تدبیر و امید برای نجات اقلیم خشک و تفتیده فارس
بارقه های امید برای نجات اقلیم و خشک و تفتیده فارس دمیده است، دولت دوازدهم دراین عرصه آستین همت بالا زد، استان فارس روزها و ماههای اخیر شاهد تحولاتی دراین عرصه بود که تداوم رویکردهای منطقی و مدبرانه را نوید می دهد.
پدیدار شدن کشاورزی نوین و فشار بر بخش کشاورزی با هدف جبران کاهش اشتغال و رفع بیکاری به بهره برداری بی رویه از منابع آب زیر زمینی انجامید ، مقام های پی در پی نخست در تولید محصول گندم را برای فارس به دنبال آورد و تصمیم گیران و تصمیم سازان جامعه در هیاهوی کف زدنها و اول شدنها صدای ترک خوردن سفره های آب زیرزمینی را نشنیدند.
مشاوران آینده نگر و دانشگاهی مشاوره هایی به مسوولان ارشد استان دادند که ریشه در دلسوزی و آینده نگری داشت، مشاورانی که رضایت مدیریت ارشد استان را خواستار بودند و به تداوم مقام نخست استان فارس در تولید محصولات کشاورزی دلخوش بودند و آن را یک هدف متعالی می دانستند که به هر قیمتی می بایست حفظ شود.
هیچ فردی نمی گوید که علی دانش منفرد ، سید محمد جهرمی، غلامرضا صحراییان، محمدابراهیم انصاری لاری، سیدمحمدرضا رضازاده استاندارانی که مقام نخست تولید گندم در زمان مسئولیت آنها برای فارس به ارمغان آمد قصد خدمت نداشتند و به اقلیم فارس بی توجه ماندند .
آنها نیز به نوبه خود در تعیین استراتژی توسعه فارس نقش آفرینی کرده اند و یکی کمتر و یکی بیشتر به بخش کشاورزی استان توجه داشته است ، اما مهم مشاورانی است که در کنار این استانداران از طیف دانشگاه و طبقه روشنفکر و متخصص جامعه به مدیریت ارشد استان نظر مشورتی می دادند .
به اعتقاد کارشناسان، مشاوران می بایست به مدیریت ارشد استان گوشزد می کردند که کدام راه به بهای حفظ جایگاه نخست فارس در تولید گندم و محصولات باغی و کشاورزی به اقلیم خشک و تفتیده منتهی می شد و کدام راه مصلحت نظام در تولید محصول استراتژیک را دنبال میکرد ، کدام راه آینده نگری برای اشتغال و زندگی نسل دهه 90 و نسل سده 1400 است و کدام راه به عاقبت بخیری همین سه چهار سال زمان اندک مسئولیت مدیران ارشد در دولت های پیشین منتهی می شد.
هم اینک نیز تدبیر اندیشی درباره مسائل آبی استان فارس از اهمیت بسیاری برخوردار است و در این زمینه نقش استادان دانشگاه ها و مشاوران دستگاه ها بسیار مهم است چرا که هرگونه تصمیم نادرست می تواند راهی بدون بازگشت در تخریب محیط زیست آیندگان را رقم زند.
به اعتقاد کارشناسان، امروز رویکرد مدیریت ارشد استان فارس در احیای روشهای آبخوان داری و آبخیزداری رویکردی است که مورد وثوق اغلب کارشناسان و متخصصان این استان است، چه آنهایی که سالها در دانشگاه علم آموخته اند و چه آنها که رعیت این سرزمین بوده اند و در دههای پیشین در کنار میرابها درس زندگی را فراگرفته اند احیای خاک و زمین و حفاظت از منابع آب را در آبخوان داری و بازگشت به روشهای پیشین احیای آب و خاک می دانند.
استاندار فارس در نشست روز شنبه 27 آبان ماه جاری شورای حفاظت از منابع آب تاکید بر اجرای طرح های آبخیزداری و آبخوان داری در شهرستان های فارس و احیای این رویه چند صد ساله با اشاره به اینکه در گذشته اجرای طرح های آبخیز داری و آبخوان داری به یک نهضت تبدیل شده بود، گفت: امروز بسیاری از این طرح ها به فراموشی سپرده شده و تعداد کمی از آنها باقی مانده است که باید با همکاری کارشناسان و متخصصان و مسئولان و فرمانداران مجددا احیا شود.
مهندس اسماعیل تبادار اتلاف وقت در زمینه کنترل بحران آب را جایز ندانست و بر ایجاد هماهنگی و همکاری میان متخصصان، کارشناسان و دانشگاهیان در این حوزه تاکید کرد و با بیان اینکه هر گونه سهل انگاری امروز ما در آینده تبعات بسیار ناگواری در پی خواهد داشت، افزود: ما در برابر نیازهای نسل های آینده نیز مسئولیم. هر یک از مسئولان باید در آینده پاسخگوی آنچه امروز در زمینه کنترل آب انجام داده اند باشند.
استاندار فارس همچنین با تایید نظرات مدیران کل آب منطقه ای و جهاد کشاورزی مبنی بر لزوم نصب کنتورهای حجمی در چاه های کشاورزی بر شتاب بخشی به اجرای این طرح تاکید کرد و گفت: پس از نصب این کنترها نیز باید بر مصرف آب نظارت کرد.
تبادار با اشاره به این مهم که دانشگاه در کنار مسئولان اجرایی قرار گرفته است، خواهان بهره مندی از توان علمی دانشگاهیان در کنترل بحران آب شد.
وی با اظهار تاسف از اینکه بحث آبخوان‌داری و آبخیزداری در استان فارس در حال فراموشی است گفت : کمترین بودجه را دستگاه‌های دولتی دراین زمینه دارند. با توجه به اهمیتی که این موضوع در تقویت سفره‌های آب زیرزمینی دارد باید به صورت جدی مورد توجه مسئولان شهرستان‌های استان فارس باشد.
وی با بیان اینکه یکی از دغدغه‌های همه مسئولان استان فارس بحث آب است و بحران آب یک مسئله همگانی است، اظهار داشت: سهل‌انگاری و کم‌توجهی به بحران آب در آینده گریبان‌گیر همه جامعه می‌شود بنابراین با کار کارشناسی و تصمیم جمعی باید راهکار عملی برای آن اندیشید.
وی از دستگاه قضایی استان فارس درخواست کرد که برای تسریع در روند پر کردن چاه‌های غیرمجاز احکام جمعی را صادر کنند و اجازه ندهند که روند پر کردن این چاهها طولانی شود.
تبادار با تاکید بر نصب کنتور هوشمند بر روی چاه‌های آب و نظارت بر نحوه برداشت آب از سوی این چاهها، گفت: اگر صاحبان چاه‌های مجاز و کنتوردار بیشتر از سقف تعیین شده برداشت کنند باید با آنها برخورد شود و در صورت تکرار این تخلف جواز چاه آنها باطل شود.
استاندارفارس در نشست شورای کشاورزی استان نیز بر لزوم اتخاذ روشهای کارشناسی برا ینجات اقلیم فارس تاکید کرد و با بیان اینکه در مسئله بحران آب نیز باید نگاه همه مسئولان و متولیان این بخش همسو باشد، افزود: همه ما از بحران آب در استان فارس صحبت می‌کنیم و می‌دانیم که 50 درصد منابع آب استان تقلیل رفته است و وقتی در شهرستانی مثل خرامه آبی وجود ندارد تخصیص حق‌آبه نیز موضوعیتی ندارد.
تبادار با بیان اینکه باید با تدبیر و برنامه‌ریزی جامع بحران آب در استان فارس مدیریت شود و در شهرستان‌هایی که با کمبود آب مواجه هستیم الگوی کشت تغییر یابد، خاطرنشان کرد: همه ما از موضوع آب صحبت می‌کنیم اما هر فردی راه خود را می‌رود و این اصلا صحیح نیست پس همه باید در این زمینه همسو شویم و از ظرفیت علمی دانشگاه شیراز نیز برای مسیریابی در این زمینه استفاده کنیم.
وی با بیان اینکه در کنار توجه به معیشت کشاورزان به صورت جدی باید صرفه‌جویی در آب مدنظر باشد و این همان سیاست استان فارس در زمینه کشاورزی است، عنوان کرد: کشاورزی استان فارس باید با نگاه به بحران آب مدیریت شود و برنامه مشخص با برش استانی و شهرستانی برای آن تعریف شود.
توجه به کشت محصولات کم آب بر ، جایگزینی کشت هایی که با وجود مصرف آب کمتر، بهره وری بیشتر دارند و درآمدزایی بیشتری برای کشاورز به همراه دارد، استفاده از کنتورهای حجمی و بستن راه های فرار و دور زدن این کنتورها و برخورد با متخلفانی که هنوز در پشت چهره های موجه چاه غیر مجاز دارند از ضرورت های حفاظت از منابع آب استان است.
از منظر کارشناسان، کنترل کاشت بی رویه شلتوک در اراضی بالا دست سد درود زن، توجه به حقابه های زیست محیطی ، توجه به تالابهای بختگان و مهارلو و طشک و پریشان و دیگر تالابهای فارس ، برخورد با حفاران غیر مجاز ، کنترل برداشت آب از چاه های مجاز ، کوتاه نیامدن در برابر تجمعات و هدایت و راهنمایی کشاورزان و بهره برداران و آگاه ساختن انها به خطرات و زیان های تداوم روند کشت شلتوک و جا انداختن این مفهوم که باغداری به هر قیمتی برای فارس شایسته نیست از جمله مواردی است که باید همواره مورد توجه مسئولان باشد.
امید که با دمیدن نوید های تازه و تصمیم گیری های عاقلانه و منطقی برای نجات اقلیم و خشک و تفتیده فارس ، دولت دوازدهم دراین عرصه بتواند کارنامه ای درخشان و قابل دفاع ارائه دهد و تحولات حوزه منابع آب که در روزها و ماههای اخیر شاهد آن بوده ایم تداوم رویکردهای منطقی و مدبرانه باشد.
6113/ 2027
