معاون اسبق وزارت راه: برنامه‌ریزی نامناسب در فروش، عامل اصلی کم‌یاب شدن بلیت اتوبوس و قطار در اربعین/ مشکل ربطی به کمبود ناوگان ندارد
معاون اسبق وزارت راه با تاکید بر این که ریشه اصلی معضل کم‌یاب شدن بلیت اتوبوس و قطار در ایام اربعین، برنامه‌ریزی نامناسب در نحوه فروش بلیت‌ها است، به دیده بان ایران گفت: اگر نظم و انسجام دقیقی بر سیستم فروش بلیت چه در بخش ریلی و چه در بخش جاده‌ای حاکم بود، مشکل کم‌یاب شدن بلیت‌ها هر سال تکرار نمی‌شد و قطعا برنامه‌ریزی نامناسب، نقش بسیار مهمتری در بروز این مشکل، نسبت به کمبود ناوگان قطار یا اتوبوس بین شهری دارد.
به گزارش سایت دیده‌بان ایران، کمبود بلیت اتوبوس و قطار و گرانی بلیت هواپیما در ایام اربعین یکی از مشکلاتی است که همه‌ساله این راهپیمایی پرشکوه را با چالش‌هایی برای زائران امام حسین (ع) مواجه می‌کند. این در حالی است که در بیش از یک دهه گذشته، به جز دو سال که به خاطر همه‌گیری کرونا، پیاده‌روی اربعین با جمعیتی کمتر از حد معمول برگزار شد، هر سال جمعیتی چند میلیونی از ایران عازم نجف اشرف و کربلای معلی می‌شود و انتظار می‌رفت که از وقتی سیل حضور ایرانیان در مراسم اربعین خروشان‌تر شد، دولت‌ها بتوانند برنامه‌ریزی مناسبی را برای جلوگیری از تکرار مشکلات این‌چنینی انجام دهند، ولی همین امسال نیز شاهد آن هستیم که زائران اربعین همچنان از معضلاتی نظیر کمبود بلیت اتوبوس و قطار به سمت پایانه‌های مرزی عراق و چند برابر شدن قیمت بلیت هواپیما به مقاصد نجف و بغداد، گلایه دارند.
در این میان مسئولان سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای اعلام کرده‌اند که ریشه اصلی کم‌یاب شدن بلیت اتوبوس در ایام اربعین را باید در کمبود ناوگان حمل‌ونقل زمینی بین شهری کشور جست‌وجو کرد؛ از جمله این که داریوش باقر جوان، مدیرکل دفتر حمل‌ونقل مسافر سازمان راهداری در مصاحبه‌ای که هفته گذشته انجام داده است، با اعلام این نکته که «در حال حاضر ۷ هزار اتوبوس بین شهری در سطح کشور برای پیمایش‌های طولانی در وضعیت مطلوب قرار دارد»، تاکید کرده است که «این ۷ هزار دستگاه برای جابه‌جایی زائرین اربعین کافی نیست و باید حدود ۲ هزار اتوبوس دیگر اضافه شود تا به ۹ هزار دستگاه برسد، همچنین حدود ۳ هزار دستگاه اتوبوس دیگر نیز در ایام اربعین برای جابه‌جایی مسافران در مسیرهای عادی داخل کشور نیاز است و بنابراین هم‌اکنون ۵ هزار دستگاه اتوبوس کسری داریم.»
مشکل کمبود بلیت اتوبوس‌های اعزامی به پایانه‌های مرزی عراق، در ایام اربعین به شکل خفیف‌تری در بخش حمل‌ونقل ریلی نیز بروز پیدا می‌کند و این در حالی است که کشورمان در زمینه قطارهای بین شهری، با کمبود محسوس ناوگان مواجه نیست و مشکل اصلی از برنامه‌ریزی نامناسب در نحوه فروش بلیت‌های قطار ناشی می‌شود؛ به نحوی که چند ماهی است که حتی در ایام عادی سال نیز مسافران برای یافتن بلیت به سمت مقاصد گوناگون، بعضا دچار چالش می‌شوند. «مهرداد تقی‌زاده»، کارشناس برجسته حوزه حمل‌ونقل و معاون اسبق حمل‌ونقل وزارت راه و شهرسازی در گفت‌وگو با خبرنگار دیده‌بان ایران، ریشه اصلی این مشکل را باز شدن دیرهنگام سامانه فروش بلیت قطار و پیش‌فروش نشدن بلیت‌ها از ماه‌های قبل می‌داند و به گفته او، این معضل ناشی از سوء مدیریت در سیاست‌گذاری فروش بلیت توسط شرکت راه‌آهن است.
مشکل کم‌یاب شدن بلیت قطار به هیچ وجه ربطی به کمبود ناوگان ندارد
تقی‌زاده در توضیح بیشتر در این زمینه به خبرنگار ما گفت: حدود یک سال است که روند فروش بلیت در سامانه فروش بلیت قطار شرکت راه‌آهن دچار تغییر شده است، به گونه‌ای که در ابتدای هر ماه، اصطلاحا سایت را برای فروش بلیت‌های آن ماه باز می‌کنند و مسافران به سایت هجوم می‌آورند و ظرف دو سه روز، همه بلیت‌ها به فروش می‌رسد و تا ماه دیگر هیچ بلیتی در دسترس نیست. این در حالی است که تا همین یک سال قبل، بلیت قطارها از دو تا سه ماه قبل پیش‌فروش می‌شد، اما شرکت راه‌آهن در ماه‌های اخیر اعلام کرده است که هر وقت خودش سامانه مربوطه را باز کند، شرکت‌های خصوصی می‌توانند بلیت قطارها را بفروشند و متاسفانه، چون این شرکت سایت را دیر باز می‌کند، میزان تقاضا برای خرید بلیت بالا می‌رود و همه بلیت‌ها در مدت کوتاهی به فروش می‌رسد.
مدیرعامل اسبق شرکت رجا (راه‌آهن جمهوری اسلامی) با تاکید بر این که مشکل کم‌یاب شدن بلیت قطار به هیچ وجه ربطی به کمبود ناوگان ندارد، بیان کرد: روند فروش بلیت قطار در حال حاضر به حدود ۳۰ سال قبل بازگشته است، زیرا در سال ۷۵ که شرکت رجا تشکیل شد، اینجانب به عنوان اولین مدیرعامل شرکت، وقتی مشاهده کردم که مردم برای خرید بلیت قطار در صف‌های طولانی می‌ایستند، زمان پیش‌فروش بلیت را جلوتر آوردم، یعنی کاری کردیم که یک مسافر بتواند همین امروز، بلیت دو تا سه ماه بعد را تهیه کند. این مساله باعث شد که مردم بتوانند راحت‌تر برای سفرهای ریلی خود برنامه‌ریزی کنند و دیگر نیازی به ایستادن در صف‌های طولانی نداشتند. بعدها هم که اینترنت فراگیر شد، روند فروش پیش‌فروش بلیت قطار به همین شکل به صورت آنلاین ادامه پیدا کرد و تا همین چند ماه قبل، مردم مشکل خاصی برای خرید بلیت قطار نداشتند.
وی در ادامه تاکید کرد: در حال حاضر نیز اگر مسئولان شرکت راه‌آهن، روند فروش بلیت قطار را به روال سابق برگردانند، مشکل کمبود بلیت چه در ایام اربعین و چه در روزهای دیگر سال برطرف خواهد شد. متاسفانه این سیاست‌گذاری غلط از طرف خود شرکت راه‌آهن انجام شده است، در حالی که شرکت‌های خصوصی فعال در بخش ریلی، مشکلی ندارند که از دو سه ماه قبل، بلیت‌های خود را بفروشند. این در حالی است که مدیران رجا اگر همین حالا اراده کنند، می‌توانند به‌راحتی و بدون هزینه مشکل را حل کنند؛ یعنی راه‌آهن نباید در پیش‌فروش بلیت توسط شرکت‌های خصوصی دخالت کند و باید اجازه دهد که بلیت‌ها از دو تا سه ماه قبل در سامانه مربوطه فروخته شود.
با همین اتوبوس‌های موجود، می‌توان مشکل کمبود بلیت را حل کرد
تقی‌زاده همچنین در بخش حمل‌ونقل جاده‌ای نیز برنامه‌ریزی نامناسب را عامل اصلی کم‌یاب شدن بلیت اتوبوس در ایام اربعین دانست و گفت: با وجود این که چندین سال است که فروش بلیت اتوبوس‌های بین شهری نیز مانند قطارها از طریق اینترنت انجام می‌شود، اما همچنان مشاهده می‌کنیم که ممکن است یک مسافر نتواند بلیت یک اتوبوس خاص را از سایت‌های اینترنتی بخرد، اما همان بلیت را می‌تواند به صورت حضوری و با مراجعه به ترمینال پیدا کند. در ایام اربعین نیز که تقاضای بلیت اتوبوس برای برخی مقاصد خاص افزایش می‌یابد، این مشکل تشدید می‌شود و بسیاری از مسافران ترجیح می‌دهند که به جای خرید بلیت از طریق سایت، به پایانه‌های مسافری شهرهای خود مراجعه کنند.
معاون اسبق حمل‌ونقل وزارت راه و شهرسازی ادامه داد: عدم برنامه‌ریزی مدیریتی و نرم‌افزاری در موضوع فروش بلیت اتوبوس از طریق اینترنت، قطعا بیش از کمبود ناوگان در به وجود آمدن مشکل کم‌یاب شدن بلیت اتوبوس در ایام اربعین نقش دارد، زیرا همین مشکل را در ایام نوروز، روزهای بازگشایی دانشگاه‌ها و برخی دیگر از روزهای سال مشاهده می‌کنیم و به این نتیجه می‌رسیم که این‌طور نیست که چون در ایام اربعین به طور خاص تعداد مسافران اعزامی به شهرهای مرزی ایران و عراق بیشتر می‌شود، بلیت اتوبوس نیز هم در مسیرهای داخلی و هم در مسیرهای مربوط به پیاده‌روی اربعین دچار کمبود می‌شود، بلکه اگر وزارت راه بتواند برای همین اتوبوس‌های موجود، برنامه‌ریزی صحیحی انجام دهد، بخش زیادی از مشکل ناشی از کم‌یاب شدن بلیت اتوبوس در ایام اربعین حل خواهد شد.
وی همچنین خاطرنشان کرد: با وجود این که سال‌هاست اعزام میلیونی زائران از ایران به عراق در ایام اربعین انجام می‌شود، ولی هنوز راهکاری برای رفع مشکل برنامه‌ریزی نامناسب در زمینه فروش بلیت اتوبوس در این روزهای خاص از سال انجام نشده است و مردم هر سال با همان مشکل مشابه سال‌های قبل یعنی کم‌یاب شدن بلیت در ایام اربعین مواجه می‌شوند. این در حالی است که اگر نظم و انسجام دقیقی بر سیستم فروش بلیت چه در بخش ریلی و چه در بخش جاده‌ای حاکم بود، این مشکل هر سال تکرار نمی‌شد؛ به عبارت دیگر، ریشه اصلی این معضل را باید در برنامه‌ریزی نامناسب جست‌وجو کرد، نه در کمبود ناوگان قطار یا اتوبوس بین شهری.
علت رعایت نشدن قیمت مصوب بلیت‌های هواپیما در ایام اربعین
تقی‌زاده به مشکل چند برابر شدن قیمت بلیت هواپیما به مقصد کشور عراق در ایام اربعین نیز اشاره کرد و گفت: هواپیما یک مود حمل‌ونقلی لوکس محسوب می‌شود و به صورت کلی، گران شدن بلیت این وسیله نقلیه در ایام خاص در تمام کشورها، اتفاقی طبیعی است؛ همان‌طور که در کشورهای اروپایی نیز مشاهده می‌کنیم که در ایام ژانویه، قیمت بلیت هواپیما چند برابر می‌شود؛ بنابراین اصل مساله گرانی بلیت هواپیماهای اعزامی به مقصد عراق در ایام اربعین از نظر عرف تجارت مسافربری هوایی در سطح جهان، غیرطبیعی نیست، ولی مساله این است که در کشورمان، دولت‌ها در سال‌های اخیر قیمت‌های مصوبی را برای بلیت هواپیماهای اربعین اعلام کرده‌اند و مردم وقتی برای خرید بلیت به سایت‌ها مراجعه کرده‌اند، دیده‌اند که بسیاری از شرکت‌ها، قیمت‌های مصوب را رعایت نمی‌کنند.
وی در پایان تصریح کرد: قیمت‌های مصوبی که دولت به عنوان نرخ بلیت هواپیما اعلام می‌کند، کف قیمت پرواز یک هواپیما است که رعایت آن باعث ضرر و زیان شرکت‌های هواپیمایی می‌شود و دولت موظف است با توجه به نگاه ویژه‌ای که به راهپیمایی اربعین دارد، یارانه خاصی را برای جبران ضرر و زیان شرکت‌ها در ایام اربعین در نظر بگیرد و بعد، از آن‌ها بخواهد که قیمت‌های مصوب را رعایت کنند؛ به عبارت دیگر، تا وقتی دولت یارانه مشخصی را برای اعزام هواپیماهای بیشتر به کشور عراق در ایام اربعین اختصاص ندهد، نمی‌تواند از شرکت‌های هوایی انتظار داشته باشد که بلیت هواپیماهای خود را براساس همان نرخ‌های مصوب بفروشند.
