نام شهدای زن، روی تابلوی خیابان‌ها می‌نشیند؟/ معصومه ابتکار: شوراهای شهر و شوراهای شهرستان‌ها به این موضوع ورود کنند
معصومه ابتکار، معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوری گفت: پیشنهاد می‌کنم که شوراهای شهر و شوراهای شهرستان‌ها روی موضوع نام گذاری خیابان‌ها به نام شهدای زن ورود کنند.
به گزارش دیده بان ایران؛ تعداد خیابان‌هایی که به نام شهدای زن نام خورده‌اند به تعداد انگشتان یک دست هم نمی‌رسند. این در حالی است که هر سال، روزهای آخر شهریور ماه فرصتی برای مسوولان است تا نام‌گذاری خیابان‌های شهرها را به نام شهدای زن وعده بدهند با این حال همچنان سهم شهدای زن از خیابان‌های شهرها در قیاس با رشادت‌هایی که آنها طی ۸ سال جنگ تحمیلی از خود نشان دادند، ناچیز است.
طبق گزارشی که با عنوان «برای آنها که بر پیمان خویش ماندند...» از سوی معاونت امور زنان و خانواده ریاست‌جمهوری منتشر شده است، عمده فعالیت‌های این معاونت درقبال شهدا و ایثارگران زن محدود به پژوهش، برگزاری نشست‌های تخصصی، دیدار و گفت‌وگو با خانواده‌های شهدا و زنان جانباز بوده است. این درحالی است که اخیرا معصومه ابتکار در حساب کاربری خود پیشنهاد درج نام مادر در شناسنامه را ارایه کرده است و شاید این معاونت بتواند نقش فعال‌تری در پیگیری مطالبات زنان جانباز داشته باشد.
به گفته ابتکار طی جنگ تحمیلی دست‌کم ۶ هزار و ۴۲۸ زن در نقاط مرزی یا در بمباران شهرها و ۵۰۰ زن رزمنده به شهادت رسیده‌اند و حالا ۵ هزار و ۷۳۵ زن جانباز در ایران زندگی می‌کنند که از میان آنها ۳ هزار و ۷۵ نفر بالای ۲۵درصد جانبازی دارند. با این حال بارها در نشست‌هایی که با حضور زنان جانباز برگزار شده است، ضرورت پیگیری وضعیت زنان جانباز به مسوولان گوشزد شده است. برای مثال رییس انجمن جانبازان نخاعی زنان سراسر کشور اواخر سال ۹۷ با انتقاد از وضعیت زندگی زنان جانباز گفته بود که با گذشت بیش از ۳۰ سال از جنگ تحمیلی هنوز حتی یک آسایشگاه برای زنان جانباز احداث نشده است.
با این حال معاونت امور زنان و خانواده در گفت‌وگوی کوتاه تلفنی می‌گوید که تاکنون جز از سوی زنان جانباز شیمیایی سردشت، درخواست احداث آسایشگاه زنانه به دست این معاونت نرسیده است. علاوه بر این با توجه به اینکه بسیاری از زنان جانباز و همسران شهدا ممکن است سرپرست خانوار باشند، ابتکار در پاسخ به این پرسش که این معاونت چه برنامه‌ای برای بهبود وضعیت این زنان سرپرست خانوار دارد، می‌گوید:«ما لزوما برنامه خاصی برای این عزیزان نداریم زیرا دستگاه تخصصی آنها نیستیم اما می‌دانیم میان مددجویانی که در طرح توان‌افزایی زنان سرپرست خانوار به ما مراجعه می‌کنند، خانم‌های ایثارگر هم می‌توانند باشند.»
*روایت غالب از حضور زنان در ۸ سال دفاع مقدس بیش از همه به نقش حمایت‌گرایانه آنها محدود می‌شود و عموما تصویر غالب چندان توجهی به زنان رزمنده، ایثارگر و اسیر ندارد. پیش از این بارها افراد مختلف، چه از سوی دستگاه تخصصی و چه از سوی تاریخ‌نگاران و متفکران این خلأ گوشزد شده است. شما به عنوان راس هرم دستگاهی که متصدی رسیدگی به مسائل زنان است تاکنون چه اقداماتی برای پررنگ‌تر کردن نقش زنان رزمنده و ایثارگر در دوران جنگ داشته‌اید؟ آیا معاونت زنان برنامه‌ای مدون برای رسیدگی ویژه به زنانی دارد که در جبهه‌های جنگ حاضر بودند، می‌جنگیدند، شهید یا جانباز شده‌اند؟
هفته دفاع مقدس فرصت بسیار مناسبی برای یادآوری، ارزیابی و تحلیل شرایط دوران دفاع مقدس و مروری بر خاطرات ۸ سال ایثارگری، فداکاری و دفاع شجاعانه مردم ایران در برابر دشمن متجاوز است. دوران دفاع مقدس دورانی بود که در آن، زنان و مردان هر دو در کنار هم در عرصه حضور داشتند. زنان هم در پشتیبانی و تقویت روحیه رزمندگان حاضر بودند و هم در دفاع و هم در عملیات اجرایی. علاوه بر این شمار زیادی از زنان به عنوان مادر و همسر به رزمندگان ما انگیزه و روحیه می‌دادند.
طبعا وظیفه ماست که امروز یاد و خاطره و دستاوردهای آنها را پاس بداریم، علاوه بر آن تکریم خانواده‌های شهدا، ایثارگران و جانبازان جزو وظایف مجموعه دولت است و چند دستگاه تخصصی علاوه بر بنیاد شهید، حامی و حافظ دستاوردهای دوران دفاع مقدس هستند. علاوه بر این دستگاه‌ها، ما نیز به نوبه خود و در حد توانی که داریم با کمال میل و افتخار تلاش کرده‌ایم. کار معاونت ما سیاستگذاری کلان است و به همین منظور ما در این مدت با برگزاری نشست‌های تخصصی با حضور ایثارگران و خانواده‌های آنها، تجربه زیسته این عزیزان را درقالب گفت‌وگوی بین‌نسلی و از منظر هنری بررسی کرده‌ایم.
در برخی از این نشست‌ها، گفت‌وگوی بین‌نسلی به مساله بازخوانی خاطرات ایثارگران برای نسل متولد دهه۷۰ و ۸۰ بررسی شده است؛ نسلی که هیچ ذهنیت و تصوری از دوران دفاع مقدس ندارند. در این نشست‌ها تلاش شد تا فاصله و شکاف بین‌نسلی در این موضوع با مفاهمه و گفت‌وگو پر شود. علاوه بر این اخیرا ما با زنان جانباز شیمیایی سردشت نشستی مجازی داشتیم. در این نشست زنان جانباز شیمیایی توانستند مشکلات و مسائل خود یا همسران خود را به ما انتقال دهند.
*یکی از مسائلی که هر سال مطرح می‌شود و تا سال بعد بدون پیگیری باقی می‌ماند، نام‌گذاری معابر اصلی شهرها به نام زنان شهید یا ایثارگر است. آیا معاونت زنان برای برقراری عدالت جنسیتی در نام خیابان‌هایی که به اسم شهیدان زن و مرد خورده‌اند، برنامه‌ای دارد؟
بله این مساله درست است و پیش از این هم مطرح شده است. من فکر می‌کنم که در بعضی از شهرهای بزرگ، خیابان‌هایی به اسم زنان شهیده داریم.
*اما معاونت شما قصد ورود به این مساله و پیگیری آن را دارد؟ تاکنون در گفت‌وگو با شورای شهر و بنیاد شهید پیشنهادی برای افزایش خیابان‌ها و معابر اصلی شهرها به نام شهیدان زن ارایه کرده‌اید؟
من همین‌جا پیشنهاد می‌کنم که شوراهای شهر و شوراهای شهرستان‌ها روی این موضوع ورود کنند و نام‌گذاری‌های مناسبی برای خیابان‌ها انجام شود.
*شما پیش از این بارها به مفهوم «عدالت جنسیتی» در سیاستگذاری‌های معاونت زنان اشاره کرده‌اید، نقش عدالت جنسیتی در توجه عادلانه به زنان جانباز کجاست. برای مثال شما دیداری با زنان جانباز شیمیایی سردشت داشتید، آیا در کشور درمانگاه یا آسایشگاه ویژه‌ای برای زنان جانباز شیمیایی وجود دارد؟ آیا به این خواسته زنان جانباز رسیدگی کرده‌اید؟
نه ظاهرا آسایشگاه ویژه‌ای ندارند. بیشتر این خانم‌ها کنار خانواده‌شان هستند. خوشبختانه بافت خانواده در کشور ما بافتی بسیار قوی است و برای همین خود بنیاد شهید نیز ضرورتی به این شکل ندیده است تا برای زنان آسایشگاه ویژه احداث کند. اما ما در موضوع عدالت جنسیتی، هم در شاخصه عدالت جنسیتی و هم شاخصه‌های خانواده به مسائل زنان ایثارگر و خانواده ایثارگران و هم خانواده‌های شهدا و همسران شهدا پرداخته‌ایم. وقتی صحبت از عدالت جنسیتی می‌کنیم، منظورمان متوجه تمام اقشار جامعه است و ایثارگران عزیزمان نیز از این عدالت مستثنا نیستند. علاوه بر این ما برای هر استان سند و برنامه اجرایی برای ارتقای وضعیت زنان تدوین کرده‌ایم و در استان‌هایی که بیش از سایر نقاط کشور در معرض بمباران و جنگ بوده‌اند یا تعداد شهدا و جانبازان زن در آن استان‌ها بالاتر است، توجه ویژه به وضعیت این قشر عزیز موردنظر قرار گرفته است. البته برنامه‌ها باید از طرف دستگاه تخصصی پیگیری شود.
*در همین گفت‌وگوی مجازی که با زنان جانباز سردشت داشتید، آیا درخواست احداث یک آسایشگاه یا درمانگاه ویژه زنان جانباز مطرح شد؟
بله مطرح شد و حتما پیگیری می‌کنیم. البته جز سردشت چنین درخواستی از مناطق دیگر مطرح نشده است. لازم است اشاره کنم که ما در این سه سال توفیق داشتیم که با بیش از ۱۶۰ خانواده معظم شهدا دیدار و مراتب قدردانی و احترام خود را نسبت به این خانواده‌ها ابراز کنیم و بگوییم که رشادت‌های آنها را هرگز فراموش نمی‌کنیم و مسوولیت خود را با یاد و خاطره آنها انجام می‌دهیم. درصد بسیار بالایی از این عزیزان با روحیه و عزت نفس بسیار بالایی از ما استقبال و چنان با امواج مثبتی از امید، ما را بدرقه کرده‌اند که برای رفتن نزد آنها ثانیه‌شماری می‌کنیم.
*طی دیدارها و جلسه‌هایی که با زنان جانباز داشته‌اید، مهم‌ترین درخواست این عزیزان از شما به عنوان معاونت امور زنان ریاست‌جمهوری چه بوده است؟ چه بخشی از مشکلات این زنان را معاونت زنان می‌تواند به دوش بکشد؟
مهم‌ترین مساله همین درمانگاه تخصصی بود که البته این درمانگاه صرفا از سوی زنان جانباز شیمیایی سردشت مطرح نشد بلکه کل مجروحین سردشت درخواست احداث چنین درمانگاهی را دارند. فعلا یک درمانگاه دارند اما معتقدند که این درمانگاه کفایت نمی‌کند و نیاز به متخصصان بیشتر و امکانات بیشتری دارند. در این گفت‌وگوها مسائل دیگری نیز مطرح شده که ما تمام موارد را به وزارت بهداشت و بنیاد شهید منتقل کرده‌ایم. حالا فرصت قابل‌توجهی نیز گذشته و باید پیگیر باشیم که نتایج این اقدامات چه شده است.
*در این اقداماتی که می‌فرمایید، احیانا برنامه‌ای برای کارآفرینی زنان سرپرست خانواری دارید که در منزل پرستار همسران جانباز خود هستند؟
بله، یکی دیگر از نکاتی که از ما خواسته شده، بحث کارآفرینی است. دستگاه ما مسوولیت رسیدگی به وضعیت زنان سرپرست خانوار را دارد و طبعا بخشی از زنان سرپرست خانوار را خانم‌های ایثارگر یا همسران شهدا تشکیل می‌دهند به‌خصوص زنانی که تحت پوشش بنیاد شهید نیستند به ما مراجعه می‌کنند. ما لزوما برنامه خاصی برای این عزیزان نداریم، زیرا دستگاه تخصصی آنها نیستیم، اما می‌دانیم میان مددجویانی که در طرح توان‌افزایی زنان سرپرست خانوار به ما مراجعه می‌کنند، خانم‌های ایثارگر هم می‌توانند باشند.
منبع: اعتماد
