دو کنسرسیوم اروپایی برنده مناقصه "مشارکت در ارتقاء ایمنی هسته‌ای ایران"

مهندس ناصر راستخواه،‌ مشاور رییس سازمان انرژی اتمی و رییس پیشین نظام ایمنی هسته‌ای کشور در گفت‌وگویی درباره برگزاری جزییات این مناقصه اظهار کرد: این مناقصه در چارچوب برجام و از سوی اتحادیه اروپا برگزار شد و نمایندگانی از ایران، اتحادیه اروپا و مرکز تحقیقات هسته‌ای اتحادیه اروپا به عنوان اعضای ناظر در آن شرکت داشتند.

وی گفت که از سوی ایران وی به عنوان مشاور رییس سازمان انرژی اتمی و یک نماینده از نیروگاه اتمی بوشهر به عنوان یکی از اعضای ارزیابی‌کننده و رای دهنده حضور داشته‌اند.

این مقام سازمان انرژی اتمی با بیان این‌که در روزهای پایانی سال ۱۳۹۵ پس از یک هفته ارزیابی کنسرسیوم‌های شرکت‌کننده در مناقصه "مشارکت در ارتقاء ایمنی هسته‌ای در ایران" دو کنسرسیوم در نهایت انتخاب شدند که از قوی‌ترین کنسرسیوم‌های اروپایی در زمینه ایمنی هسته‌ای هستند، افزود: در حال حاضر با توجه به مقررات اعلام برندگان از سوی اتحادیه اروپا مجاز به اعلام نام برندگان این مناقصه نیستیم. هم‌چنین قرار شده است در پایان ماه مارس یعنی طی امروز و فردا قرارداد مربوط به اجرای این طرح میان دو طرف قرارداد یعنی اتحادیه اروپا و کنسرسیوم‌های برنده مناقصه امضا شود که بعد از امضا اتحادیه اروپا درباره این قرارداد اطلاع‌رسانی دقیق خواهد کرد.

راستخواه هزینه در نظر گرفته شده برای اجرای این قرارداد که از سوی اتحادیه اروپا تامین می‌شود را ۵ میلیون یورو عنوان کرد و گفت: البته بودجه در نظر گرفته شده ۴.۸ میلیون یورو است که تا سقف ۵ میلیون یورو پیش‌بینی شده است.

رییس پیشین نظام ایمنی هسته‌ای کشور درباره جزییات اجرای قرارداد مشارکت اتحادیه اروپا در ارتقاء ایمنی هسته‌ای در ایران اظهار کرد: بر اساس برنامه پیش‌بینی شده در پایان ماه جولای که بعد از ماه رمضان خواهد بود تیمی متشکل از نمایندگان کنسرسیوم‌های برنده در این مناقصه جهت ارزیابی و مذاکره درباره اجرای قرارداد به ایران می‌آیند.

وی ادامه داد: اجرای این قرارداد در قالب سه پروژه انحجام می‌شود که اولین پروژه در رابطه با ارتقاء ضوابط و مقررات در رابطه با ایمنی هسته‌ای در چرخه سوخت است. دومین پروژه مربوط به مشاروه در زمینه انجام استرس تست (آزمایش‌های قابلیت تحمل نیروگاه‌های اتمی در مقابل حوادت مترقبه و غیرمترقبه) است؛ انجام این تست بعد از حادثه فوکوشیما در سال ۲۰۱۱ تعیین شد که بر اساس این آزمایش‌های تمامی نیروگاه‌های اتمی دنیا مورد تست‌های استاندارد و به روز شده قرار می‌گیرند.

راستخواه خاطرنشان کرد: البته استرس تست اولیه برای نیروگاه اتمی بوشهر در زمان مشخص خود انجام شده است اما همان زمان هم اعلام شد که استرس تست‌ در آینده ادامه خواهد داشت و در این رابطه نیز به کمک اتحادیه اروپا در این رابطه نیز اشاره شد. هم‌چنین باید تاکید کرد که روس‌ها با توجه به این‌که بخشی از اطلاعات مربوط به نیروگاه در اختیار آنها قرار دارد در انجام استرس‌تست‌هایی که با مشارکت اروپا انجام می‌شود حضور خواهند داشت.

وی سومین پروژه همکاری در قالب قرارداد مشارکت اتحادیه اروپا را ایجاد "مرکز ایمنی هسته‌ای" در ایران عنوان کرد و گفت: در فاز اول اجرای قرارداد مشارکت در ارتقاء ایمنی هسته‌ای در ایران که ۳۶ ماه به طول می‌انجامد کار امکان سنجی انجام می‌شود و در فازهای بعد این مرکز تجهیز شود.

مشاور صالحی با تاکید بر این‌که ایجاد مرکز ایمنی هسته‌ای از مهم ترین موضوعات پیش‌بینی شده در برجام بوده است ادامه داد: از سال‌ها پیش نیاز به ایجاد چنین مرکزی در کشور حس می‌شد اما با توجه به تحریم‌ها و محدودیت‌ها امکان پذیر نبود. امروزه تمام کشورهایی که دارای چرخه سوخت هسته‌ای هستند یا نیروگاه اتمی دارند برای تقویت نظام‌ ایمنی چنین مرکزی را ایجاد کرده‌اند که به لحاظ پتانسیل و دانش فنی و استفاده از نرم‌افزارها این قابلیت‌ را دارند ایمنی هسته‌ای مراکز و تاسیسات خود را توسط این مرکز ارزیابی کنند. 

راستخواه درباره نگرانی‌ نسبت به درز اطلاعات هسته‌ای کشور با تاکید بر این‌که حاکمیت و مالکیت مرکز ایمنی هسته‌ای متعلق به ایران است تصریح کرد: این مرکز وابسته به نظام ایمنی هسته‌ای کشور است و کلیه کمک‌هایی که از سوی اتحادیه اروپا انجام می‌شود بر اساس تشخیص و مدیریت ایران است و تمامی اطلاعاتی که به این مرکز وارد و خارج می‌شود نیز در اختیار ایران است. هم‌چنین تجهیزاتی که در آن قرار است استفاده شود بالاترین معیارهای استاندارد بین‌المللی را دارد و بر اساس نیازی که نظام ایمنی هسته‌ای تعیین و تعریف کند، تجهیز می‌شود.

وی تاکید کرد که این مرکز ایمنی هسته‌ای بر تمامی بخش‌ها و مراحل چرخه سوخت را از مراکز پرتویی، نیروگاه‌های اتمی، چرخه سوخت، پسمانداری و غیره را شامل می‌شود. در حال حاضر در ایران ۶۰۰۰ مرکز کاربرد پرتو است که در زمینه‌های مختلف پزشکی، صنعتی، کشاورزی و غیره فعالیت می‌کند و این مرکز تمامی این بخش‌ها را پشتیبانی می‌کند.

رییس پیشین نظام ایمنی هسته‌ای کشور هم‌چنین گفت که مرکز یادفتر ایمنی هسته‌ای در قالب این پروژه از مراکزی است که با دنیا در ارتباط است بنابراین مرکزی بین‌المللی محسوب خواهد شد گفت: اتحدیه اروپا تمایل دارد از این مرکز به عنوان مرکز بین‌المللی ایمنی هسته‌ای استفاده شود، از این رو این مرکز امکان صدور و ارتقاء دانش فنی، آموزش و آمادگی برای اورژانس هسته‌ای را ایجاد می‌کند.