بانک دولتی چین، حساب دانشجویان ایرانی را به بهانه پولشویی مسدود کرد/ تحریم چینی شهروندان ایرانی

دیده بان ایران: «دانشجوی ایرانی! هرچه سریع‌تر نسبت به تعیین تکلیف حساب بانکی‌تان اقدام کنید پیش از این‌که مسدود شود.» این متن پیامک تازه‌ای است که بانکی‌های چینی برای دانشجویان ایرانی ارسال می‌کنند. بانک کشاورزی چین، تنها بانکی که با ایرانی‌ها مراودات خوبی داشت، حالا مدتی است که برای مشتریان ایرانی خود خط و نشان می‌کشد. بانک‌های چینی حتی در کشورهای اروپایی هم بیکار ننشسته‌اند و برای دانشجویان ایرانی مقیم کشورهای اروپایی مشکل ایجاد کرده‌اند. مردادماه امسال اولین‌باری بود که صادرکنندگان ایرانی در چین دچار دردسر شدند. همان‌موقع منابع غیررسمی‌ چینی اعلام کردند که بلاتکلیفی ایران در گروه ویژه اقدام مالی (FATF) آنها را بر این داشته که حساب‌ تجار ایرانی را مسدود کنند. بانک مرکزی اما در همان روزهای انتشار خبر گفت؛ مشکلی که برای ایرانی‌های مقیم چین ایجاد شده، موقتی است و به‌ زودی رفع می‌شود.

حالا بعد از گذشت ٣ماه، نه‌تنها مشکل حل نشده بلکه حالا نوبت به دانشجویان ایرانی رسیده‌است. امروز درحالی‌ که‌ هزار و ٤٠٠ دانشجوی ایرانی در چین چشم به دهان منابع رسمی ایرانی و چینی برای ریشه‌یابی و حل این چالش دوخته‌اند، هنوز هیچ جواب مشخصی از دو طرف ایرانی و چینی شنیده نشده است.

اما آیا واقعا مشکل بانک‌های چینی، عدم شفافیت در روابط بانکی با جهان و اتصال کامل به FATF است؟ ‌هادی حق‌شناس، کارشناس بانکی در پاسخ به این سوال «شهروند» می‌گوید: مگر چقدر مراودات مالی از طریق دانشجویان انجام می‌شود که بخواهند با بهانه FATF آن را محدود یا حتی قطع کنند؟

ایمان اسلامیان، دیگر کارشناس بانکی هم به «شهروند» توضیح می‌دهد: انسداد حساب دانشجویان ایرانی جای نگرانی دارد. بانک کشاورزی چین تنها بانکی بود که همواره با ایرانی‌ها رابطه خوبی برقرار می‌کرد. این بانک اما اکنون در اقدامی عجیب نه نظام بانکی که شهروندان ایرانی را نشانه گرفته است.

احمد حاتم‌یزد؛ مدیرعامل پیشین بانک صادرات هم، که دل پری از آزادی عمل چینی‌ها در قبال ایرانی‌ها دارد، به «شهروند» اعلام می‌کند: پول نفت ایران که براساس گمانه‌زنی‌ها چیزی بین ٢٠ تا ٥٠‌میلیارد دلار است، هنوز در بانک کوچکی در چین قفل شده است، حالا این کشور بر چه اساس و منطقی دانشجویان ایرانی را به پولشویی متهم می‌کند؟

چین، ایران را به پولشویی متهم کرد

مردادماه امسال چین، بزرگترین خریدار نفتی ایران، صادرکنندگان ایرانی را به پولشویی متهم کرد. چندماه پیش که حساب صادرکنندگان ایرانی به دلایل نامعلوم مسدود شد، مقامات چینی به نوعی عنوان کردند که دلیل اصلی این انسداد، تطبیق برخی سیستم‌های بانکی با مقررات جدید بین‌المللی و به‌خصوص FATF بوده است اما اکنون دانشجویان ایرانی هم با مشکل مشابهی مواجه شده‌اند و بانک‌های چینی با ارسال یک پیامک، به آنها اعلام کرده‌اند که حسابشان مسدود خواهد شد، اما آیا واقعا می‌توان دانشجویان یک کشور را که از مبادی قانونی عبور کرده و مقیم شده‌اند، به پولشویی متهم کرد؟ درهمین رابطه یکی از دانشجویان ایرانی مقیم چین به مهر گفت: بانک کشاورزی چین تنها بانک چینی بود که به ایرانیان خدمات بهتری ارایه می‌داد و تا پیش از این با دانشجویان ایرانی کار می‌کرد و آن‌طور که پیداست، شرایط اکنون برای دانشجویان با سختگیری بسیار همراه شده و این بانک تمام حساب‌ها را مسدود کرده است. به گفته این دانشجو، این بانک که یک بانک دولتی چین است، با تماس تک‌تک دانشجویان، اعلام کرده که ارایه هرگونه خدمات به اتباع کشورهای کره‌شمالی، سوریه و ایران ممنوع است؛ ضمن این‌که همین بانک، خدمات دلاری به اتباع کشورهای سودان، کوبا و کریمه را هم ممنوع اعلام کرده است. دانشگاه هم به دانشجویان پیامک زده که هرچه سریع‌تر نسبت به تعیین تکلیف حساب بانکی‌تان اقدام کنید، پیش از این‌که مسدود شود. این دانشجوی ایرانی افزود: همچنین براساس مصوبات جدید، به اتباع کشورهای ترکیه، افغانستان، پاکستان، ترکمنستان و امارات متحده عربی با بررسی، دقیق خدمات ارایه می‌شود.

نباید شهروندان را هدف قرار داد

اقدامات اخیر بانک‌های چینی که زمانی دوست ایران بودند، جای نگرانی دارد. ایمان اسلامیان کارشناس بانکی به «شهروند» می‌گوید: ظاهر قضیه، FATF است. وظیفه این گروه ویژه و قوانین آن، منزه‌سازی نظام پولی بانکی کشورهاست و هرگز شهروندان را هدف قرار نمی‌دهد. اقدامات اخیر چین نه‌تنها شهروندان ایرانی بلکه شهروندان سوریه و کره‌شمالی را هم هدف گرفته است. او ادامه می‌دهد: بانک کشاورزی چین یک بانک تماما دولتی است که همیشه یک ارتباط دو سویه با کشور ایران داشته و تجار ایرانی از مبادی این بانک فعالیت می‌کردند. این اقدام می‌تواند برای بازرگانان ما هم مشکل‌ساز شود. این کارشناس تأیید می‌کند؛ چرایی این اقدام تازه چینی‌ها، در ‌هاله‌ای از ابهام بوده و شفاف نیست و تا مادامی که از ابعاد مختلف این موضوع پرده‌برداری نشود، این موضوع می‌تواند یک تهدید خطرناک و جدی برای نه‌تنها شهروندان بلکه اقتصاد ملی ما باشد. اسلامیان تأکید می‌کند که اگر مشکل واقعا FATF باشد، با توجه به گسترده‌شدن فعالیت‌های بانکی ایران به ‌زودی حل می‌شود.

چین هرکاری دلش می‌خواهد می‌کند

روابط ایران و چین رضایت‌بخش نیست. احمد حاتمی‌یزد، مدیرعامل اسبق بانک صادرات با تأکید بر این موضوع به «شهروند» می‌گوید: پس از برجام هند، کره و ژاپن پول نفت ایران را آزاد کردند. تنها کشوری که به واسطه سیاست‌های غلطی که خود ما درقبالش اتخاذ کردیم؛ هرکاری دلش می‌‌خواهد می‌کند، چین است. چرا باید مبالغ هنگفت پول نفت کشور در یک بانک کوچک چینی بلوکه باشد؟ همین الان اگر مقامات ایرانی بخواهند این پول را آزاد کنند، باید ٣ تا ٤‌درصد بابت آن کارمزد دهند و همه اینها هزینه‌هایی است که چین روی دست ایران گذاشته و می‌گذارد.

این کارشناس بانکی تأکید می‌کند؛ مردم باید اعتراض کنند. بانک مرکزی باید چینی‌ها را مجبور به مذاکره و ارایه توضیح کند. چین با چه منطقی دانشجوی ایرانی را تحت‌فشار سیاسی گذاشته و او را متهم به پولشویی می‌کند؟

دانشجوها؛   قربانیان خاموش

رقم مبادلات مالی دانشجویان، ناچیز است. آنها قربانیان خاموش بازی‌های چین علیه ایران شده‌اند. درحالی ‌که تجارت ایران و چین در ‌سال ۲۰۱۶ به بیش از ۳۱‌میلیارد و ۲۳۰‌میلیون دلار رسیده است، چطور می‌توان حساب دانشجویان را به بهانه پولشویی بست؟ بانک مرکزی که در مقابل این پرسش‌ها ساکت است و حتی پیگیری‌های خبرنگار «شهروند» هم به جایی نمی‌رسد. این درحالی است که گردش مالی دانشجویان ایرانی در چین بلکه در همه دنیا، رقمی ناچیز است.

سفیر چین در ایران خردادماه امسال گفت: چین برای هشتمین ‌سال متوالی نخستین شریک تجاری ایران بوده است. صادرات چین به ایران ۱۶‌میلیارد و ۴۲۰‌میلیون دلار و واردات از ایران ۱۴‌میلیارد و ۸۲۰‌میلیون دلار بوده است. پانگ سن با بیان این‌که چین در ‌سال ۲۰۱۶، ٣١‌میلیون و ۳۳۰‌هزار تن نفت از ایران وارد کرده است، افزود: این رقم در مقایسه با‌ سال قبل از آن ۱۷ و ۶دهم ‌درصد رشد نشان می‌دهد.

وزیر اقتصاد: پیگیر مشکل دانشجویان ایرانی در چین هستیم

مسعود کرباسیان، وزیر اقتصاد درباره مشکلات بانکی که چینی‌ها برای دانشجویان ایرانی فراهم کرده‌اند، گفت: این اقدام امری نامعقول است، چراکه خوشبختانه دولت تمام مواردی که مربوط به FATF بود را با درنظرگرفتن مصالح ملی کشور و هماهنگی با سایر قوا دنبال می‌کند؛ این درحالی است که FATF نباید بهانه‌ای برای دیگر کشورها باشد تا مشکلاتی را برای ما ایجاد کنند، به همین دلیل وزارت خارجه به جد درحال پیگیری این موضوع است. به گفته کرباسیان، مسائل بانکی که چند ماه پیش در چین در مورد تجار رخ داده بود، حل شده و در مورد دانشجویان هم درحال پیگیری هستیم و وزارت خارجه هم فعال است.