یک کارگر: بی‌کاری گسترده‌ای رخ داده/ کارگران نمی دانند به چه کسی شکایت کنند
طبق توضیحات یک نماینده کارگری، پس از شیوع ویروس کرونا و آسیب به حرف مختلف، مراجعه برای بیمه بی‌کاری افزایش چشمگیری پیدا کرد، به‌ویژه در مشاغلی که در حوزه خدمات حضور دارند، بی‌کاری گسترده‌ای رخ داده است. به همین دلیل مراجعات کارگران به ادارات کار برای دریافت بیمه بی‌کاری بسیار فراتر از سال گذشته است.
به گزارش سایت دیده بات ایران؛ کاهش ارزش دستمزد کارگری، نه‌تنها قدرت خرید کارگران را کاهش داده بلکه توان شکایات کارگری نیز با همان فرمان رو به کاهش نهاده است؛ با این‌حال برخی از انتشار اخباری که نشان‌دهنده افزایش تعداد دادخواست‌های واصله با موضوع حقوق معوقه است، می‌کوشیدند شکایات کارگری را هزارو 200 درصد اعلام کنند.
این در حالی است که با پیگیری‌های «شرق» از معاونت روابط کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و همچنین نمایندگان کارگری، مشخص شد این روند رو به کاهش گذاشته است؛ با‌این‌حال یک نماینده کارگری تأکید می‌کند که پس از شیوع ویروس کرونا، مرجعات برای دریافت بیمه بی‌کاری به‌ویژه در بخش خدمات افزایش یافته، اما شکایات در دیگر بخش‌ها به دلیل مشکلات سامانه جامع روابط کار که به ثبت دادخواست‌های کارگری می‌پردازد، با اختلال روبه‌رو بوده است.
شکایات کارگری کاهش یافت
حاتم شاکرمی، معاون روابط کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، در گفت‌وگو با «شرق» می‌گوید: «در زمینه شکایات کارگری و کارفرمایی آمار مختلفی وجود دارد که از آنها می‌توان به آمار شکایت‌های واصله به تفکیک موضوع از جمله حقوق معوقه، مزایای پایان کار، حق بیمه موضوع ماده 148 قانون کار و نظایر اینها و نیز آمار کل شکایت‌های واصله اشاره کرد».
شاکرمی با نگاهی به آمار شکایات کارگری در سه سال گذشته می‌‌افزاید: «تعداد کل دادخواست‌های واصله در سال 1396، 291هزارو 519 مورد بوده که در سال 1397 به 302هزارو 17 مورد افزایش یافته و در سال 1398 نیز نرخ ثابتی داشته و معادل 302860 302 هزارو 860 مورد بوده است. به عبارتی شکایات واصله از سال 1396 تا 1397 فقط 3.4 درصد رشد داشته است. به گفته او، در سال 98 با رشد منفی شکایات کارگری روبه‌رو بوده‌ایم و تعداد شکایات صرفا 0.27 درصد رشد کرده است.
معاون وزیر کار با اشاره به تعداد دادخواست‌های واصله با موضوع حقوق معوقه تصریح می‌کند: «شکایات کارگری بر پایه حقوق معوقه در سال 1396، 108هزارو 897 مورد بوده که در سال 1397 با رشد 24 درصدی به 145هزارو 31 مورد رسیده بود، اما در سال 1398 با کاهش 22 درصدی به 118هزارو 672 مورد تقلیل یافته است». او ادامه می‌دهد: «از سوی دیگر نسبت دادخواست‌های واصله با موضوع حقوق معوقه در سال 1396 به تعداد بیمه‌شدگان اجباری سازمان تأمین اجتماعی در همان سال که برابر با 9میلیون‌و 608هزارو 20 نفر بوده، 1.13 درصد است. این درصد در سال 1397 به 1.5 درصد افزایش یافت و در سال 1398 با توجه به افزایش تعداد بیمه‌شدگان اجباری سازمان تأمین اجتماعی به 9میلیون‌و 926هزارو 267 نفر و کاهش تعداد دادخواست‌های واصله با موضوع حقوق معوقه، این نسبت به 1.19 درصد کاهش یافت».
مشکل کارگران با سامانه جامع روابط کار
علی خدایی، نماینده کارگری، در گفت‌وگو با «شرق» با تأیید این آمار می‌گوید: درحال‌حاضر ارزش دستمزد در مقایسه با سایر مؤلفه‌های اقتصادی کاهش یافته است؛ بنابراین منطقی نیست که بپذیریم پرونده‌های شکایات کارگران برای دریافت حقوق معوقه افزایش یافته باشد. علاوه بر اینکه مشاهدات میدانی ما نیز افزایش آمار شکایت برای دریافت حقوق معوقه را تأیید نمی‌کند. خدایی با تکیه بر اینکه عموما انتشار چنین اخبار جعلی‌ای با هدف صورت می‌گیرد، ادامه می‌دهد: این آمار تا پایان سال گذشته است که هنوز مصائب کرونا ایجاد نشده بود؛ بنابراین پذیرش اینکه شکایات در این زمینه افزایش یافته باشد، به معنای آن است که کارفرمایان، توان پرداخت حقوق را نداشته‌اند، درحالی‌که دستمزد هم‌تراز با محصولات تولیدی کارفرمایان، افزایش نیافته بود؛ بنابراین اگر مشکلی در پرداخت معوقات وجود داشته به دلیل ناتوانی کارفرمایان نبوده؛ به‌جز موارد خاص که به دلیل تحریم و به‌روز‌نبودن تکنولوژی، دچار مشکل فروش شده بودند.
این نماینده کارگری شرایط قبل و بعد از کرونا را از یکدیگر تفکیک کرده و می‌گوید: پس از شیوع ویروس کرونا و آسیب به حرف مختلف، مراجعه برای بیمه بی‌کاری افزایش چشمگیری پیدا کرد، به‌ویژه در مشاغلی که در حوزه خدمات حضور دارند، بی‌کاری گسترده‌ای رخ داده است. به همین دلیل مراجعات کارگران به ادارات کار برای دریافت بیمه بی‌کاری بسیار فراتر از سال گذشته است. متأسفانه نابسامانی بالایی در این بخش ایجاد شده و به دلیل تداخلی که بخش بیمه بی‌کاری وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با ستاد ملی کرونا پیدا کرده، عملا مردم سرگردان شده‌اند.
خدایی با اشاره به مشکلاتی که در زمینه دعاوی و رسیدگی به شکایات کارگران ایجاد شده، تصریح می‌کند: راه‌اندازی غیرحرفه‌ای سامانه جامع روابط کار و نبود زیرساخت‌های کافی، منجر شده ثبت دادخواست کارگری دچار مشکل شود، زیرا حتی نام برخی مشاغل در سامانه وجود ندارد.
او ادامه می‌دهد: بر این اساس با توجه به سخت‌بودن رویه دادرسی، مراجعات برای شکایات کارگری کاهش داشته است. البته این به آن معنا نیست که مشکلات کم شده، بلکه مشکل در سامانه جامع روابط کار و ثبت دادخواست، عدم آموزش کافی متصدیان رسیدگی به شکایات، آشنانبودن کارگران با سامانه و...، منجر شده تا اختلالی در این بخش داشته باشیم.
