کاهش ۱۰ میلیون لیتری تولید بنزین پس از روی کار آمدن دولت سیزدهم/ قاچاقچیان سوخت دوباره جان گرفتند!

به گزارش سایت دیده بان ایران؛ یک خبرگزاری حامی دولت رئیسی در ادعایی نجومی با تیتر «خسارت ۱۰۰۰میلیارد تومانی زنگنه به خزانه کشور» به نقل از منبعی مطلع! نوشت: بیژن زنگنه وزیر نفت دولت روحانی در سال آخر مسئولیت خود بنزین و فرآورده‌های نفتی را پیش‌فروش و پول آن را هزینه کرده است. البته فارس برای جذاب تر شدن ادعایش اضافه کرده: در قرارداد فروش این فرآورده‌ها قیمت روز لحاظ نشده است.

سال گذشته و در شرایط تحریم، فروش بنزین یکی از راه های تامین ارز مورد نیاز کشور برای خرید کالاهای اساسی از جمله داروهای کرونا و واکسن بود به طوری که در سال 1399 صادرات بنزین با حدود 3 میلیارد دلار رتبه اول صادرات کشور را به خود اختصاص داد.

در شرایطی که بازگشایی اعتبار اسنادی بین‌المللی برای فروش فرآورده در دوران تحریم به صورت رسمی شدنی نیست، مطمئن‌ترین راه برای فروش فرآورده به نحوی که پول آن به خزانه دولت برگردانده شود، دریافت مبلغ صورتحساب قبل از تحویل فرآورده یا دریافت ضمانتنامه معتبر است. شرکت ملی پالایش و پخش در سال ۱۳۹۹ با همین روش در حدود ۹ میلیون تن فرآورده های نفتی را با قیمتی بالاتر از فوب خلیج فارس، صادر و تحویل خریداران آن داده بود.

با روی کار آمدن دولت جدید در شهریور  1400 و تغییر مدیریت شرکت پالایش و پخش، به دلیل شناخت کم و ایجاد نشدن هماهنگی لازم، شاهد کاهش تولید میانگین بنزین پالایشگاه های کشور هستیم. در حالی که بر اساس آمار منتشر شده ی قبلی، تولید روزانه بنزین 115 میلیون لیتر در روز بود، جلیل سالاری، مدیرعامل جدید شرکت ملی پالایش و پخش در نشست خبری 30 آبان خود، بدون اشاره به کاهش تولید گفت: میزان مصرف بنزین در آبان ماه 90 میلیون لیتر در روز و میزان تولید بنزین کشور حدود 102 میلیون لیتر در روز است.  این نابسامانی و ناهماهنگی، باعث شد شرکت پالایش و پخش نتواند تعهدات فروش قبلی که از نظر حجمی در حدود 2 درصد حجم فرآورده صادر شده در سال ۱۳۹۹ است، را تحویل خریداران آن بدهند که نارضایتی هایی را در پی داشت.

قاچاق به جای صادرات

از سوی دیگر تجربه نشان داده است با توقف صادرات فرآورده به کشورهای منطقه، صادرات سوخت جای خود را به قاچاق سوخت می دهد. به طوری که مصرف بنزین داخلی پس از توقف صادرات آن به یک باره رشدی نامتعارف را تجربه کرد. علی نقوی مدیرعامل بورس انرژی در مصاحبه با خبرگزاری تسنیم (۲۵مهر 1400) با اشاره به این موضوع تاکید کرد: بخشی از بنزینی که به عنوان مصرف داخلی محسوب می‌شود با توجه به عدم عرضه در مکانیزم بورس و نیاز کشورهای همسایه در حال قاچاق شدن است.

با توجه به اظهارات کارشناسان بورس انرژی میتوان نتیجه گرفت روزانه حدود ۱۶ میلیون لیتر بنزین قاچاق میشود که با در نظر گرفتن قیمت لیتری ۵۰ سنت برای بنزین و دلار ۲۸ هزار تومانی ضرری در حدود ۱۳ هزار میلیارد تومان در ۶۰ روز فصل پاییز از توقف صادرات بنزین به کشور وارد شده است.

به نظر می رسد، مدیران فعلی برای پوشش ضعف مدیریت و ناتوانی خود، با فرار  به جلو اظهاراتی غیرمستند و نادرست درباره قیمت بیان می کنند، در صورتی که قیمت فوب خلیج فارس در زمان عرضه فرآورده‌ها در بورس انرژی مشخص است و با رجوع به تابلوی بورس مشخص می شود که قیمت فرآورده‌های فروش رفته در فضای رقابتی بالاتر از قیمت‌های فوب خلیج فارس بوده است.

اگر روند ناهماهنگی و سستی شرکت ملی پالایش و پخش در ایفای تعهدات فروش فرآورده که حدود 2 درصد فرآورده تحویل شده در سال ۱۳۹۹ است، ادامه یابد شبکه قاچاق سوخت از کشور که توسط عرضه‌های مستمر و منظم در بورس انرژی کشور در چند سال متلاشی شده بود دوباره جان می گیرد و فرآورده ای که صادرات آن می تواند، ارز کالاهای اساسی کشور را تامین کند امروز از طریق قاچاق منفعتش تنها نصیب قاچاقچیان و سوداگران می شود