توتال به ایران نیامد

به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی دیده بان ایران؛ توتال می‌آید یا نه؟ غول فرانسوی که درست در دقیقه نود حضور اوباما در کاخ ‌سفید وارد ایران شده و موافقتنامه اصولی با ایران را به امضا رسانده بود، حالا با روی کار آمدن ترامپ برای ورود به ایران دچار تردید شده است. این موضوع در حالی رخ می‌دهد دیروز مشکین‌فام، مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس نوشت توتال به ایران آمده است و مطالعات خود را در پارس‌جنوبی از سر گرفته است. با وجود این رویترز به نقل از پاتریک پویان، مدیرعامل توتال نوشته است: «این شرکت قصد دارد تصمیم نهایی خود در خصوص سرمایه‌گذاری ۲‌میلیارد دلاری در یک پروژه گازی در ایران را تا تابستان اتخاذ کند؛ اما این تصمیم بستگی به تمدید معافیت‌های تحریمی آمریکا خواهد داشت.» روابط‌عمومی شرکت نفت و گاز پارس‌جنوبی اما درباره حضور فرانسوی‌ها در عسلویه به «شهروند» می‌گوید که بر اساس اطلاعات دریافتی، تفاهمنامه منعقد‌شده میان پتروپارس ایرانی و توتال فرانسه و چین (سی.‌ان.پی.‌سی) برای انجام مطالعات و بررسی‌های فنی بوده و هیچ عملیات فنی آغاز نشده است.

محمدعلی خطیبی، نماینده سابق ایران در اوپک با یادآوری اینکه توتال منافع مالی بزرگی در آمریکا دارد، نگرانی غول نفتی را از حضور در ایران طبیعی می‌داند و به «شهروند» تأکید می‌کند: در صورت اجرایی‌نشدن تفاهمنامه‌های نفتی در ایران قیمت نفت در بازار جهانی بالا می‌رود و این سیاست آمریکا به زیان کشورهای مصرف‌کننده نفت است.

از سوی دیگر پاتریک پویان، مدیرعامل توتال تأکید کرده است که ترامپ برای تمدیدنکردن معافیت‌ها در قبال ایران نیاز دارد که اثبات کند ایران توافق هسته‌ای را نقض کرده است و این کار را برای او دشوار می‌کند. البته او در گفت‌وگویی تفصیلی با نشریه میس که پس از انتخاب ترامپ صورت گرفته، نکاتی را در خصوص حضور در ایران عنوان کرده و هیچ اشاره‌ای به امکان انصراف نداشته است: «نهایی‌شدن تفاهمنامه ٣ تا ٦ ماه زمان می برد و ما قصد داریم  قراردادهای مهندسی ساخت سکو را به محض امضای قرارداد اصلی  نهایی کنیم.»

تفاهم در پسابرجام

شلمبرژه (Schlumberger)، بزرگترین شرکت ارایه‌دهنده خدمات نفتی یک جهان، یکشنبه هفتم آذرماه تفاهمنامه‌ای را با شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب برای مطالعه سه میدان شادگان، پارسی و رگ‌سفید امضا کرد. با در نظر گرفتن این موضوع که یکی از دفاتر مرکزی شرکت شلمبرژهدر هیوستون آمریکا قرار دارد و سهام آن در بورس این کشور معامله می‌شود، ماجرا بازتاب گسترده‌ای داشت؛ به‌ویژه آنکه امضای تفاهمنامه چند روز پس از پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا صورت می‌گرفت. تفاهمنامه باشلمبرژه، تنها رویداد مهم دوران پس از اجرای برجام نبود: درست یک روز پیش از برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، موافقتنامه اصولی (Head of Agreement) طرح توسعه فاز ١١ پارس‌جنوبی بین ایران و کنسرسیومی متشکل از شرکت‌های توتال، شرکت ملی نفت چین (CNPC) و پتروپارس به امضا رسید. رهبری این کنسرسیوم را توتال برعهده دارد؛ شرکتی که یکی از پنج غول بزرگ نفتی دنیا محسوب می‌شود و حضور فعالی در خاورمیانه و ازجمله ایران داشته است. هر دو این دو تفاهم‌ها، طی دوران پس از اجرای برجام امضا شده‌اند و به آنها باید فهرست تعداد زیادی تفاهمنامه دیگر را نیز افزود که هیچ‌یک هنوز به مرحله عقد قرارداد نرسیده‌اند.

توتال فعالیت در ایران رامنوط به نظر ترامپ کرد

حالا اما و اگرها در رابطه با حضور توتال (نخستین شرکت غربی که با ایران تفاهمنامه نفتی امضا کرد) در ایران قوت گرفته است.
رویترز به نقل از پاتریک پویان، مدیر ارزش شرکت نفتی توتال فرانسه نوشته است: «این شرکت قصد دارد تصمیم نهایی خود در خصوص سرمایه‌گذاری ۲‌میلیارد دلاری در یک پروژه گازی در ایران را تا تابستان اتخاذ کند؛ اما این تصمیم بستگی به تمدید معافیت‌های تحریمی آمریکا خواهد داشت.»
او با توضیح اینکه رئیس‌جمهوری قبلی آمریکا معافیت‌هایی را برای تعلیق تحریم‌های مرتبط با ایران به امضا رسانده بود، می‌گوید که «٢ دستور اجرایی وجود دارد که باید قبل از تابستان تمدید شود؛ این دستورها قرار بود حدود ١٨ ماه اعتبار داشته باشند. بنابراین رئیس‌جمهوری ترامپ باید در مورد تمدید یا عدم تمدید این معافیت‌های تحریمی تصمیم بگیرد.»پویان البته این را هم گفته است که براساس توافق هسته‌ای، دولت آمریکا اگر بخواهد تصمیم بگیرد که این معافیت‌ها را تمدید نکند، باید اثبات کند که تهران توافق هسته‌ای را نقض کرده است. او با بیان اینکه مشخص نیست که دولت جدید آمریکا در این‌باره چه خواهد کرد، اعلام کرده است که تصمیم به ادامه قرارداد گازی با ایران در نوامبر گذشته یک تصمیم «برد - برد» بود و اینکه توتال تضمین‌هایی گرفته که اگر این پروژه عملی نشد، از نظر مالی از شرکت حمایت کند.

تجربه تلخ

محمدعلی خطیبی، نماینده سابق ایران در اوپک در این‌باره به «شهروند» می‌گوید: اول باید توجه داشت که امضای تفاهمنامه گام مثبتی در راستای عملیاتی‌شدن این همکاری‌هاست؛ اما این فقط قدم اول است و به هیچ عنوان کافی نیست. به نظرم بعضاً استفاده تبلیغاتی که از این تفاهمات در فضای رسانه‌ای صورت می‌گیرد، مانع توجه کافی دست‌اندرکاران به اصل موضوع که رسیدن به قرارداد است، می‌شود. عمده این تفاهمنامه‌ها در حد همکاری در حوزه ارزیابی یا مطالعات بوده و پس از مدت نسبتاً کوتاهی نیز به اتمام می‌رسند. توجه به دغدغه‌ شرکت‌های بین‌المللی به دور از تشریفات تبلیغاتی و اقدام جهت رفع آنها رسیدن به قرارداد را تسهیل می‌کند. او حضور پرحاشیه توتال در سال‌های ابتدایی تحریم ایران را مورد اشاره قرار داد و گفت: این شرکت به دلیل حضورش در ایران به پرداخت غرامت سنگینی به آمریکا محکوم شد. طبیعی است که توتال و شرکت‌هایی از این دست که دارایی بسیاری در آمریکا دارند، نگران داراییشان در این کشور باشند.

وقت را از دست ندهیم

اما در حالی حضور سرمایه‌گذاران خارجی در ایران با اما و اگر همراه شده است که خطیبی معتقد است نباید منتظر تغییر سیاست‌های ترامپ در رابطه با حضور سرمایه‌گذاران خارجی در ایران باشیم. به گفته او، دولت یازدهم در این مدت زمان زیادی را برای انعقاد قرارداد با شرکت‌های خارجی از دست داده است و نباید بیش از این فرصت را از دست بدهیم.
او می‌گوید: در حال حاضر تولیدکنندگان و سرمایه‌گذاران داخلی از وضع خوبی برخوردار هستند و می‌توانید توسعه فازهای مختلف پارس‌جنوبی را برعهده گیرند و در مواردی که نیاز بود خود از سرمایه‌گذاران اروپایی کمک بگیرند؛ نه اینکه دولت ایران خود به صورت مستقیم با سرمایه‌گذاران اروپایی قرارداد منعقد کند.

بازندگان اصلی سیاست‌های ترامپ

اما در حالی بهای هر بشکه سبد نفت اوپک این روزها در محدوده ٥٢ دلاری در نوسان است که کارشناسان نفتی از افزایش قیمت‌ها در صورت اجرایی‌نشدن تفاهمنامه‌های نفتی در ایران سخن می‌گویند و معتقدند که کشورهای مصرف‌کننده نفت بازندگان اصلی سیاست‌های تند ترامپ هستند. خطیبی، نماینده سابق ایران در اوپک با بیان اینکه سالانه حداقل یک‌میلیون بشکه تقاضای جهانی نفت افزایش پیدا می‌کند، در این‌باره می‌گوید: این افزایش تقاضا قرار است که از طریق تولید کشورهایی همچون ایران که قیمت تمام‌شده تولید در آنها بسیار پایین است، پاسخ داده شود. حالا اگر سرمایه‌گذاری در ایران رخ ندهد، تقاضاهای موجود در بازار بی‌پاسخ مانده و با از بین رفتن تعادل میان عرضه و تقاضا قیمت‌ها روند صعودی به خود می‌گیرد و این مسأله به نفع کشورهای مصرف‌کننده  نیست.

اما این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که مقام ارشد نفتی کشور افزایش قیمت این روزهای نفت در بازار را ناشی از ایجاد تعادل بین عرضه و تقاضا می‌داند. به گفته او، عرضه بیشتر موجب افزایش ذخایر انبارها می‌شود، ما نمی‌خواهیم میزان ذخایر را افزایش دهیم، ما در نیمه دوم ‌سال آینده شاهد افزایش میزان مصرف نسبت به عرضه خواهیم بود، اگر قیمت نفت بالا برود، شرکت‌های آمریکایی تعادل را بر هم می‌زنند و دوباره نرخ نفت مجددا کاهش می‌یابد لذا اوپک هم به دنبال افزایش قیمت نفت نیست. عمده صنایعی که در پارس‌جنوبی احداث شده متکی به گازند که این روندادامه پیدا می‌کند.