جهش ۳۰۰ درصدی شهریه دانشگاهها در ۴ سال/هزینه دانشجویان غیردولتی ماهیانه حدود ۲۰ میلیون تومان میشود/ ۹۳درصد دانشجویان در دانشگاههای پولی تحصیل میکنند/ یک کارشناس آموزش: ضربه به اقتصاد کشور با دوپینگ نفتی به جای استفاده از فارغالتحصیلان متخصص
بررسیهای سایت دیدهبان ایران نشان میدهد که طی 4 سال اخیر شهریه دانشگاههای کشور با افزایش چشمگیری روبرو بوده است؛ افزایش 288 درصدی شهریه دانشگاههای آزاد، 214 درصدی بخش شبانه دانشگاههای دولتی و 40 درصدی دانشگاههای غیرانتفاعی در طی این 4 سال رخ داده است؛ شهریهای که تنها گوشه کوچکی از هزینههای زندگی دانشجویی در ایران است.
به گزارش سایت دیدهبان ایران؛ تورم که در طول 4 دهه گذشته با زندگی ایرانیان همراه بودهاست و روز به روز ضربات مهلکی بر پیکر بیجان اقتصاد وارد میآورد، حال سایه خود را بر زندگی دانشجویی انداخته است؛ دانشجویانی که تحرک بازار کار، جذب فناوریهای روز دنیا و توسعه اقتصادی در گرو فعالیت آنها است.
رکوردشکنی تورم دهه 90 در جنبههای مختلف زندگی دانشجویی نمود یافت و همچنان کمر دانشجو را زیر بار هزینههای شهریه، خوراک و رفت و آمد خم کردهاست.
93 درصد دانشجویان در دانشگاههای پولی تحصیل میکنند
محمدرضا نیکنژاد، کارشناس آموزش و فعال صنفی معلمان، در گفتوگو با دیدهبان ایران در این رابطه گفت: با توجه به اینکه امکانات دانشگاههای دولتی و وزارت علوم محدود بود، در کنار دانشگاه های دولتی دانشگاههای آزاد تاسیس شد، با وجود اینکه طبق قانون اساسی آموزش در دوره تحصیل باید رایگان باشد ولی متاسفانه با بی توجهی به این اصل قانون اساسی، وزارت علوم به جای اینکه امکانات را برای اقشار مختلف به خصوص اقشاری که بزاعت شرکت در دانشگاهها را ندارند افزایش دهد این بند را دور زد و دانشگاههای پولی را راه انداختند که اولین آنها دانشگاههای آزاد بود.
وی ادامه داد: به تدریج با نادیده گرفته شدن این اصل قانون اساسی، دانشگاههای پولی گسترش پیدا کردند تا اینکه در حال حاضر طبق آمار رسمی 93 درصد از دانشجویان کشور در بخش پولی درس می خوانند.
بالا بردن سطح آموزش و جذب بازار کار فدای پول شد
وی عنوان کرد: در دولت سازندگی، دانشگاه آزاد با هدف افزایش سطح تحصیلات در جامعه تاسیس شد اما پس از گذشت نزدیک به ده سال از تاسیس آن با فشارهایی که از طرف دانشجو و خانوادههای آنها ایجاد شد، این دانشجویان به تدریج جذب بازار کار شدند اما طولی نکشید که از این هدف نیز فاصله گرفت و بالا بردن سطح آموزش و جذب بازار کار امروز فدای پول و درآمد است و یک فضای پولی و شهریه محور در دانشگاههای آزاد ایجاد شدهاست.
این فعال صنفی تصریح کرد: دانشگاههایی که در آمریکا وجود دارند بیشترین شباهت را به دانشگاههای آزاد ما دارند؛ این دانشگاهها عموما شهریه دریافت میکنند اما مقدار این شهریه به قدری است که لایههای مختلف جامعه میتوانند در آنجا به تحصیل بپردازند، از طرف دیگر کمک هزینههای کاملا روشن و قابل ملاحظهای برای این دانشجویان در نظر گرفته میشود که پس از فارغالتحصیلی و جذب در بازار کار یک عدد ناچیزی را از دانشجویان دریافت میکند اما در کشور ما، دانشجو و خانواده دانشجو به شدت با هزینههای دانشگاه به ویژه دانشگاه آزاد درگیر است.
دانشجو هدف خود را گم خواهد کرد!
این کارشناس آموزش در ادامه گفتوگو با دیدهبان ایران با اشاره به این موضوع که دانشگاههای دولتی ما در جذب دانشجو محدود شدهاند؛ گفت: دانشجو زمانی که سر کلاس میرود و این افزایش شهریهها را مشاهده میکند افزون بر فشاری که از طرف دانشگاه احساس میکند، هدف خود را تا اندازهای گم کرده و از چارچوب اخلاقی آموزش و پرورش خارج میشود.
پول نفت جایگزین نیروی انسانی شدهاست
در ادامه؛ مرتضی افقه، کارشناس اقتصاد توسعه و استاد دانشگاه شهید چمران، در گفتوگو با سایت دیدهبان ایران و در پاسخ به این پرسش که انصراف دانشجو از ادامه تحصیل که در نتیجه موانع اقتصادی بر سر راه آن اتفاق افتاده است، چه تاثیری بر روند توسعه اقتصادی خواهد گذاشت؛ گفت: یکی از معضلات ایران این است که به نقش نیروی انسانی در فرایند رشد یا واقف نیست و یا بیاعتنا است که بهتر است بگوییم بیاعتنا است و دلیل اینکه به این مسئله مهم بیاعتنا است وجود پول نفت در سالهای 97 بوده که جایگزین نیروی انسانی شدهاست.
دوپینگ نفتی به جای استفاده از فارغالتحصیلان متخصص به اقتصاد کشور ضربه زد
افقه در پاسخ به این پرسش که چرا گفته میشود دولتمردان نسبت به نیروی انسانی بیتوجه هستند؛ عنوان کرد: در حال حاضر چندی سالیست که شاهد خروج نیروهای متخصص و جوان از کشور به کشورهای توسعه یافته هستیم و در داخل نیز از انبوه فارغالتحصیلان، نه تنها استفاده نمیکنند بلکه سهمیهها و گزینشهایی را وضع میکنند که باعث میشود افرادی که در کشور ماندگار شدهاند نیز بلااستفاده بمانند.
وی با تاکید بر اینکه ناشایستهسالاری باعث شدهاست که ما با چنین وضعیتی مواجه شویم افزود: شاخصهای اقتصادی رو به وخامت رفته و واضح است که نبود نیروهای انسانی متخصص و یا حضور نیروهای ناشایسته چه در بخش مدیریت و یا چه در بخش کارکنان چه ضربهای به اقتصاد کشور زده است البته در ایامی که درآمدهای نفتی وجود داشته، ناشایستهسالاری به این شکل مشهود نبوده است و دلیل آن نیز دوپینگ نفتی بودهاست.
جهش 300 درصدی شهریه دانشگاههای آزاد طی 4 سال اخیر
طبق بررسیهای به عمل آمده شهریه دانشگاه آزاد در بازه زمانی سالهای 1397 تا 1401 افزایش 288 درصدی داشته است؛ گفتنی است که شهریه ثابت و متغیر دانشگاههای آزاد در سال 1397 به طور میانگین 900 هزار تومان بود که در سال جاری به 3 میلیون و 500 هزار تومان رسیده است که بیشتر از نصف حداقل حقوق یک کارگر سادهاست البته رشتههای علوم انسانی، علوم تجربی و... با یکدیگر متفاوت بوده و شهریه های یکسانی ندارند به طوریکه در سال گذشته شهریه ثابت و متغیر 18 واحد درسی رشتههای کارشناسی مامایی، پرستاری، اتاق عمل از 7میلیون و 500 هزار تومان شروع و به حدود 10 میلیون تومان میرسید.
کمترین افزایش شهریه برای دانشگاههای غیرانتفاعی است
اما تنها دانشجویان دانشگاه آزاد نبودند که افزایش افسارگسیخته شهریه سبب نارضایتیشان شده است شهریه ثابت دانشجوهای شبانه دانشگاههای دولتی نیز از سال 97 تا به امروز، 214 درصد و شهریه دانشگاههای غیرانتفاعی نیز 40 درصد افزایش داشته است.
ماهیانه 4 تا 15 میلیون تومان؛ هزینه اقامت دانشجویان غیردولتی!
با وجود آنچه گفته شد اما شهریه دانشگاه تنها گوشهای از هزینههای دانشجو برای ادامه تحصیل است؛ یکی دیگر از سنگینترین هزینههایی که بر سر راه دانشجو قرار دارد، هزینه خوابگاه است.
طبق بررسیهای به عمل آمده هزینه خوابگاه برای دانشجویان روزانه دانشگاههای دولتی از 180 هزار تومان تا 330 هزار تومان است و برای دانشجویان شبانه دانشگاههای دولتی از 280 هزار تومان آغاز و تا 560 هزار تومان بالا میرود.
برای دانشجویان دانشگاههای آزاد و یا غیرانتفاعی که مجبور به ماندن در خوابگاههای خارج از دانشگاه میشوند، هزینهها کمرشکنتر خواهد شد؛ طبق بررسیهای به عمل آمده اجاره یک اتاق مبله دانشجویی ماهیانه بین 13 تا 15 میلیون تومان هزینه میبرد.
اجاره روزانه پانسیون نیز از 150 هزار تومان آغاز و تا 300 هزار تومان بالا میرود؛ یک ماه اقامت در این نوع پانسیونها بین 4 میلیون و 500 تا 9 میلیون تومان هزینه میبرد.
نصف حداقل حقوق، پای تغذیه میرود!
هزینههای خوراک و حمل و نقل دیگر موانع سد راه زندگی دانشجویی است؛ پرس و جوهای صورت گرفته از دانشجویانی که جدای از خانواده زندگی میکنند و هزینه خوراک بر روی دوش خود آنهاست، حاکی از هزینه یک میلیون و 500 هزار تومانی تا دو میلیون و 500 هزار تومانی تهیه خوراک در ماه است.
از طرف دیگر تهیه غذا از سلف دانشگاهها نیز هزینهبر است؛ طبق بررسیهای به عمل آمده دانشجویان دانشگاههای دولتی باید ماهیانه حداقل 100 هزار تومان برای تهیه غذا از سلف دانشگاه هزینه کنند و دانشجویان دانشگاههای آزاد نیز باید ماهانه برای تهیه غذا از سلف دانشگاه 200 هزار تومان هزینه کنند.
۵۰۰ هزار تا یک میلیون تومان تنها صرف رفت و آمد میشود
هزینههای حمل و نقل که شامل هزینه کرایه تاکسی، اتوبوس، بلیط مترو و یا تاکسیهای اینترنتی میشوند دیگر هزینههایی هستند که دست از سر دانشجویان برنمیدارند؛ رفته رفته در سالهای اخیر با افزایش نرخ تورم، گرانی بنزین، افزایش قیمت خودرو، رشد نرخ لوازم یدکی و افزایش هزینه تعمیرات خودرو هزینه حمل و نقل به شدت بالا رفته است.
گزارشهای میدانی خبرنگار دیدهبان ایران با دانشجویان حاکی از آن است که دانشجویان در حداقلیترین حالت ممکن ماهانه 500 هزار تومان هزینه حمل و نقل را میپردازند که در برخی از ماهها به یک میلیون تومان نیز میرسد.
سخن پایانی؛ سختیها و مشکلاتی که یک دانش آموز برای شرکت در کنکور و قبولی در دانشگاه های دولتی را تحمل میکند میدانیم ولی اصلیترین چالش زندگی یک دانشجو بعد از قبولی در کنکور اتفاق میافتد زیرا هزینههایی که قرار است طی 4 سال پرداخت کند قطعا تاثیر بالایی در روند آموزشیاش خواهد گذاشت. هزینه خورد و خوراک، شهریه، ایاب و ذهاب، خوابگاه، کتابهای درسی و لوازم التحریر و مهمتر از همه شهریه دانشگاه که با یک حساب سرانگشتی میانگین به حدود 17 میلیون تومان میرسد. چه بسا افراد بااستعدادی که به دلیل هزینه های کمرشکن دانشگاهها از ادامه تحصیل انصراف و روانه بازار آزاد شدهاند.
گزارش: نگار علی- سایت دیدهبان ایران