف آن از طریق صندوق رفاه اجتماعی یکی از زیرمجموعه های وزارت کار، رفاه و تامین اجتماعی، انجام شود. بنابراین در این اقدام دولت در راستای اجرای درست طرح هدفمند کردن یارانه ها در حالی که یارانه نقدی به دست دهک های ضعیف می رسد در عین حال با حذف یارانه اقشار متوسط به بالا قرار است، گره مهم ترین مشکل تمام خانوار یعنی اشتغال باز شود.
