دلار در تب و تاب افزایش قیمت

دیده بان ایران: چهارراه استانبول و میدان فردوسی دوباره صف خریداران دلار را به خود دید. در این میان برخی صرافان در مغازه خود را بستند و از معامله دلار خودداری کردند، برخی دیگر هم تابلوی قیمت‌ها را پایین آوردند و با اطلاعیه‌هایی به خریداران اعلام کردند که قیمت‌ها را به صورت شفاهی بپرسند. دلار دیروز در بازار تهران تا ٤‌هزار و ٣٠ تومان صعود کرد اما بانک مرکزی به‌سرعت وارد بازار شد و با عرضه دلار ٤‌ هزار و ٧ تومانی به صرافی‌های منتخب خود توانست مانع از صعود بیشتر بهای اسکناس آمریکایی شود. ورود بانک مرکزی به بازار روند قیمت دلار را نزولی کرد و نرخ‌ها به ٤‌ هزار و ٨ تا ٤‌ هزار و ١٠ تومان کاهش داشت.

سیف: وضع دلار طبیعی است!

حالا دلار چند روزی است که روند صعودی در پیش گرفته و ٤‌ هزار تومان را پشت سر گذاشته است؛ با وجود این ولی‌الله سیف نوسان قیمت دلار را طبیعی می‌داند و گفته است که نوسان قیمت طبیعی است و ارزهای مختلف دنیا نوسان داشته‌اند و حتی قوی‌ترین اقتصادها را هم تحت‌تأثیر قرار داده‌اند؛ البته مسئولان بانک مرکزی همچنان به مردم توصیه می‌کنند که سرمایه‌های جزیی خود را وارد این بازار پرتلاطم نکنند؛ اما واقعیت آن است که بازار دلار همچنان جذاب است و برخی در آن سودای گرانی را دنبال می‌کنند. در این میان، چند روز گذشته فاصله چهارراه استانبول تا میدان فردوسی مملو از افرادی است که اگر قصد خرید هم نداشته باشند، از سر کنجکاوی هم که شده حداقل سری به راسته دلارفروشان می‌زنند تا مظنه دستشان بیاید؛ اکنون هم که در مقابل برخی صرافی‌ها، صف تشکیل شده است؛ چراکه برخی دیگر از صرافان، از خرید و فروش ارز طفره می‌روند و نمی‌دانند که واکنش بازیگر اصلی بازار ارز در روزهای آینده چه خواهد بود.

صرافی‌های تهران عوامل مختلفی را برای افزایش قیمت ارز مطرح می‌کنند. خیلی‌ها معتقدند اظهارنظر ترامپ درباره سرنوشت برجام قیمت دلار را تحت‌ تأثیر قرار داده است. آن‌طور که صرافی‌ها می‌گویند میزان عرضه دلار توسط بانک مرکزی کم نشده و روال قبلی را دارد و آنچه که بازار ارز را به هم ریخته، صحبت‌های چند روز اخیر ترامپ در مورد تأیید‌نکردن برجام است. صحبت‌هایی که ترامپ از همان روزهای آغاز به کارش هم هرازگاهی در مورد پایبند‌نبودن ایران به برجام مطرح کرده و حالا قرار است که دوباره سخنرانی مهمی را در مورد تأیید یا نقض برجام انجام دهد. صراف‌ها و تحلیلگران بازار ارز سخنرانی‌های اخیر ترامپ و احتمال این‌که برجام را نقض کند، بیشتر از هر عامل دیگری در نوسانات چند روز اخیر بازار ارز موثر می‌دانند. صراف‌ها می‌گویند که میزان عرضه دلار توسط بانک مرکزی کم نشده اما تقاضا زیاد شده و مردم با رفتارهای هیجانی‌شان سهم مهمی در افزایش قیمت دلار دارند.

عباس شرفی، صراف، به «شهروند» توضیح می‌دهد که در روزهای اخیر میزان عرضه دلار توسط بانک مرکزی کاهش نیافته و رفتار هیجانی و شتابزده‌ای که برخی به دلیل صحبت‌های رئیس‌جمهوری آمریکا در مورد برجام، برای خرید دلار دارند بیشتر از هر موضوع دیگری موجب گرانی این ارز شده است.

به گفته شرفی در حالی ‌که اصلا نیازی نیست که مردم حجم بالایی از دلار را خریداری کنند، اما این رفتار در روزهای اخیر شدت گرفته و در دو سه روز اخیر میزان تقاضا برای دلار افزایش چشمگیری داشته است.

تقاضای اربعین دلار را گران کرد

این در حالی است که برخی دیگر این موضوع را چندان قبول ندارند و می‌گویند آمریکا بار اول نیست که ایران را تهدید کرده است و نمی‌توان این رفتار بازار را به اظهارات رئیس‌جمهوری آمریکا نسبت داد. یکی از آنها که در راسته چهارراه استانبول فعال است، به افزایش تقاضا در بازار ارز اشاره می‌کند و به «شهروند» می‌گوید: تقاضای دلار برای ایام اربعین باعث سیر صعودی این ارز شده است.

او توضیح می‌دهد: تنها در ‌سال گذشته ۲‌ میلیون مسافر برای روز اربعین از ایران به عراق رفتند که همه آنها ارز تهیه کرده بودند. افزایش تقاضا به دلیل اربعین یکی از علل افزایش قیمت دلار است. در صورتی که امسال کمتر از نصف این تعداد یعنی ‌حدود یک‌میلیون نفر از ایران برای اربعین به عراق سفر کنند و هر کدام نیز‌ هزار دلار خریداری کنند، این میزان حدود یک‌میلیارد دلار خواهد شد.

این فعال بازار ارز همچنین تأکید می‌کند: پارسال همین زمان بهای دلار به ۴۱۰۰ تومان رسید و البته بعد از آن به‌سرعت قیمت دلار روند نزولی به خود گرفت.

دلال‌ها وارد گود شده‌اند

به نظر می‌رسد دلال‌ها هم در آشفته‌بازار این روزهای دلار یکی از نقش‌های اصلی را به‌عهده گرفته‌اند و با کارهایی که می‌کنند، در بازار تقاضای مصنوعی به وجود آورده‌اند. اصغر سمیعی، رئیس سابق کانون صرافان ایران در گفت‌وگو با «شهروند» توضیح می‌دهد که صرافی‌های بانک‌ها در طول روز چندبار نرخ فروش ارز را تغییر می‌دهند، برخی از دلال‌ها هم با گرفتن وکالت از برخی از همکاران و با به‌کار انداختن سرمایه‌ای محدود چندبار در روز از صرافی بانک‌ها خرید می‌کنند و به سرعت در بازار می‌فروشند و با پولش مجددا اقدام به خرید می‌کنند و با این کار حجم نقدینگی و تقاضا را به‌طور مصنوعی در بازار بالا می‌برند.

به گفته سمیعی، در دو، سه روز اخیر با وجود این‌که تزریق چندمیلیونی روزانه توسط صرافی‌های بانک‌ها ادامه دارد، اما همچنان نرخ‌های آزاد و نرخ‌های عرضه توسط صرافی‌های بانک‌ها از هم فاصله می‌گیرد.

رئیس سابق کانون صرافان ایران معتقد است که خرید دلار و یورو توسط مردم کار صحیحی نیست و اصلا ضرورتی برای خرید این حجم از ارز وجود ندارد، اما مردم بنا به دلایلی که دارند، این کار را انجام می‌دهند.

او به رفتارهای هیجانی که در چند روز اخیر در بازار ارز رخ داده، اشاره و در عین حال تأکید می‌کند که اگر بنیاد بازار ارز محکم و قیمت‌ها واقعی باشد، حرف‌ها و تصمیمات ترامپ و هر سیاستمدار دیگری تاثیری بر این بازار و قیمت‌ها نخواهد داشت.

تحلیل سمیعی این است که در پیش بودن اربعین و سفر زائران به کربلا و به‌تبع آن افزایش تقاضا برای خرید دلار تاثیری بر بازار ارز ندارد، چون درحالی‌که سالانه بیش از ٢٠‌میلیارد دلار توسط مسافران از کشور خارج می‌شود، مسافران اربعین ٢‌میلیون دلار دلار از کشور خارج می‌کنند.

برخی دیگر از صرافی‌ها هم با اشاره به حذف ارز مسافرتی و یکسان‌سازی قریب‌الوقوع نرخ ارز معتقدند دلار در آینده نزدیک با کانال سه‌هزار تومانی قیمت‌ها خداحافظی می‌کند و ممکن است تا پایان ‌سال به ٤‌هزار و ٢٠٠ تومان هم برسد.

بررسی تغییرات نرخ‌های آزاد و مبادله‌ای

دلار مبادله‌ای که توسط بانک مرکزی نرخ‌گذاری و عرضه می‌شود در روندی رو به رشد در یک‌سال گذشته حدود ۲۶۰ تومان گران شده و برگشت قابل توجهی به نرخ پایین‌تر نداشته است. اکنون دو نرخ آزاد و دولتی در شیبی رو به رشد در حال حرکت هستند. در طول یک‌سال گذشته، دلار مبادله‌ای شیبی تند دارد و از ۳۱۵۵ تا ۳۴۱۱ رشد کرده که نشان‌دهنده افزایش تا ۲۶۰ تومانی است. بررسی نرخ دلار دولتی طی سه‌ماه گذشته از این حکایت دارد که روند رشد در این مدت نسبت به یک‌سال گذشته تندتر است، به‌طوری که در این فاصله سه‌ماهه تا ۱۵۰ تومان افزایش قیمت داشته و از حدود ۳۲۵۸ تومان در تیرماه به ۳۴۱۱ تومان در مهرماه رسید. در ادامه و در قیاسی محدودتر شیب رشد دلار باز هم تند است، به‌طوری که در یک ماه اخیر قیمت ۷۵ تومان اضافه شده و از ۳۳۳۵ به ۳۴۱۱ تومان افزایش دارد.

بر این اساس، دلار مبادله‌ای در طول یک‌سال حدود ۲۶۰ تومان، سه‌ماه ۱۵۰ تومان و یک‌ماه تا ۷۵ تومان گران شده که در مجموع بیانگر تند شدن شیب افزایش قیمت در مرکز مبادلات ارزی و نرخ‌گذاری‌های دولتی است.

اختلاف ۶۴۰ تومانی دو ارز آزاد و دولتی

اما در یکی، دو ماه گذشته قیمت‌ها در بازار آزاد هم با نوسان قابل توجهی همراه شده و رشد قیمت دلار به‌گونه‌ای بوده که از کانال ۳۷۰۰ تومان در اواخر مردادماه خارج شده و به بیش از ۴۰۰۰ تومان در مهرماه افزایش یافته است که نشان‌دهنده رشد بیش از ۳۰۰ تومانی قیمت دلار در بازار آزاد در مدتی اندک خواهد بود. دلار آزاد در حدود یک‌سال گذشته نیز از کانال ۳۵۰۰ تا ۳۶۰۰ به ۴۰۰۰ تومان فعلی رسیده که افزایش تا بیش از ۴۰۰ تومانی را به همراه دارد.

درحال حاضر اختلاف قیمت بین دو ارز بازار آزاد (حدود ۴۰۵۰ تومان) و مبادله‌ای (۳۴۱۱ تومان) به حدود ۶۴۰ تومان می‌رسد که بیانگر افزایش شکاف بین دو نرخ اصلی است؛ موضوعی که به‌طور قابل توجه در اجرایی شدن سیاست یکسان‌سازی نرخ ارز خواهد بود. با این‌حال، اگرچه طی یک‌سال اخیر بازار ارز دو دوره شاهد عبور دلار از مرز ۴۰۰۰ تومان بوده، اما در مجموع دولت یازدهم و اکنون دوازدهم توانسته فضای آرام‌تری را نسبت به دوره‌های قبل برای بازار ارز فراهم کند و شرایط به‌گونه‌ای نبوده که بازار همواره در نوسان قرار گیرد یا ثبات چندانی نداشته باشد.

سکه گران شد

بازار سکه و طلا هم تحت‌تاثیر قیمت دلار رفتار کرد. دیروز هر سکه تمام طرح جدید با ٤‌هزار تومان افزایش، یک‌میلیون و ٣١٠‌هزار تومان معامله شد و هر قطعه سکه تمام بهار آزادی با ٢‌هزار تومان رشد قیمت به یک‌میلیون و ٢٦٧‌هزار تومان رسید.

اتحادیه طلا و جواهر تهران قیمت هر اونس طلا در بازارهای جهانی را با ٨٠ سنت افزایش نسبت به روز قبل آن یک‌هزار و ٢٩٠ دلار و قیمت هر گرم طلای ١٨ عیار را ١٢٤‌هزار و ٥٥٢ تومان اعلام کرده است.

شهروند