بخت ستاره خلیج فارس با مشکلات مالی گره خورده است
پالایشگاهی که قرار بود با تولید بنزین بار فشار روانی صادرات بنزین را از روی دوش کشور بردارد، بعد از بیش از یک دهه همچنان با مشکلات مالی دست به گریبان است و با وجود اینکه راهکارهایی برای رفع مشکل مالی آن پبشنهاد شده، هنوز شاه کلید رفع این مشکل پیدا نشده است.
دیده بان ایران: ساخت پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج فارس در سال ١٣٨٥ کلید خورد اما تحریم‌ها گریبان این پالایشگاه را گرفت و ساخت آن در دولت‌های نهم و دهم در دوران تحریم به دلیل نبود تجهیزات و سرمایه کافی به کندی پیش رفت. پس از برجام اجرای این طرح پالایشی شتاب گرفت و برخی واحدهای آن نظیر واحد تقطیر نیز در سال ٩٥ به بهره برداری رسید.
با بهره‌برداری کامل از پالایشگاه ستاره خلیج فارس، علاوه بر اینکه ایران از نظر تامین بنزین مورد نیاز کشور خودکفا می شود، به صادرکننده بنزین نیز تبدیل خواهد شد. فاز یک این طرح به همراه واحدهای یوتلیتی، مخازن و جانبی ۱۰ اردیبهشت ماه امسال با حضور رئیس جمهوری به بهره برداری و تولید مستمر رسیده است و هرچند تولید بنزین بعضا با وقفه مواجه شده اما به طور کلی ١٢ میلیون لیتر بنزین با استاندارد یورو ٤ به تولید بنزین کشور اضافه می‌کند.
قرار است با راه اندازی کامل این پالایشگاه روزانه ٣٦٠ هزار بشکه معیانات گازی از طریق خط لوله از عسلویه به این پالایشگاه منتقل شود و بدین ترتیب روزانه٣٦ میلیون لیتر بنزین، ١٤ میلیون لیتر گازوییل و سه میلیون و ٣٧٠ هزار لیتر سوخت جت به میزان تولید فرآورده های نفتی کشور اضافه شود اما به نظر می رسد مشکلات مالی راه اندازی فازهای دو و سه این پالایشگاه را با مشکل مواجه کرده است.
روند ساخت و اتمام این پالایشگاه از دولت های قبل به دولت دوازدهم منتقل و به یکی از اولویت های وزارت نفت در دولت دوازدهم تبدیل شد. اولویتی که به نظر می رسد مشکلات مالی گریبان تحقق یافتن آن را گرفته است.
زمزمه‌های مشکلات مالی اتمام این پالایشگاه از اواسط تابستان و زمانی که مدیرعامل تاپیکو، از سهام داران پالایشگاه ستاره خلیج فارس، خواسته خود از دولت برای پالایشگاه ستاره خلیج فارس را تخفیف در خوراک میعانات گازی عنوان کرد قوت گرفت.
درخواستی که با پاسخ منفی وزیر رو به رو شد
محمد حسن پیوندی اعلام کرد انتظارداریم دولت اجازه دهد خوراک به جای قیمت فوب منهای ۵ درصد با قیمتفوب منهای ۱۰ درصد به این پالایشگاه تحویل شود تا منفعت بیشتری نصیب کشور شده و روند ساخت پالایشگاه نیز سرعت گیرد .درخواستی که یک ماه گذشته مجددا به این صورت مطرح شد که طبق بند ۱۲ و ۱۳ قانون رفع موانع تولید حق این پالایشگاه است که نسبت به پالایشگاه‌های دیگر از پنج درصد تخفیف بیشتری برخوردار شود.درخواستی که بیژن زنگنه، وزیر نفت در جمع خبرنگاران به آن پاسخ منفی داد و گفت طبق قانون امکان فروش خوراک با تخفیف ۱۰ درصدی برای این پالایشگاه وجود ندارد.
پولی به ستاره داده نشد
همچنین مرتضی امامی، مدیرعامل سابق پالایشگاه نفت ستاره خلیج فارس در یک نشست خبری در مورد زمان تکمیل فازهای ستاره خلیج فارس توضیح داد: دو ماه گذشته اعلام کردیم فاز یک پالایشگاه تا آخر پاییز تکمیل شود اما این زمان به شرطی بود که منابع مالی مورد نیاز پالایشگاه تامین شود. در حال حاضر دو ماه گذشته و هیچ پولی به ما داده نشده است. با این حال سرعت عملیات اجرایی بدون تزریق هیچ پولی پنج برابر شده است. طبق پیش بینی‌های صورت گرفته فاز نخست تا پایان دی ماه، فاز دوم تا پایان سال ۹۷ و فاز سوم شش ماه پس از تکمیل فاز دو تکمیل خواهد شد و به طور کلی در اولین فصل سال ۹۸ به شرطی که جریان نقدینگی مسائل حل شود پالایشگاه روی ظرفیت خواهد بود.
احتمال برگزاری مناقصه برای فازهای ۲ و ۳ پالایشگاه خلیج فارس
از سوی دیگر عضو هیات مدیره تاپیکو از احتمال برگزاری مناقصه برای فازهای ۲ و ۳ پالایشگاه خلیج فارس خبر داد و گفت: برای تامین منابع مالی تکمیل فازهای پالایشگاه ستاره خلیج فارس روش های مختلفی پیشنهاد شده که یکی از آن ها این است که فازهای ۲ و ۳ پالایشگاه ستاره خلیج فارس به مناقصه گذاشته شود. این مناقصه ممکن است داخلی یا خارجی باشد، اما این روش فعلا در حد یک مذاکره است.
به گفته اسلام خسروی، پالایشگاه ستاره خلیج فارس مبلغ ۱۰۰ میلیارد تومان از یکی از بانک‌ها تامین مالی کرد. این ۱۰۰ میلیارد وامی بوده که از بانک سامان به ضمانت تاپیکو اخذ شده است. اگر تخفیفات لازم برای خرید خوراک به این پالایشگاه داده شود، سهامداران رغبت بیشتری برای تامین سرمایه باقی‌مانده خواهند داشت. همچنین می توان از منابع صندوق توسعه ملی استفاده کرد.
وی افزود: روشی دیگری که برای تامین منابع مالی پالایشگاه ستاره خلیج فارس مطرح شده، اما هنوز به نتیجه قطعی نرسیده این است که فازهای ۲ و ۳ پالایشگاه ستاره خلیج فارس به مناقصه گذاشته شود. این مناقصه ممکن است داخلی یا خارجی باشد، اما این روش فعلا در حد یک مذاکره است.
معاون مالی و تامین منابع و عضو هیات مدیره تاپیکو پیش از این به ایسنا گفته بود سرمایه ثبتی این پروژه ۲۵۰۰ میلیارد تومان بوده که البته تاکنون سه میلیارد و ۸۰۰ میلیون یورو از طریق صندوق توسعه اخذ و صرف شده است. برای ادامه راه حدود ۷۰۰ تا یک میلیارد یورو دیگر لازم است که برای تامین آن چند راه وجود دارد. برای جذب این سرمایه یا سهامدار جدید به سهامداران اضافه خواهد شد یا سهامداران قبلی سرمایه خود را افزایش خواهند داد و یا موضوع مجددا در صندوق توسعه مطرح می‌شود تا این وجه از طریق این صندوق تامین شود. ممکن است راه چهارم مذاکره با سرمایه گذاران خارجی و قرار گرفتن آنها در کنار ما باشد. البته فعلا با سرمایه گذاران خارجی مذاکره‌ای صورت نگرفته است.
تجربه ستاره خلیج فارس تکرار نشود
امیدواری درمورد اتمام پالایشگاه خلیج فارس درحالی وجود دارد که عباس کاظمی، مدیرعامل سابق شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی هفته گذشته در مراسم معرفی مدیرعامل جدید برای این شرکت نسبت به تکرار تجربه هایی مانند پالایشگاه ستاره خلیج فارس هشدار داد و با اشاره به شرکت ملی مهندسی و ساختمان نفت به عنوان شرکتی که ۱۴ پالایشگاه در داخل و خارج کشور راه‌اندازی کرده، گفت: باید از ظرفیت‌های این شرکت بیشتر استفاده شود تا تجربه‌هایی مانند پروژه پالایشی ستاره خلیج فارس تکرار نشود.
همچنین در مراسم مذکور زنگنه و علیرضا صادق آبادی،مدیرعامل جدید شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی تکمیل پالایشگاه ستاره خلیج فارس را یکی از مهم ترین اولویت این شرکت در دوران مدیریت جدید عنوان کردند.
امیدواری وزیر از توجه تامین اجتماعی به ستاره خلیج فارس
زنگنه در این مراسم در مورد فرآیند تکمیل پالایشگاه ستاره خلیج فارس، اظهار کرد: این پالایشگاه در حال حاضر بنزین تولید می‌کند. دو واحد بعدی باید راه‌اندازی شوند که این موضوع باید توسط سهامداران پیگیری شود. ما هم در حال پیگیری هستیم، اما سهامدار اصلی این پالایشگاه تامین اجتماعی است. مدیریت تامین اجتماعی برای سومین بار تغییر کرد و امیدوارم مدیریت جدید به این موضوع بپردازد.
بر اساس این گزارش شرکت سرمایه گذاری نفت و گاز و پتروشیمی تامین (تاپیکو)، شرکت ملی پخش و پالایش فرآورده های نفتی و صندوق بازنشستگی صنعت نفت سهام داران پالایشگاه ستاره خلیج فارس هستند.
