کشورهای صادرکننده گاز و نقش آفرینی در بازار
چهارمین نشست اعضای «مجمع کشورهای صادرکننده گاز» (GECF) هفته گذشته به میزبانی بولیوی و با هدف افزایش جایگاه و قدرت این مجمع ، مقابله هماهنگ با فشار کشورهای قدرتمند و دستکاری برخی کشورها در قیمت جهانی گاز برگزار شد .
در نشست کشورهای صادر کننده گاز فقط بولیوی، ونزوئلا و گینه استوایی در سطح سران حاضر شده بودند و بیشتر کشورها در سطح وزیر در جلسه مشارکت داشتند، «اسحاق جهانگیری» معاون اول رئیس جمهوری به عنوان نماینده کشورمان در این کنفرانس حاضر شد و سخنرانی کرد.
براساس آمار اداره اطلاعات اداره انرژی آمریکا، بزرگترین تولیدکنندگان گاز جهان در سال 2015 به ترتیب کشورهای آمریکا، روسیه، ایران، قطر و کانادا بودند. درعین حال که روسیه در صدر کشورهای صادر کننده گاز قرار داشت و قطر، نروژ و کانادا در ردیف های بعدی قرار گرفتند .
**اهمیت نشست بولیوی برای بازار گاز
نشست سانتاکروز بولیوی به این علت دارای اهمیت است که قرار است در باره آینده بیشتر از 70 درصد از گاز طبیعی جهان تصمیم گیری کند. با نگاهی به آمار و اطلاعات در مورد صنعت گاز می توان به اهمیت این منبع انرژی در شکل دهی به آینده جهان پی برد.
به نوشته خبرگزاری «فرانس پرس» درحالی که طی دهه آینده نقش نفت در بازار انرژی از 32 به 29 درصد کاهش پیدا می کند، پیش بینی می شود نقش آفرینی گاز در بازار جهانی انرژی از 22 به 26 درصد افزایش خواهد یافت.
براساس پژوهش آماری شرکت «بریتیش پترولیوم» میزان مصرف گاز طبیعی در سال 2016 حدود 1.5 درصد افزایش داشت و به 3.54 تریلیون متر مکعب رسید.
خبرگزاری روسی اسپوتنیک در مورد این نشست نوشت: دیدار صادرکنندگان نفت برای کشورهای آمریکای لاتین بسیار اهمیت داشت زیرا از آرژانتین تا مکزیک میادین نفت و گاز در کنار دیگر منابع تجدیدپذیر وجود دارند. کشورهای این منطقه به شدت به تولیدات خود در بازار انرژی متکی هستند.
نکته قابل توجه در این نشست تنش سیاسی عمیق میان قطر و امارات دو بازیگر عمده بازار گاز جهان بود . این دو کشور پیش از این متحد یکدیگر به شمار می رفتند.
تارنمای نشریه «هرالد تریبون آمریکای لاتین» در مورد نشست گازی در بولیوی نوشت: کشور میزبان بر موضوع صادرات گاز تمرکز زیادی کرده است و به همین دلیل این کنفرانس را در شهر سانتاکروز که به عنوان هاب گازی این کشور به شمار می رود برگزار کرد.
«اوو مورالس» رئیس جمهوری بولیوی در این نشست اظهار داشت: تولیدکنندگان باید با بازیگرانی که تلاش می کنند تا در قیمت های تولیدات منابع طبیعی دستکاری کنند، مقابله نمایند.
نشریه «سان دیلی» هم در این زمینه عنوان داشت کشورهای صادرکننده گاز که در نشست بولیوی حاضر بودند برقراری قیمت های عادلانه را هدف خود قرار دادند. این کشورها شرایط اقتصادی جهان را نامناسب ارزیابی و مهمترین مزایای استفاده از گاز را منافع زیست محیطی آن و بهبود بهره وری از انرژی عنوان می کنند.
به نوشته اسپوتنیک، نشست در زمانی صورت گرفت که بازار جهانی گاز با تحولات گوناگونی روبرو می شود که مهمترین مولفه آن تشدید رقابت در آن است.
یکی از مهمترین نگرانی کشورهای حاضر در سانتاکروز، نرخ های کنونی و آینده گاز طبیعی است. به طور معمول قیمت گاز طبیعی براساس قیمت سوخت، نفت خام و مشتقات آن تعیین می شود و بر این اساس صادرکنندگان ، قیمت کنونی گاز را به صرفه نمی دانند. به اعتقاد بسیاری تحلیلگران بازار انرژی، مهمترین دلیل این امر، افزایش تولید نفت و گاز غیرمتعارف یا «نفت شل » بوده است.
** عرضه و تقاضا در بازار گاز
یکی از مهمترین دغدغه کشورهای تولیدکننده گاز تعیین تکلیف قیمت آن است. تارنمای «انرژی ورلد» (Energy world) اعتقاد دارد اکنون میزان عرضه جهانی گاز از تقاضا پیشی گرفته است و این وضعیت می تواند به بحران کاهش شدید قیمت ها منجر شود. این شرایط مشابه با وضعیتی خواهد بود که برای بازار نفت خام اتفاق افتاد و باعث کاهش غیرقابل تصور قیمت نفت خام شد.
بحران عرضه و تقاضا قیمت هر بشکه نفت را 100 دلار به دوره 30 دلار نزدیک کرد. «الکساندر نواک» وزیر انرژی روسیه نیز اعتقاد دارد افزایش عرضه کشورهای تولیدکننده گاز باعث ایجاد بحران در بازار و کاهش قیمت ها می شود.
براساس این گزارش ، ایالات متحده به نحو گسترده ای تولیدات خود را در حوزه نفت خام و گاز طبیعی افزایش داده است که علت این امر توسعه فناوری حفر چاه بوده است. اکنون تکنولوژی های نوین دسترسی به منابعی را که پیش از این قابل استخراج نبودند آسان ساخته است. این شرایط افزایش عرضه منابع انرژی را به بازار موجب شد.
نشریه Oil and Gas Investor نیز نوشت صادرکنندگان گاز طبیعی در دوره ای در بولیوی دور هم جمع شدند که بازار انرژی به افزایش قیمت ها امید بسته است.
کشورهای صادرکننده گاز به دنبال آن هستند تا در آینده به یک سازمان پرقدرت همچون اوپک تبدیل شوند و بتوانند به صورت مستقل و کارآمد بر قیمت و بازار تاثیرگذار باشند. گرچه در یک سال گذشته قیمت گاز ثابت مانده و به نسبت چند سال گذشته اندکی بهبود داشته است اما این بازار هم به شدت از سوی انرژی های غیرمتعارف زیر فشار قرار دارد.
کشورهای حاضر در نشست صادرکنندگان گاز در شرایط کنونی به شدت با صادرکنندگان از ایالات متحده رقابت می کنند. آمریکا به دنبال آن است تا به عنوان سومین صادرکننده بزرگ گاز جهان مطرح شود.
گزارش با بیان این نکته که ایالات متحده تهاجمی ترین سیاست را در میان بازیگران بازار گاز دارد در مورد پیش بینی قیمت گاز آورده است : عرضه بیش از حد گاز، باعث همکاری بیشتر تولیدکنندگان گاز و بازبینی در برخی قراردادهای مهم گازی می شود. مهمترین طرف های این معامله ها قطر، کره جنوبی، ژاپن و تایوان بوده اند. دیگر عرضه کنندگان سنتی گاز همچون روسیه، نروژ و الجزیره هم تصمیم گرفته اند سهم خود را در اروپا افزایش دهند.
نکته اینجاست که افزایش عرضه گاز مایع از سوی آمریکا در آمریکای لاتین باعث کاهش قیمت شده است و برخی کشورهای منطقه را به افزایش سرمایه گذاری وادار ساخته تا با این روش از هزینه های تولید خود کاسته و قیمت های بهتر و رقابتی تری را به مصرف کننندگان پیشنهاد دهد. به عنوان نمونه به تازگی شرکت «گازپروم» روسیه قراردادهای گوناگون گازی را با دولت های آمریکای لاتین به ویژه بولیوی به امضا رساند تا سطح تولید این کشورها را توسعه بدهد. دیگر شرکت های این حوزه نیز سرمایه گذاری های گسترده ای را در آمریکای لاتین برنامه ریزی کرده اند.
