نابود کردن ۲هزار درخت پارک ملی کرخه برای جلوگیری از وقوع سیل!

به گزارش سایت دیده بان ایران؛ ۲ هزار درخت در پارک ملی کرخه برای ایجاد سیل‌بند قطع شد. برای تکمیل این طرح ۳ هزار درخت دیگر منطقه حفاظت‌شده کرخه نیز قرار است قطع می‌شود. در مجموع ۵ هزار درخت قطع ‌شود تا یک سیل‌بند ماسه‌ای با استفاده از رمل‌های غرب کرخه ساخته شود. برداشت این رمل‌ها هم به تخریب تپه‌ماهورها منجر شد. این تخریب حرکت شن‌های روان را سرعت می‌بخشد. قطع درختان انبوه جنگل‌های کرخه این سؤال را پیش می‌آورد که در کجای جهان پوشش جنگلی که خود به عنوان سد طبیعی سیل عمل می کند، تخریب می‌شود تا با ایجاد یک دیوار ماسه‌ای جلوی سیل گرفته شود؟ کارشناسان منابع طبیعی از شوش تا تهران در پاسخ به این سؤال می‌گویند: «در هیچ کجای دنیا». آیا قطع درختان جنگل انبوه باعث سست شدن خاک و شدت سیل نمی‌شود؟ پاسخ این کارشناسان که ترجیح می‌دهند نامی از آنها به میان نیاید، مثبت است. پس بر چه اساسی زیستگاه گوزن ایرانی تخریب شده تا یک سیل‌بند ماسه‌ای که احتمالاً با سیل شسته رُفته می‌شود، ساخته شود؟ دوستی مدیر منابع طبیعی شوش، پارک ملی کرخه را خارج از حیطه وظیفه سازمان جنگل‌ها می‌داند و اعتقاد دارد که محیط زیستی‌ها باید به این پرسش‌ها پاسخ بدهند. او می‌گوید: «البته مدیریت بحران شهر و استان هم هیچ مشورتی با آنها برای ساخت سیل‌بند نکرده‌اند تا آنها راهکار کارشناسی بدهند.» محمد الوندی، رئیس پارک ملی کرخه هم از مخالفت محیط زیست با احداث سیل بند در منطقه پارک ملی خبر می‌دهد و می‌گوید: «ستاد بحران استان برای قطع درختان پارک ملی کرخه مجوز محیط‌ زیست را ندارد. امید بن‌عباس، مدیرکل مدیریت بحران خوزستان هم به ایسنا، می‌گوید: «مدیریت بحران خوزستان درخصوص صدور مجوز برای احداث سیل‌‌بند در منطقه حفاظت شده کرخه نقشی ندارد.» پس چه کسی به ساخت سیل بند مجوز داده که در پی آن حداقل ۲ هزار درخت کهن کرخه قطع شد؟ پیمانکار سیل‌بند بنیاد مسکن به روزنامه ایران می‌گوید: «ستاد مدیریت بحران.»

بیش از 2000 درخت قطع شده است؟

فعالان محیط زیست شوش احتمال می‌دهند بیش از دو هزار درخت در وسعتی ۲ هزار متری قطع شده باشد. الوندی رئیس پارک ملی کرخه می‌گوید: «ما هر ۲۰ متر مربع را یک درخت یا نهال حساب کرده‌ایم. تاکنون ۴ هکتار تخریب شده که ۲ هزار نهال و درخت را شامل می‌شود. اگر طرح ادامه یابد ۵ هکتار دیگر هم تخریب می‌شود.» براساس این حساب و کتاب بیش از ۴ هزار درخت قطع می‌شود تا تپه‌ماهورهای غرب کرخه تخریب شوند، با کامیون در مسیر درختان قطع شده ماسه ریخته و با غلطک سفت شوند. سیل بند با هدف جلوگیری از ورود سیل به روستای دوار ساخته می‌شود. آیا این دیواره ماسه‌ای می‌تواند از ورود سیل جلوگیری کند؟ آیا با توجه به عدم چسبندگی ماسه‌ها خود به عاملی برای دفن زمین‌های کشاورزی زیر خاک در زمان سیل تبدیل نمی‌شود؟ رضا خیرآبادی، فعال محیط زیست شوش به «ایران» می‌گوید: «برای ایجاد چسبندگی آهک به ماسه اضافه شده است اما هیچ اطمینانی وجود ندارد که تخریب نشود و جنگل و اراضی کشاورزی زیر خاک دفن نشوند.» مجری طرح بنیاد مسکن در پاسخ به این سؤال الوندی رئیس پارک ملی کرخه می‌گوید: «به محیط زیست گفته شده است که اگر سیل بخواهد از دیواره 3 متری بالا بزند بخشی ازسیل‌بند را تخریب و سیل را به سمت سیل‌بندهای دیگر هدایت می‌کنند.»
الوندی احداث سیل‌بند را نتیجه مصوبه ستاد بحران استان بعد از سیل سال ۹۸ می‌داند. آن سیل خسارت بسیار زیادی به شهرها و روستاهای خوزستان زد.  به گفته الوندی قرار بود سیل‌بند در زمین‌های کشاورزی زده شود، اما کشاورزان موافقت نکردند. محیط زیست به آنها پیشنهاد می‌دهد حداقل بخشی از سیل بند را در زمین‌های کشاورزی بزنند و بخشی را در پارک ملی اما گفت‌و‌گو‌ها به نقطه تفاهم نمی‌رسد و همه طرح در پارک ملی پیاده می‌شود. پیمانکار در حالی ۲ هزار درخت را قطع کرده که تصاویر موجود نشان می‌دهند پوشش درختی در سال ۹۸ اجازه ایجاد سیل در منطقه جنگلی را نداد. الوندی‌ می‌گوید: «وقتی کشاورزان اجازه ندادند سیل‌بند از زمین‌های کشاورزی بگذرد طول سیل بند را با تخریب 4 هکتار از منطقه حفاظت شده افزایش دادند و یک روستای دیگر هم در این مسیر قرار گرفت. تمام این مسیر در داخل منطقه حفاظت شده است.»
الوندی از مخالفت، حفاظت محیط زیست در ابتدای کار خبر می‌دهد و می‌گوید: «کار را با دستور مقام قضایی متوقف کردیم اما ۴۵ روز بعد توانستند از دادگاه رأی تبرئه بگیرند. آنها در دادگاه گفتند طرح برای حفاظت از شهر شوش و مناطق مسکونی اجرا می‌شود و اعتبار آن تخصیص یافته است. بنابراین مجبور هستیم طرح را انجام بدهیم. توجیه آنها این بود که طرح ایمنی شهر شوش و زمین‌های کشاورزی را بالا می‌برد.»
یاسینی، پیمانکار سیل‌بند  هم همین موضوع را تکرار می‌کند.او می‌گوید طرح مجوز ستاد مدیریت بحران را دارد. او در پاسخ به این سؤال که در کجای جهان درخت را برای جلوگیری از ورود سیل قطع می‌کنند، می‌گوید: «من کارمند بنیاد مسکن هستم. اما وقتی درختان در آتش می‌سوزند یا کشاورزان آنها را قطع می‌کنند تا زمین‌های کشاورزی‌شان را گسترش بدهند آقایان کجا هستند که سنگ محیط زیست را به سینه بزنند.» یاسینی می‌گوید: «برای دوختن یک پارچه هم باید ابتدا پارچه‌ای پاره شود. سیل‌بند روستای دوار با همکاری و موافقت فرمانداری و ارگان‌های مرتبط انجام می‌گیرد.»

تخریب طبیعت

محمد الوندی، رئیس اداره پارک ملی کرخه با بیان اینکه این اقدام قطعا تخریب طبیعت است، گفت: بر اساس توضیحات پیمانکار و متولیان سازنده سیل بند، قرار است تا به منظور حفاظت از ۲ روستا در شهرستان شوش و جلوگیری از وارد آمدن خسارت به زمین‌های کشاورزی، پس از طغیان رودخانه و وقوع سیلاب، سیل بندی احداث شود که امنیت شهر شوش نیز از این طریق افزایش می‌یابد.

او در ادامه با یادآوری سیلاب سال‌های اخیر در استان خوزستان افزود: پس از فروکش کردن آب در سال ۹۸ اقدام به احداث سیل بند شد، اما پروژه به این شکل نبود و مبنی نیز بر تخریب گسترده منطقه حفاظت شده نبوده است، بلکه قرار بود؛ یکهزار و ۲۰۰ متر سیل بند در مرز روستا و منطقه حفاظت شده کرخه احداث کنند و سپس باقی مانده را از درون اراضی کشاورزی دور بزنند و روستا را با سیل بند محصور نمایند.

برآورد متولیان از اجرای طرح سیل بند

الوندی با اشاره به اینکه سیل بند در بخش مربوط به منطقه حفاظت شده احداث شده، بیان کرد: بخشی که باید از درون اراضی کشاورزی عبور می‌کرد به دلیل مخالفت مالکان شخصی اعطا نشد، بنابراین با اضافه کردن یک روستای دیگر تصمیم بر آن شد تا محل ساخت سیل بند به صورت کامل از مناطق حفاظت شده عبور کند و در این محل احداث گردد.

رئیس اداره پارک ملی کرخه ادامه داد: برای ساخت سیل بند باید حدود ۵ کیلومتر کف تراشی انجام و خاکریز احداث شود تا مانند سیل بند عمل کند که هزار متر اولیه از ۵ هزار ۵۰۰ متر (بر اساس براورد متولیان) انجام شد، اما در حین اجرای فاز دوم برای ساخت آن در ۲ هزار متر که از اوایل خرداد ماه آغاز گشت، پیگیری‌های قضایی به جریان افتاد و برای مدتی این اقدام متوقف شد تا اینکه از یک ماه پیش مجددا این کار آغاز شده است.

صادر نشدن مجوز محیط زیست برای احداث سیل بند

این مقام مسئول در خصوص جزئیات پروژه ساخت سیل بند اظهار کرد: این طرح یازده هکتار از منطقه حفاظت شده کرخه را شامل می‌شود و پوشش گیاهی نیز در این منطقه به شکل «انبوه» است که مقدار زیادی درخت قلع و قمع می‌شوند و این در حالی انجام می‌شود که مجوز محیط زیستی برای احداث این سیل بند صادر نشد.

محمد الوندی بیان داشت: کل منطقه حفاظت شده کرخه ۱۴ هزار هکتار است که در مقابل اراضی کشاورزی یک صدم را شامل نمی‌شود و راه جایگزین نیز عبور از اراضی کشاورزی بوده تا از قطع گسترده درختان جلوگیری شود؛ باید به جای احداث سیل بند در این محل با ۲۰ متر فاصله، در امتداد منطقه حفاظت شده و در زمین‌های کشاورزی این سیل بند احداث می‌شد.

اقدامی که شاید باعث کمتر شدن هزینه‌ها می‌شد

گرچه بر اساس گفته‌های بنیاد مسکن برخی از اهالی برای حفاظت از زمین‌های کشاورزی خود ماشین آلات این نهاد را «به گلوله بستند»، اما شاید لازم باشد تا دستگاه‌های مختلف قبل از انجام هر کاری، توضیحات لازم را به روستاییان ارائه داده و به آنان تفهیم می‌کردند که اجرای این طرح برای حفاظت از جان و مال آنان است و باید برای نگهداری آن، قید اندکی از سرمایه‌های خود را بزنند و یا دستکم از طریق رسانه‌های محلی این مسئله برای آنان توضیح داده می‌شد.

شاید اگر اقدامات پیشگیرانه انجام و توضیحات لازم ارائه می‌شد، هرگز نیازی به قطع درختان و آسیب رساندن به محیط زیست نبود.

منبع: ایران/ کشوری