حذف صفر پول فعلاً منتفی شد

 بانک مرکزی در حالی مأموریت دفاع از لایحه تغییر نام واحد پولی در مجلس شورای اسلامی را عهده‌دار شده که سیف از تعیین تکلیف پدیده استثنایی دواسمی بودن پول ملی یعنی ریال و تومان در آینده نزدیک خبر داده است.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی دیده بان ایران به نقل از تسنیم، طرح تغییر واحد پولی کشور بالاخره پس از چند سال تعیین تکلیف می‌شود و به‌زودی با تصمیم‌گیری نهایی مجلس شورای اسلامی پرونده تغییر نام واحد پول ملی بسته خواهد شد؛  البته این طرح در حالی کلید می‌خورد که با تصمیم‌گیری‌های اولیه تا حدودی تفاوت دارد به این معنا که قرار نیست نام‌گذاری جدیدی صورت گیرد و در عین حال حذف صفرها از پول ملی نیز به زمان دیگری موکول می‌شود.

تمامی این موارد مد نظر بانک مرکزی است و در طرحی که دولت با محوریت بانک مرکزی به مجلس خواهد برد این موضوع لحاظ شده است؛ این در حالی است که بانک مرکزی مأموریت دفاع از این لایحه مهم دولت را به‌عهده دارد و به نظر می‌رسد که به‌عنوان اولین طرح بانک مرکزی در آغاز کار دولت دوازدهم در مجلس مطرح شود.

با این اتفاق سرانجام به‌گفته ولی‌الله سیف رییس کل بانک مرکزی پدیده استثنایی دو نام داشتن و دو اسمی بودن پول ملی کشور حل خواهد شد و در نهایت آنچه مدنظر مردم است اعمال می‌شود. به هر حال پیگیری این موضوع در روزهای آینده و به‌زودی با بازگشایی دوباره مجلس انجام خواهد شد.

ولی‌الله سیف رییس کل بانک مرکزی در این باره، صحبت‌های مهمی را مطرح می‌کند و می‌گوید که درباره طرح واحد پول کشور و حدف صفرها دو دیدگاه در دولت وجود داشت که به‌صورت مفصل مورد بحث و بررسی قرار گرفت، اما جمع‌بندی‌ها این بود که پیشنهاد مستقلی از سوی دولت و بانک مرکزی به مجلس ارسال شود که اگر به تصویب برسد منجر به حذف 4 صفر از پول ملی می‌شود.

وی افزود: اما در نهایت جمع‌بندی دولت این شد که فعلاً رفورم پولی انجام نشود، رفورم پولی یعنی حذف صفر. آنچه در حال حاضر در این مرحله مدنظر قرار گرفته این است که فعلاً تومان را به‌عنوان واحد پول ملی کشور در نظر بگیریم و در یکی دو سال آینده و پس از استمرار و پایداری تورم تک‌رقمی، صفرها از پول ملی حذف شود، بنابراین اجرای این طرح به آینده موکول شده است.

رییس کل بانک مرکزی با بیان اینکه با توجه به این موضوع پیشنهادی توسط بانک مرکزی تنظیم و در دولت تصویب شد، عنوان کرد: دلیل تغییر این تصمیم این بود که با وجود اینکه در قانون بانک مرکزی واحد پول ملی ریال است، اما در محاوره‌های مردم ریال مورد استفاده قرار نمی‌گیرد و تومان به‌کار می‌رود.

وی با اشاره به اینکه ریال در محاوره مردم به‌ندرت استفاده می‌شود، تصریح کرد: برخی به‌شوخی می‌گویند که فقط بانکی‌ها ریال را به‌کار می‌برند. این بحث در دولت به‌صورت جدی مطرح شد. در هیچ کشوری در دنیا این‌چنین نیست که بگویند مثلاً 500 تومان و بنویسند 5 هزار ریال و این دو با هم مغایرند.

سیف عنوان کرد: در برخی مواقع در حذف صفرها هم اشتباهاتی صورت می‌گیرد، لذا این پدیده استثنایی در کشور را حل خواهیم کرد با این تفاوت که رفورم پولی یکی دو سال دیگر با پایداری نرخ تورم تک‌رقمی اجرا می‌شود و این تصمیم منطقی و عاقلانه به نظر می‌رسد.

رییس شورای پول و اعتبار با تأکید بر اینکه "اسم واحد پولی جدید را تومان خواهیم گذاشت و اسم جدیدی برای آن انتخاب نخواهیم کرد"، در عین حال گفت: البته ممکن است در آینده تغییری در این اسم ایجاد شود، منتهی در این مرحله خیر. این در حالی است که قرار بود آنچه را مردم می‌گویند بپذیریم.

وی گفت: این طرح به مجلس ارائه شده و باید منتظر تصمیم مجلس در این باره باشیم، بانک مرکزی این موضوع را پیگیری می‌کند و مسئول دفاع از آن هم خود بانک مرکزی است، زیرا اخیراً این لایحه در دولت تصویب شده و به تعطیلات مجلس برخورد کرده و احتمالاً پس از پایان تعطیلات مجلس مورد پیگیری بانک مرکزی قرار می‌گیرد.

براساس بند (الف) ماده (1) قانون پولی و بانکی کشور مصوب سال 1351، واحد پول ایران ریال و هر ریال معادل 100 دینار خواهد بود، اما طی این سالها هیچ‌گاه دینار در معاملات مردم جایگاهی را نداشته است.

چندی پیش یک محقق تاریخ در کانال تلگرامی خود به‌مناسبت تعیین «تومان» به‌عنوان واحد پول ملی ایران نوشت:

«ریال» (رویال: شاهی) نام سکه نقره اسپانیا است که در اسپانیا و مستعمرات آن رواج داشت و ارزی جهانی به‌شمار می‌رفت. در اواخر سده هیجدهم میلادی، در ایران سکه «ریال» اسپانیا معادل یک‌هشتم تومان ارزش داشت.

در زمان شاه طهماسب صفوی (اواخر سده شانزدهم میلادی و مقارن با دوران الیزابت اول تودور در انگلستان)، واحد پول ایران «تومان» (سکه طلا) و واحد کوچک‌تر «شاهی» (سکه نقره) بود. در این زمان، واحد پول انگلستان پوند استرلینگ (برابر با 20 شیلینگ) بود و یک تومان ایران معادل ده پوند انگلستان ارزش داشت.

در سال سی‌ام سلطنت فتحعلی شاه قاجار (1242ق. / 1827م.)، سکه نقره به‌نام «صاحبقران» ضرب و ارزش آن معادل یک‌دهم «تومان» تعیین شد. نام این سکه به‌اختصار به «قران» ‌تبدیل شد. «شاهی» به کوچک‌ترین واحد پول ایران و معادل یک‌بیستم «قران» تبدیل شد یعنی 200 «شاهی» برابر با یک «تومان» بود.

در نیمه اول سده نوزدهم، یک تومان ایران برابر با دو پوند استرلینگ و 25 فرانک فرانسه ارزش داشت.

در زمان محمد شاه قاجار، یک تومان ایران (برابر با 10 صاحبقران = قران) برابر با 2٫5 دلار آمریکا و 5 روپیه هند بود.

در اواخر سلطنت ناصرالدین شاه، یک پوند استرلینگ معادل 32٫5 قران بود که اندکی قبل از قتل ناصرالدین شاه (1896) به 48٫9 قران افزایش یافت. گفتیم که ده قران معادل یک تومان بود. در نخستین سال سلطنت مظفرالدین شاه (1897)، یک پوند انگلستان برابر با پنج تومان ایران بود که پس از حوادث مشروطه به 6 تومان رسید.

اولین اسکناس ایران را کمپانی هنری شرودر برای بانک شاهنشاهی ایران (بانک شاهی) در قطعات 1 و 2 و 3 و 5 و 10 و 20 و 100 و 500 و 1000 تومانی چاپ کرد که از مارس 1890 م. / اسفند 1268 ش. به جریان افتاد.

از آذر 1308/ نوامبر 1929 تنزل بهای نقره در بازارهای جهانی شدت یافت و به‌تبع آن از ارزش سکه نقره قران ایران نیز به‌شدت کاسته شد و این طرح مطرح شد که پایه پول ایران به‌جای نقره بر طلا مبتنی شود، ازاین‌رو، در 27 اسفند 1308 کمیسیون نرخ اسعار «قانون تعیین واحد و مقیاس پول قانونی ایران» را تصویب کرد. به‌موجب این قانون، «ریال» به‌عنوان واحد پول ایران تعیین شد و یک «ریال» معادل 0٫3٬661٬191 گرم طلا شناخته شد. طبق قانون مذکور اجازه داده شد سکه نقره یک‌ریالی به‌وزن خالص 4٫5 گرم به‌نمایندگی ریال ایران در داخل کشور رایج شود. این قانون در وضع پول رایج ایران تغییری ایجاد نکرد تا 22 اسفند 1310 که قانون «اصلاح قانون واحد و مقیاس پول» به تصویب رسید و به اساس سیستم پولی ایران بدل شد.

بدین‌سان، از اول فروردین 1311/ 21 مارس 1932 «ریال»، معادل 0٫07322382 گرم طلا، به‌عنوان واحد رسمی پول ایران به جریان افتاد و پس از حدود یک سده «قران» جای خود را به «ریال» ‌داد.