روزنامه جوان: بعد از بازی ایران وکامبوج، شبکه3 بلافاصله چرا خشن شد؟

  «مرتضی» که گویا فیلمنامه‌اش برگرفته از یک پرونده واقعی است، درباره جوانی بود که به دلیل مسائل مالی مرتکب قتل می‌شود و در نهایت به چنگ پلیس می‌افتد. در این تله‌فیلم، بدون اینکه به بینندگان در مقاطع مختلف پیش از ساعت پخش هشدار داده شده باشد، صحنه قتل یک نفر با ضربات متعدد جسم سخت به نمایش درمی‌آید. نمایش صحنه هولناک از این دست به وفور در سریال‌های سیما رواج دارد.

در هفته گذشته این تنها تله‌فیلم «مرتضی» نبود که بینندگانش را با سکانس‌های هولناک و خشونت‌آمیز غافلگیر کرد. دوشنبه هفته پیش نیز در مینی‌سریال «تلاطم» سکانس درگیری خیابانی دو نفر و قتل یکی از آن‌ها بر اثر اصابت جسم سخت (قفل فرمان) پخش شد که آن سکانس با خشونت‌آمیزترین شکل ممکن این قتل را به تصویر کشید. در سکانس دیگری از همین سریال، یک مرد مسن از پشت سر مورد حمله یک جوان قرار می‌گیرد و فرد جوان با ضربه دمبل ورزشی به سر صاحبکارش او را به شدت مجروح می‌کند. باز هم در هفته گذشته در سریال «ستایش ۳» درگیری دو معتاد پخش شد که یکی از آن‌ها (حمید) با ضربه سنگ به سر (غلام) وی را به قتل می‌رساند. این صحنه‌های دلخراش تنها بخشی از تصاویر هولناکی است که در قالب سریال‌های خانوادگی تلویزیون پخش شده است. تأکید روی نحوه کشتن آدم‌ها در این صحنه‌ها رویکرد عجیبی است چراکه می‌توان بدون نمایش خشونت به رقم خوردن آن اتفاق ارجاع داد.

همه نظام‌های رده‌بندی سنی در سینما و تلویزیون جهان نمایش صحنه‌های خشونت و قتل را جزو موارد جدی رده‌بندی سنی دانسته و معمولاً فیلم یا مجموعه تلویزیونی‌ای که دارای چنین صحنه‌هایی باشد، با هشدارهای متعدد سنی ۱۶+ و حتی ۱۸+ سال پیش از آغاز پخش روبه‌رو می‌شود.

در امریکا برای نمایش خشونت در تلویزیون بالاترین درجه رده‌بندی تلویزیون یعنی «TV- MA» در نظر گرفته می‌شود. این نماد به معنای آن است که محتوای برنامه برای گروه سنی زیر ۱۷ سال مناسب نیست. این هشدار پیش از پخش برنامه و در زمان آغاز فیلم یا سریال تلویزیونی اعلام می‌شود، اما در ایران و سریال «ستایش ۳» که این شب‌ها از شبکه ۳ سیما پخش می‌شود، دارای صحنه‌های خشونت‌آمیز، قتل و استعمال مواد مخدر است که بدون هیچ محدودیت سنی، توانسته بیشترین مخاطب را از آن خود کند، به نحوی که میزان بینندگان این سریال تلویزیونی به رقم قابل توجه ۶۲ درصد بیننده رسیده است.

سریال «تلاطم» و تله‌فیلم «مرتضی» با همکاری و سفارش نیروی انتظامی ساخته شده است و در آن‌ها تلاش شده تا هوشیاری پلیس در مقابله با جرائم سخت به نمایش گذاشته شود، ولی آنچه در این بین نادیده گرفته شده تاثیر سوء روانی پرداختن به خشونت عریان برگروه سنی کودک و نوجوان است که از نظر روانشناختی گروه سنی بی‌دفاع در برابر رسانه و به خصوص تلویزیون به شمار می‌آید.

اعمال رده‌بندی سنی، یکی از حقوق مصرف‌کنندگان رسانه است و جای تعجب دارد که با وجود اینکه صداوسیما از نظر بوروکراسی اداری دارای بخش‌های متعدد پژوهشی است، چرا تا به حال لزوم ایجاد ساختار رده‌بندی سنی در آن دنبال نشده است! حتی رده‌بندی‌های من‌درآوردی تلویزیونی که گاه به گاه در بعضی برنامه‌ها به کار گرفته می‌شد نیز به دست فراموشی سپرده شده است، گویا قرار است پخش خشونت به عریان‌ترین وجه ممکن جای خالی خطوط قرمز اخلاقی را در تلویزیون پر کند!