پلی که به قیمت تهاتر اراضی عباسآباد تمام شد/ بزرگراه صدر نماد بی‌کفایتی مدیریت شهری
بزرگراه صدر علی‌رغم صرف هزینه‌های میلیاردی و تعیین اهداف مشخص، بدون توجیه علمی و فنی افتتاح شد و بعد از گذشت چهار سال هنوز نتوانسته به کاهش بار ترافیکی منطقه شمال و شمال شرق تهران کمک کند.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی دیده بان ایران؛ خانه ملت نوشت: پل صدر از عریض‌ترین پل‌های پایتخت واقع در تقاطع خیابان دکتر شریعتی و بزرگراه آیت‌الله صدر که شهرداری تهران این پل را در سال ۱۳۹۰ کلید زده است. پل طبقاتی صدر به طول 11 کیلومتر و به عنوان طولانی ترین رینگ بزرگراهی شمال تهران که شرق را به غرب آن و تونل نیایش متصل می‌کند، این پل طبقاتی در آذر ماه 92 به بهره‌برداری رسید. مازیار حسینی معاون فعلی حمل و نقل و ترافیک شهردار تهران مسئول ارشد طراحی آن از صفر تا صد بوده که طی 26 ماه به صورت تک پایه احداث و با چند رمپ و لوپ به تونل نیایش متصل شد.
افزایش ترافیک و تخریب ماحصل اجرای پروژه‌ها با نگاه تبلیغاتی و انتخاباتی
بزرگراه طبقاتی صدر با احتساب تونل نیایش به‌عنوان عضو پیوسته، گرانترین پروژه ترافیکی دورن‌شهری در کشور به حساب می‌آید که با هدف کاهش بار ترافیک منطقه شمال و شمال شرق پایتخت احداث شد، این پروژه هرچند توانسته جریان سفر با خودروی شخصی در حدفاصل شمال غرب تا شمال شرق تهران را تسهیل کند اما در تحقق هدف اصلی خود یعنی کاهش بار ترافیک ناکام ماند. این مسئله با گذری بر این مسیر در ساعات اوج ترافیک کاملا مشهود است.
عبدالکریم حسین زاده عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی نیز معتقد است: در دوره‌ای از شهرسازی پایتخت، اتفاقات ناخوشایندی رقم خورد، متاسفانه با نگاه تبلیغاتی و انتخاباتی به پروژه‌های شهری پروژه‌های عظیمی مانند پل صدر اجرا شد که نه تنها در ترافیک شهر تهران موثر نبوده بلکه موجب خریداری اراضی، ساختمان‌های بسیار و افزایش ترافیک شده است.
این نگاه تبلیغاتی به ساخت پروژه صدر، همان چیزی است که اعضای شورای شهر تهران نیز بر آن تاکید دارند و معتقدند صدر بیش از آنکه با هدف کاهش ترافیک اجرایی شده باشد، با هدف تبلیغاتی مورد توجه مدیریت شهری واقع شده است، متاسفانه این پروژه علی رغم تبلیغات گسترده پیش از افتتاح نیز به معضلات پایتخت چون ترافیک جامه عمل نپوشاند.
حسین زاده از سوی دیگر با بیان ضریب یک و نیم سرنشین در تهران، می‌گوید: در صورتی ترافیک در پایتخت کاهش پیدا می‌کند که ضریب سرنشین به دو و نیم نفر برسد، بنابراین پروژه‌های چون پل طبقاتی صدر بالقوده برای حل مشکلات شهری شکست خورده‌‌اند، از همین رو تاکید می‌کند که مسئولان اجرایی پروژه‌های شهری و مدیران باید پاسخگو باشند، زیرا این نوع پروژه‌ها در شرایط عادی نتوانسته مشکلات پایتخت را حل کند لذا در شرایط بحرانی چون زلزله عامل مخاطره خواهند شد. از این رو مدیریت شهری باید پاسخگوی کم‌کاری‌های صورت گرفته باشد.
دکتر خاکساری عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی و متخصص حوزه حمل و نقل شهری نیز به عنوان یکی از متخصصان و افراد صاحب نظر در حوزه حمل و نقل شهری معتقد است که پروژه طبقاتی پل صدر 5 تا 10 سال آینده به دلیل نداشتن توجیه علمی و ناکارآمدی در بهبود ترافیک منطقه، تخریب خواهد شد که تخریب این مجموعه هزینه بسیار گزافی را به شهروندان و مدیریت شهری تهران تحمیل می کند.
نقل قول‌هایی مبنی بر صرف هزینه از هزار و 330 تا 4 هزار میلیارد برای احداث بزرگراه صدر
بزرگراه طبقاتی صدر معروف به گرانترین پروژه شهری پایتخت، هزینه‌هایی را متحمل شهر و شهروندان کرده که به نظر می‌رسد اگر این مبالغ برای توسعه حمل و نقل عمومی به ویژه مترو هزینه میشد، فواید بیشتری را عاید شهروندان تهرانی می کرد. پروانه مافی عضو مجمع نمایندگان تهران نیز از بزرگراه دو طبقه صدر به عنوان گرانترین پروژه درون شهری تهران در میان کلان شهرها یاد می‌کند و می گوید: این پروژه با هدف کاهش ترافیک و فاصله شمال شرق به شمال غرب تهران اجرا شد و به گفته معاون فنی و عمرانی بالغ بر هزار و 300 میلیارد تومان هزینه برده است که با محاسبه ساده اگر برای مترو صرف میشد هم‌اکنون به اندازه 5.2 کیلومتر به خطوط مترو اضافه میشد.
محمد حقانی عضو شورای چهارم شهر تهران اما آمارهای متفاوتی از هزینه احداث پروژه صدر خبر می‌دهد، وی می‌گوید که نامه رسمی به قالیباف زدم تا رقم دقیق ساخت پل صدر را اعلام کند اما در یک خط و نیم به من جواب دادند که «هزینه ساخت پل صدر 1200 میلیارد تومان شده» در حالیکه معاون شهردار می‌گوید «700 میلیارد تومان هزینه ساخت صدر شده» و مجری پروژه می‌گوید تا ساخت صدر تمام شود 6000 میلیارد تومان خرج کرده است.
حقاتی با این حال گفته است که هرچند آمارهایی از سوی شهردار و معاونان شهرداری تهران اعلام شده اما آنچه به واقعیت نزدیک‌تر است اینکه برای احداث پروژه صدر و تونل نیایش حداقل 4000 میلیارد تومان هزینه شده است، به این معنا که برای این پروژه از جیب هر شهروند تهرانی بالغ بر نیم میلیون هزینه شده است.
احداث پروژه صدر به قیمت تهاتر اراضی عباسآباد
محسن سرخو رئیس کمیته حمل و نقل شورای اسلامی شهر تهران اما اذعان دارد که براساس صورت‌های مالی شهرداری تهران تا سال ۹۳، چهار هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان برای ساخت پروژه پل طبقاتی صدر هزینه شده هرچند هنوز میزان تملک‌‌هایی که برای ساخت این پل انجام شده، مشخص نیست؛ البته سرخو تاکید می کند که املاکی که شهرداری تهران برای ساخت این پروژه خریده از جنس هزینه‌ای است و به لحاظ هزینه - فایده بهتر بود ۲خط مترو به جای این پروژه ساخته میشد.
این در حالی است که عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی چندی پیش در جلسه شورای عالی شهرسازی و معماری با موضوع بررسی اراضی عباسآباد و پروژه موسوم به «اطلس پلازا» موضوعی را مطرح می‌کند که بی‌ربط با پل طبقاتی صدر نیست، متاسفانه شهرداری تهران بخشی از هزینه‌های اجرای پروژه بزرگراه طبقاتی صدر را از طریق تهاتر قطعه‌ای از اراضی عباسآباد و واگذاری آن به بانک انصار تامین کرده است.
فرهاد روزخوش، مدیرعامل ایرانیان اطلس هم در عین شفافیت درباره پروژه اطلس‌پلازا، گفته بود: که «شهرداری و شرکت نوسازی عباسآباد با ما قراردادی را منعقد کردند و اجرای پروژه را به شرکت ایرانیان اطلس واگذار و تمامی وجوه مربوط به خرید زمین و پروانه را هم دریافت کردند و با آن خطوط مترو را توسعه دادند و پل صدر را ساختند».
متاسفانه علی رغم ابهامات فراوان پیرامون هزینه‌کرد اجرای پل صدر به نظر می‌رسد، شهرداری از مسیرهای غیررسمی و قانونی هم برای تامین پروژه استفاده کرده است، هزینه‌هایی که به اعتقاد معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران هم میشد دو خط مترو ساخت.
رد پای بابک زنجانی در احداث بزرگراه صدر
یکی از نکات قابل توجه در رابطه با پروژه پل طبقاتی صدر پیدا شدن رد پای بابک زنجانی در آن است که هر یک از متخصصان و صاحب نظران از جنبه‌های مختلف به موضوع می‌پردازند، محسن سرخو رییس کمیته حمل و نقل شورای اسلامی شهر در خصوص اجرای پروژه پل صدر می‌گوید که در ساخت پل صدر، نیاز به وجود قطعاتی(حوزه نگهدارنده‌ها و جرثقیل‌ها) بود که باید از خارج کشور وارد میشد و این قطعات با تامین اعتبار مالی از طریق «بابک زنجانی» خریداری (سال های 90 تا 92) و وارد شد. بابک زنجانی خود نیز در نامه‌ای به نمایندگان مجلس شورای اسلامی مدعی شد که: «من، پل صدر را به مبلغ ۴۰ میلیون دلار سرمایه‌گذاری کردم و واردات قطعات مورد نیاز آن را انجام دادم و بعد از دو سال به جای پولم، شهرداری تهران تراکم به من داد و مجبور به ساخت پروژه ایران‌زمین در منطقه شهرک غرب تهران شدم.»متاسفانه این معضل تراکم فروشی که شهرداری تهران را شهره عام و خاص کرده تا جایی پیش رفته که به محل درآمد شهری پایدار مبدل گشته است.
ریزش‌هایی که بزرگراه صدر را انگشت نما کرد
صدر پروژه‌ای است که پیش از افتتاح در آبان ماه سال 92 خبر ریزش بخشی از آن به گوش رسید و حال نیز اخباری مبنی بر بسته شدن خروجی تونل نیایش به علت ریزش احتمالی مطرح شده است. متاسفانه حدود نیم قرن است که تاریخ مصرف معابر دو طبقه در دنیا منقضی شده اما شهرداری پایتخت با نگاه سنتی حاکم بر مدیریت شهری که ادعای تبدیل تهران به شهر انسان‌محور را دارد، اما با اقداماتی همچون احداث صدر، در مسیر تبدیل تهران به شهر خودرو محور گام برداشته شده است. این در حالی است که تجربه در برخی از کشورهای خارجی نشان می‌دهد که ساخت این گونه پل‌ها نتیجه ای جزء شکست و ریزش آن ندارد.
متاسفانه تناقض‌ها در گفتار و عمل مدیران شهری تا جایی پیش رفته که علی‌رغم تاکید بسیار آقای شهرداری بر مسائل انسان‌محور، شهروند‌محور و توسعه شهر بر مبنای اصول اجتماعی و انسانی، تنها توسعه‌های عمرانی، ساخت بزرگراه، اتوبان، خیابان‌کشی‌ها و غیره به چشم می خورد که بزرگراه طبقاتی صدر هم نمونه‌ای از آن است.
مهدی چمران رئیس شورای شهر چهارم که این پروژه در زمان مدیریت وی انجام و افتتاح شده و از آغاز به طور تمام قد از آن دفاع می‌کرد، حال در روزهای پایانی مدیریتش در شورای شهر اظهارنظرهای متفاوتی را مطرح می‌کند. چمران می‌گوید که هزینه احداث بزرگراه صدر اگر صرف مترو میشد، بهتر بود.
مدیریت سلیقه شهری در پایتخت در سال‌های اخیر سبب صرف هزینه‌های میلیاردی برای پروژه‌هایی شده که حتی پاسخگوی اهداف اولیشان هم نیستند، پروژه‌هایی چون صدر در تهران کم نیستند، پروژه‌هایی که ساخته شدند تا تردد در شهر شرایط زندگی را برای شهروندان تسهیل کنند، پروژه‌هایی که با هدف تحقق حقوق شهروندی مطرح شده اما هر روزه بر میزان ترافیک، آلودگی هوا و هزاران درد شهروندان افزودند. حال به نظر می رسد مدیریت شهری جدید باید اصولی را پایه‌گذاری کند که بر مبنای آن پروژه‌ها با توجه‌های اقتصادی، فنی و عمرانی به همراه پیوست‌های اجتماعی و ترافیکی در شهر احداث شود.
