مدیر اداره صادرات بانک مرکزی:سامانه معاملات الکترونیکی ارز بستر اجرای یکسان سازی ارز است
مدیر اداره صادرات بانک مرکزی گفت: راه‌اندازی «سامانه معاملات الکترونیکی ارز» فرآیندهای یکسان‌سازی نرخ ارز را تسریع می کند و بستری برای تحقق این هدف محسوب می‌شود.
با اجرای این سامانه، بانک های کشور می توانند در «سامانه معاملات الکترونیکی (ETS)» یا «رویترز داخلی» نسبت به انجام معاملات ارزی طی روزهای کاری بانکی با یکدیگر و با بانک مرکزی اقدام کنند.
«صمد کریمی» روز دوشنبه در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی ایرنا، درباره ویژگی های این سامانه و دستاوردهای آن برای مدیریت نظام ارزی کشور اظهار داشت: این سامانه با هدف اجرایی کردن شرح خدمات پروژه ایجاد «درگاه اینترنتی معاملات ارزی در سیستم بانکی ایران»، با هدف تعمیق معاملات ارزی در بازار بین بانکی ارز، افزایش کارایی معاملات ارزی و سرعت عملیات ارزی در تأمین مالی تجارت و پروژه‌ها و ارتقای خزانه اطلاعاتی از معاملات ارزی در بازار بین بانکی ارز کشور راه اندازی شد.
وی اظهار داشت: بانک‌ها با عملیاتی شدن رسمی معاملات در سامانه مزبور می‌توانند نسبت به تامین کسری منابع ارزی خود از این بازار اقدام کنند؛ به طور مثال بانک‌های کشور با وضعیت ارزی مثبت، می‌توانند به سرعت در این بازار، وضعیت خود را تعدیل کرده و ریسک بازار (ارز) خود را مدیریت کنند.
وی با بیان اینکه در چارچوب سامانه مزبور مدیریت بهتر ریسک نقدینگی نیز امکان‌پذیر است، تاکید کرد: این بازار همچنین این امکان را فراهم می‌کند که صادرکنندگان کالا و خدمات، سرمایه‌گذاران خارجی و اشخاص حقیقی و حقوقی فعال در بخش واقعی و مالی اقتصاد دارای دارایی ارزی بتوانند از طریق بانک‌های عامل (کارگزار ارزی) منابع ارزی خود را در بازار بین بانکی ارز به نرخ بازار (آزاد) به فروش رسانده و تبدیل به ریال کنند.
** یکسان سازی ارز سرعت می گیرد
خبرنگار ایرنا سوال کرد: گفته شده که راه اندازی این سامانه مقدمه ای برای حرکت به سمت نظام شناور مدیریت شده و یکسان سازی نرخ ارز است؛ این سامانه چه قابلیت هایی را در اختیار مدیران ارزی کشور قرار می دهد تا بتوان یکسان سازی ارز را اجرایی کرد.
مدیر اداره صادرات بانک مرکزی در پاسخ گفت: راه‌اندازی «سامانه معاملات الکترونیکی ارز» فرآیندهای یکسان‌سازی را تسریع می کند و بستری برای تحقق هدف مزبور محسوب می‌شود.
وی تصریح کرد: با توجه به تدریجی بودن سیاست یکسان سازی نرخ ارز، در این راستا بانک مرکزی اقدامات لازم را انجام داده است که می‌توان به ابلاغ «دستورالعمل و ضوابط اجرایی خرید و فروش ارز به نرخ بازار (آزاد)» در مردادماه سال 1395 اشاره کرد.
کریمی گفت: بدیهی است یکی از اقدامات تکمیلی در این راستا، راه‌اندازی «سامانه معاملات الکترونیکی ارز» در قالب پروژه موصوف است که دستیابی به اهداف بانک مرکزی جهت یکسان‌سازی نرخ ارز را تسریع می‌کند. به طور کلی این سامانه با تعمیق معاملات نقد در بازار بین بانکی ارز و هدایت عملیات ارزی به سیستم بانکی کشور یکی از ابزارهای تحقق هدف یکسان سازی نرخ ارز است.
** شرح وظایف سامانه معاملات الکترونیکی ارز
کریمی درباره شرح وظایف این سامانه الکترونیکی ارزی به ایرنا توضیح داد: سامانه معاملات الکترونیکی ارز (ETS) در گام نخست، معاملات ارز به ریال، ارز به ارز، خرید و فروش ارز صادرکنندگان غیر نفتی، سرمایه‌گذاران و شرکت‌های خارجی، حراج ارز را دنبال می‌کند.
وی تاکید کرد: البته در فازهای بعدی در صورت یکسان‌سازی نرخ ارز معاملات *فوروارد،* آپشن و *سوآپ ارزی نیز در آن انجام خواهد پذیرفت، اما در ابتدا باید معاملات نقد در بازار مزبور تقویت و تعمیق شود.
مدیر اداره صادرات بانک مرکزی گفت: در هر دو حالت تامین نقدینگی ارزی بانک های عضو بازار بین بانکی ارز به نحو بهتری انجام خواهد پذیرفت. یکی از مزایای این سامانه این است که بانک‌ها نقش کارگزار را جهت خرید ارز صادرکنندگان، سرمایه‌گذاران خارجی و شرکت‌ها خواهند داشت، به طوری که بانک‌ها حساب‌های کارگزاری خود را به صادرکنندگان معرفی کرده و صادرکنندگان نیز ارز را به حساب‌های فوق‌الذکر واریز می‌کنند، متعاقباً بانک‌ها نسبت به فروش ارز آنان در بازار بین بانکی ارز اقدام می‌کنند.
کریمی ادامه داد: همچنین اگر بانک‌ها در این بازار منابع ریالی کافی برای خرید ارز نداشته باشند، می‌توانند ارز را به بانک مرکزی بفروشند. به عبارت دیگر مکانیزم مزبور، تأمین مالی ریالی را برای بنگاه های اقتصادی در ایران تسهیل کرده و عملیات ارزی صادرکنندگان را به سیستم بانکی هدایت می‌کند و به دلیل ریسک‌های مالی و غیر مالی پایین‌تر در مقایسه با شبکه صرافی‌های مجاز و همچنین کشف قیمت، انگیزه بیشتری را به فعالان اقتصادی جهت انجام عملیات خود در این سیستم می‌دهد.
**تقویت فعالیت های ارزی بانک ها
مدیر اداره صادرات بانک مرکزی درباره تقویت حضور بانک ها در نظام ارزی کشور و بازگرداندن امور تجاری از شبکه صرافی ها به نظام بانکی با بهره گیری از این سامانه اظهار داشت: باتوجه به ویژگی هایی که در این سامانه پیش بینی شده است، بانک های کشور از طریق آن و در تعامل با بانک مرکزی می‌توانند نسبت به مدیریت بهینه منابع و مصارف ارزی خود اقدام کنند.
وی تاکید کرد: به عبارت دیگر حضور بانک‌ها در این بازار به تعمیق بازار مزبور و انجام معاملات ارزی در اتاق معاملات الکترونیکی (ETS) با سرعت بالاتر و مدیریت بهینه منابع و مصارف ارزی کشور منجر خواهد شد.
گفتنی است* اپشن قراردادی است قانونی بین یک خریدار و یک فروشنده به نحوی که خریدار Option، حق خرید یا فروش یک دارایی مشخص را در یک قیمت توافقی و تا یک زمان معین، از فروشنده خریداری کرده و مبلغی برای در اختیار داشتن این حق تا آن زمان می پردازد. این یک قرارداد الزامی برای فروشنده ولی یک اختیار و نه الزام برای خریدار Option است.
*فوروارد یا قراردادهای فورواردی به قراردادهایی گفته می‌شود که در چهارچوب آن یک ارز با ارز دیگری با نرخ و زمان از قبل تعیین شده ، عوض می‌شود. نرخ در زمان بستن قرارداد مشخص می‌شود و معمولا برابر است با نرخ کنونی دارایی، با این حال زمان قرارداد ممکن است اصلا مشخص نشود، در این صورت این نوع قراردادها را قراداد فوروارد با تاریخ باز می‌نامند. دارایی و یا موضوع قرارداد با موافقت طرفین می‌تواند نه تنها ارز باشد، بلکه می‌تواند اوراق قرضه، کالا، سهام و یا دیگر دارایی‌های تجاری باشد. اگر در چهارچوب قرارداد تحویل و پرداخت کامل دارایی در نظر گرفته شده باشد، قرارداد، فوروارد تحویلی(DF) نامیده می‌شود. اگر فقط محاسبات از قبل مشخص شده‌اند، این نوع قرارداد محاسباتی و بدون تحولی نامیده می‌شود (NDF).
*سوآپ در لغت به‌معنای معامله پایاپای (ارز)، معاوضه، عوض کردن، مبادله کردن، بیرون کردن، جانشین کردن و اخراج کردن آمده و در اصطلاح، توافقی بین دو شرکت برای معاوضه جریان نقدی در آینده (با دو نوع پرداخت متفاوت از بدهی یا دارایی) است. قرارداد فوق تاریخ پرداخت و چگونگی محاسبه جریانات نقدی را که باید پرداخت شود مشخص می‌کند.
