سوزن عرضه و حباب بازار سکه
حباب قیمت سکه می رود تا تحت تاثیر سوزن «افزایش عرضه» از سوی بانک مرکزی بترکد؛ روشی مرسوم که سالها و بارها در بازارهای مختلف امتحان خود را پس داده است.
نگاهی به وضعیت بازار سکه طلا و دلار در بیش از دو ماه گذشته بیانگر آن است که هر دو آنها در مقاطعی سعی کرده اند افسار مهار قیمت را پاره کنند اما در دام «افزایش عرضه» بانک مرکزی افتادند؛ مهر ماه گذشته بود که وقتی قیمت دلار در بازار آزاد از 41 هزار ریال عبور کرد، بانک مرکزی از طریق صرافی های منتخب اسکناس دلار را با قیمتی پایین تر از نرخ های رایج بازار تزریق کرد؛ نتیجه اینکه پس از سه روز قیمت ها به زیر 40 هزار ریال بازگشت هرچند که اعتراض صرافی های دیگر را به همراه داشت که این شیوه را روشی قدیمی و منسوج برای مهار قیمت ها می دانستند.
در هفته های اخیر که مردم و فعالان بازار طلا و سکه شاهد رشد بی رویه قیمت سکه تمام در بازار هستند، بار دیگر بانک مرکزی برای شکستن قیمت ها دست به کار شد و از چهارم آذرماه حراج سکه را تا زمانی که حباب 2 میلیون ریالی موجود در بازار از بین برود، کلید زد.
هرچند قیمت سکه در روزهای شنبه و یکشنبه این هفته تحت تاثیر فشار روانی ناشی از برگزاری حراجی رو به افول نهاد و به محدود 13 میلیون و 600 هزار ریال عقب نشینی کرد اما در نخستین روز برگزاری حراجی در بانک کارگشایی بانک ملی ایران، سکه ها بسیار بالاتر از قیمت بازاری آن به فروش رفت.
قیمت پیشنهادی بانک مرکزی برای فروش سکه تمام با احتساب 9 درصد مالیات بر ارزش افزوده 12 میلیون و 880 هزار ریال (یک میلیون و 288 هزار تومان) و برای نیم سکه 6 میلیون و 450 هزار ریال ( 645 هزار تومان) بود اما در دقایق اولیه برگزاری حراجی، سکه تمام حتی به قیمت 14 میلیون ریال نیز فروخته شد.
با اینکه اعلام شده بود در این عرضه، سکه های تمام و نیم سکه در بسته های 20 و 100 تایی به فروش می روند و از خرده فروشی خبری نیست، اما از ساعات اولیه روز چهارم آذر بانک کارگشایی شاهد مراجعه اقشار مختلف مردم از زنان خانه دار گرفته تا کاسبان و فعالان بازار سکه بود که خواهان شرکت در این حراجی بودند.
ازدحام جمعیت در ساعت 14 نخستین روز حراجی به حدی بود که دست اندرکاران مجبور شدند پس از چند دور فروش بسته های 20 تایی سکه تمام، بسته های 100 تایی را عرضه کنند تا از حجم متقاضیان کاسته شود.
با این حال ازدحام در سالن حراجی تا ساعت پایان آن ادامه داشت و حتی در روز دوم نیز با استقبال مردم رو به رو شد؛ برخی خریداران سکه درباره علت حضورشان در بانک کارگشایی به خبرنگار ایرنا گفتند که تصور می کردند که همچون سال های 90 و 91 که سکه با قیمت بسیار پایین تر از بازار فروخته می شد، این بار هم سکه در محدوده قیمتی 800 هزار تا یک میلیون تومان عرضه شود اما به شیوه کنونی که در بسته های 20 و 100 تایی و آن هم به شیوه مزایده عرضه می شود، توان خرید آن را ندارند.
یک پسر جوان که لباس سربازی به تن داشت و در روز نخست حراجی خود را به جلوی جمعیت و روبروی میز حراج رسانده بود، در حالی که به فریادهای مردم برای بالا بردن قیمت ها گوش می کرد، وقتی با این پرسش رو به رو شد که آیا می خواهد سکه بخرد، با خنده پاسخ داد: مگر همه برای خرید آمده اند.
با اینکه همه حاضران اهل خرید نبوده و آمده بودند تا مظنه قیمت ها بسنجند، اما بودند کسانی که چند دور بسته های 100 تایی سکه تمام و نیم سکه را خریدند و درجا پول آن را هم «کارت» کشیدند؛ به همین خاطر هم روز نخست 1880سکه شامل 1040 سکه تمام و 840 نیم سکه به فروش رفت و روز دوم این میزان به 1630 قطعه نیم سکه و 880 سکه تمام رسید یعنی در روز دوم 2510 قطعه مسکوک طلا فروخته شد.
هرچند برخی حاضران در سالن حراجی و حتی فعالان بازار سکه و طلا مدعی هستند که این کار با هدف جمع آوری نقدینگی از بازار و تامین کسری های دولت کلید خورده است، اما «مسعود سلیمانی» مدیرعامل بانک کارگشایی در پاسخ به ایرنا این گمانه زنی ها را رد کرده و می گوید، هدف بانک مرکزی فقط از بین بردن قیمت های کاذبی است که در بازار بوجود آمده است.
وی درباره اینکه چرا گاهی سکه های به فروش رفته بالاتر از قیمت بازار خریداری می شود و این احتمال وجود دارد که برخی برای حفظ وضع کنونی قیمت ها در بازار، در حراجی هم قیمت بالا خرید می کنند، گفت: به طور معمول پس از چند روز برگزاری حراجی، قیمت ها می شکند؛ در روز نخست خریداران هیجانی تصمیم می گیرند و بالاتر از قیمت بازار خرید می کنند اما به مرور قیمت ها متعادل می شود.
در کنار طیف های مختلف مردم که سعی کرده اند خود را به سالن حراجی برسانند، افراد کارکشته بازار سکه هم به وفور یافت می شوند؛ آنهایی که گوشی در دست، درجا قیمت ها را با بازار و خریداران اصلی هماهنگ می کنند و اینکه به چه قیمت و چند بسته بخرند.
با این حال، خانم جوانی که به همراه فرزند خردسال خود در سالن حضور داشت، درباره علت حضورش در این سالن گفت که مقدار اندکی پس انداز دارد که پس از کاهش نرخ های سود در بانک ها، دیگر تمایلی به سپرده گذاری در بانک ندارد و از ترس اینکه مبادا ارزش سرمایه اش کم شود، می خواهد طلا بخرد.
مرد میانسالی نیز می گفت که حدود 40 میلیون تومان پس انداز دارد و می خواهد سکه بخرد؛ می گفت که حداقل می داند که طلا هیچوقت ارزان نمی شود.
تاریخ ضرب سکه ها مربوط به سال 1386 است و هر سکه تمام بهار آزادی 8 گرم و 130 سوت وزن دارد که اگر آن را در قیمت هر گرم طلای 18 عیار و نیز نرخ برابری دلار ضرب کرده و هزینه ضرب آن را بفزاییم، قیمت واقعی هر قطعه سکه به دست می آید که حدود یک میلیون و 288 هزار تومانی می شود که بانک مرکزی عرضه کرده و امیدوار است با برگزاری سه جلسه حراجی هر هفته قیمت بازار را به قیمت مورد نظر خود نزدیک کند.
اما صرافی ها که از واحدهای عرضه کننده سکه در کشور هستند، از این شیوه بانک مرکزی برای مهار قیمت ها رضایت ندارند؛ یکی از صرافان که خواست نامش ذکر نشود، در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: حراج سکه و شمش طلا توسط بانک مرکزی سابقه طولانی دارد و حتی پیش از انقلاب نیز انجام می شد اما تجربه این سال ها نشان داده که این کار در روزهای نخست منجر به کاهش قیمت می شود اما در هفته های بعد قیمت حراجی به قیمت بازار نزدیک می شود و اثر خود را از دست می دهد.
به عقیده وی، دلالان بازار سکه با حضور در این حراجی ها و خرید تعداد زیادی سکه آن هم با قیمت بالاتر از بازار، سعی می کنند در هفته های بعدی، بازار را در اختیار بگیرند.
این فعال بازار ارز و سکه تاکید کرد: اگر هدف کاهش قیمت سکه در بازار است باید ترتیبی اتخاذ شود که دلال ها نتوانند روی قیمت ها موج سوالی کنند، بهتر است بجای حراج سکه در بانک کارگشایی و فروش به بالاترین قیمت پیشنهادی، سکه نیز همچون ارز از طریق صرافی های مجاز به بازار تزریق شود.
