سقای بی ریا: از سال ۱۴۲۰ به بعد، کم کم دچار مشکلات پیری جمعیت خواهیم شد/ اگر به پیری جمعیت برسیم، اقتصاد کشور فلج خواهد شد

به گزارش دیده بان ایران؛ مسئول انجمن روانشناسی حوزه علمیه با بیان اینکه آینده جمعیت ایران به تلاش دولت و مسئولین بستگی دارد، گفت: در حال حاضر جمعیت ما جوان است و اصطلاحاً در پنجره جمعیت وجود داریم، این وضعیت خوبی است به شرطی که بتوانیم در دراز مدت جمعیت جوان خود را به نرخی که اکنون وجود دارد، نگاه داریم لذا باید مساله فرزند آوری و رویکرد فرزندآوری در خانواده ها تقویت شود، شبهات و گره های ذهنی که در این زمینه وجود دارد، برطرف گردد و از سوی دیگر وضعیت اقتصادی مردم بهبود یابد.

متولیان به تلاش های دشمن برای کاهش جمعیت ایران توجه نکردند

حجت الاسلام والمسلمین سقای بی ریا در گفت وگو با شفقنا درباره وضعیت نرخ جمعیت در کشور، اظهار کرد: در حال حاضر نرخ رشد جمعیت به زیر سه و نیم آمده، در حالی که بنا بر طرح اولیه خط شاخصی که قرار بود رشد در آن موفق شود، نرخ رشد سه و نیم فرزند بود. در سال های دهه ۷۰ این امر محقق شده بود و ما باید مساله کاهش جمعیت را متوقف می کردیم، به احتمال قریب به یقین دشمنان جمهوری اسلامی با طرح و نقشه به این مساله ورود پیدا کرده بودند و شواهدی بر درستی این مساله وجود دارد از جمله اینکه به رغم تحریم ها هیچ وقت وسایل جلوگیری تحریم نشد بلکه به طور رایگان در اختیار جمهوری اسلامی قرار دادند و متولیان توجه نکرده بودند و گزارش هم به مدیران ارشد جمهوری اسلامی داده نشده بوده و غفلتی در این زمینه رخ داد.

شاهد سقوط آزاد نرخ تولد نوزادان در جمهوری اسلامی هستیم

او ادامه داد: شاهد سقوط آزاد نرخ تولد نوزادان در جمهوری اسلامی هستیم، دشمنان از طرق مختلفی در تلاشند که از نظر فرهنگی و فکری بر روی افکار مردم ایران کار کنند؛ آنان برای رسیدن به این هدف خود از عناوین محکمه پسند و جاذب مثل اشتغال، حقوق و آزادی زنان استفاده می کنند چرا که این سه مفهوم هم برای زنان جاذبه دارد و هم مفاهیمی مدرن است لذا اثرگذاری خود را خواهد داشت.

مسئول انجمن روانشناسی حوزه علمیه گفت: دشمنان علاوه بر استفاده از سه مفهوم اشتغال، حقوق و آزادی برای زنان، بسیار بر روی مساله تحصیل خانم ها تأکید دارند که البته جمهوری اسلامی ایران صرف نظر از مساله خانواده بسیار بر تحصیل زنان تأکید دارد، ولی دشمنان از آن به عنوان یک حربه برای رفتن به جنگ جمعیت استفاده می کنند در حالی که تحصیل زنان با ازدواج و خانه داری و فرزند داری می تواند تنافی نداشته  و وجه جمع برای آن وجود داشته باشد. کما اینکه من تجربه هایی در این زمینه از نظر خانوادگی دارم و به یقین بیان می کنم که  قابل جمع است، اما دشمن این را وانمود می کند که مانع است و باید سن ازدواج را عقب بیاندازید و فارغ التحصیل شوید که در این صورت زنان به سن نزدیک ۳۰ سال می رسند. از سوی دیگر دشمنان تبلیغاتی می کنند که از نظر علمی تأیید نشده به عنوان مثال بیان می کنند که بعد از سن ۴۰ سالگی فرزندآوری خطر دارد در حالی که این مساله صحیح نیست و تنها گفته می شود برای فرزند آوری در سنین بالاتر به مراقبت بیشتری نیاز دارد، ولی خطرناک نیست.

او ادامه داد: دشمنان یک چنین تبلیغاتی در کشور ما انجام می دهند و به انواع مختلف زمینه ای را ایجاد کردند که از سویی سن ازدوج بالا رود و از سوی دیگر سن فرزندآوری پایین بیاید یعنی القا کنند که به ۴۰ سال رسیدید فرزند آوری امکان ندارد و باز به طور جزئی ترویج می کنند که زوج های جوان فرزند نیاورند و تلاش بر این است که محدوده فرزندآوری را کوتاه کنند که عملاً زوجین نتوانند یک یا دو فرزند داشته باشند.

در حال حاضر اکثریت جمعیت کشور جوان هستند

او با بیان اینکه اکنون کشور ما در شکوفایی جمعیت است، گفت: شکوفایی جمعیت بدین معناست که اکثریت جمعیت کشور جوان هستند، ولی ۳۰ تا ۴۰ سال دیگر این جمعیت زیادی که اکنون جوان هستند همه به سن میانسالی و پیری می رسند. و اگر هر یک از خانواده ها تنها یک فرزند داشته باشند، بدین معناست که یک پدر و مادر مولد توانستند نصف خود را تولید کنند و یک فرزند را جایگزین کنند که در این صورت تعداد خانواده هایی که می توانند مولد باشند به نصف کاهش پیدا می کند.

از سال ۱۴۲۰ به بعد، کم کم دچار مشکلات پیری جمعیت خواهیم شد

سقای بی ریا اظهار کرد: نرخ رشد جمعیت ما حدود ۹/۱ بوده که کمتر از جایگزینی است یعنی یک خانواده و پدر و مادر اگر دو فرزند داشته باشند در حقیقت نرخ جایگزین مساوی است و وضعیت مثل وضعیت فعلی خواهد شد. هر چه نرخ رشد جمعیت کمتر باشد مثل یک درخت تنومندی است که از ریشه مدام کوچک تر می شود و نمی تواند بار مشکلات درختِ دارای این تعداد شاخه ها و برگ های زیاد را تحمل کند و در نهایت ما در سال ۱۴۲۰ به بعد، کم کم دچار مشکلات پیری جمعیت خواهیم شد.

او وضعیت فعلی جمعیت ایران را مناسب دانست و افزود: در حال حاضر جمعیت ما جوان است و اصطلاحاً در پنجره جمعیت وجود داریم و اوج جوانی جمعیت است، این خوب است به شرطی که ما بتوانید در دراز مدت جمعیت جوان خود را به نرخی که اکنون وجود دارد، نگاه داریم. از سوی دیگر مساله نرخ طلاق و فروپاشی خانواده در اثر فساد و زمینه های آلودگی که در فضای مجازی وجود دارد، کیان خانواده های موجود را تهدید می کند و خانواده هایی که تازه تشکیل می شوند، تا ۵ سال از ازدواجشان گذشته در یک خطر و ریسک بالایی برای طلاق وجود دارند که باز این مساله باعث کاهش جمعیت و مشکلات متعددی می شود. اگر طلاق دارای فرزند نباشد در حقیقت خانواده ای به وجود آمده و بدون اینکه فرزند آوری داشته باشد، منهدم شده است. اگر یک یا دو فرزند داشته باشد مشکلات متعددی برای خانواده های تک والد به وجود می آید که همگی تبعات دارد. به هر حال هم کیان خانواده در خطر است و هم مشکلات جمعیت، کل نظام جامعه ما را تهدید می کند.

اقدامات لازم برای افزایش نرخ جمعیت جوان در آینده

او در مورد اقدامات لازم برای افزایش نرخ جمعیت جوان در آینده، اظهار کرد: باید مساله فرزند آوری و رویکرد فرزندآوری در خانواده ها تقویت شود، شبهات و گره های ذهنی که در این زمینه وجود دارد، برطرف گردد و از سوی دیگر وضعیت اقتصادی مردم بهبود یابد. اکنون یک استدلال بسیار قوی وجود دارد که خانواده هایی که پر فرزند هستند در اوایل کار باید سرمایه گذاری بیشتری انجام دهند، ولی در دراز مدت تعداد بیشتر جوانان نیروی کار هستند.

اگر به پیری جمعیت برسیم، اقتصاد کشور فلج خواهد شد

او تصریح کرد: اگر به پیری جمعیت برسیم و در آینده نتوانیم جایگزینی برای جمعیت جوان امروز داشته باشیم، نیروی کار نیز نخواهیم داشت و اقتصاد کشور فلج می شود؛ در این صورت مجبور خواهیم شد از بیرون مرزها نیروی کار به کشور وارد کنیم که آن هم تبعات اجتماعی بسیاری دارد.

ضرورت ایجاد مشوق های مالی و تسهیلاتی به منظور تشکیل خانواده و فرزند آوری

سقای بی ریا در پاسخ به اینکه برای ازدواج جوانان، تشکیل خانواده، فرزندآوری و در نتیجه جمعیت جوان و جایگزین برای آینده کشور، چه مشوق هایی با چه ساز و کارهایی باید وجود داشته باشد؟ گفت: مشوق ها به طور جزئی اثرگذار هستند، اما همه مساله، مساله مشوق نیست. بهترین مشوق این است که پدر و مادر ارزش کار خود را بدانند، ارزش فرزندآوری و نقش پدر و مادر را بدانند و متوجه باشند که بهترین خدمت ها را به خود و جامعه خود انجام می دهند. اما در کنار این نوع از مشوق، ایجاد مشوق های مالی و تسهیلاتی نیز  بسیار مهم است. به عنوان مثال اگر مشکلات مالی و نیازمندی های بهداشتی، دارویی و پزشکی یک خانواده برطرف شود و پدر و مادر بتوانند راحت تر این نیازها را فراهم کنند، هم فرزندآوری افزایش خواهد یافت و هم والدین با تمرکز بیشتری به تربیت فرزند خود می پردازند که یک مسئولیت ملی بسیار مهم است.

دولت و مجلس موظفند مشوق هایی در زمینه فرزندآوری ایجاد کنند

او تأکید کرد: دولت وظیفه دارد تسهیلاتی ایجاد کند تا خانواده ها احساس نکنند آنقدر بار روی دوششان هست که نمی توانند این بار را بردارند و بر زمین بگذارند. دولت وظیفه دارد که مشوق هایی در این زمینه ها داشته باشد. البته برای اینکه این مشوق ها به مرحله اجرا برسند، در اقدام اول مجلس باید قانونگذاری های لازم را انجام دهد و دولت در راستای ایجاد این تسهیلات، لوایحی را به مجلس ارایه کند و مجلس هم آنها را تصویب نماید و در نهایت مجریان به خوبی این قوانین را اجرا کنند. یک پدیده ای که متاسفانه در کشور داریم، این است که حتی قوانین خوب هم گاهی به درستی اجرا نمی شوند و به عللی مجریان یا معتقد به آن قوانین نیستند یا در اجرای قوانین کوتاهی می کنند.

او تأکید کرد: رهبر انقلاب سیاست های جمعیت را ابلاغ کردند، مسئولین باید به سمت اجرای آن سیاست ها بروند و در راستای آن سیاست ها حرکت کنند نه اینکه این سیاست ها را نادیده بگیرند و اقدامی نسبت به آن انجام ندهند که متأسفانه در حال حاضر شاهد چنین رویکردی هستیم، اولاً باید سیاست های جمعیت توسط مسئولان جدی گرفته شود و بعد اقدامات و طراحی های اثرگذاری هم از سوی دولت و هم از سوی مجلس انجام شود و سپس مدیران اجرایی آنها را به طور دقیق اجرا کنند.

او اقدامات فرهنگی در راستای افزایش نرخ جمعیت و اجرایی شدن سیاست های جمعیت را ضروری دانست و گفت: صدا و سیما مسئولیت دارد در این زمینه فرهنگ سازی کند و نسبت به فرزند آوری دید مثبت ایجاد کند و آموزش هایی را منعکس کند تا به این ترتیب بتوانیم از ابعاد مختلف وارد این مساله شویم و به عنوان یک فضیلت به آن نگاه کنیم و انشاالله این خطر را از جامعه خود دور کنیم.

اجازه ندهیم سبک زندگی دورنگر و آینده نگر با فرهنگ مصرف و لذت گرایی جایگزین شود

مسئول انجمن روانشناسی حوزه علمیه در پاسخ به اینکه برخی کاهش تمایل جوانان به ازدواج و فرزندآوری را به دلیل تمایل نسل جوان به زندگی بدون دغدغه و بی مسئولیتی جوانان نسبت می دهند، این نوع اظهار نظرها در مورد جوانان ایران تا چه اندازه درست و منطقی است؟ گفت: این مسایل در نتیجه ترویج فرهنگ لذت گرایی مادی است و جنبه جهان بینی دارد. اگر شخصی، اصل زندگی خود را لذت بردن بیشتر قرار دهد، این نظر را دارد که به چه دلیل تشکیل خانواده دهد و صاحب فرزند شود و خود را مقید کند و دارای مسئولیت هایی گردد در حقیقت این مساله نتیجه ترویج فکر مادی و فرهنگ لذت گرایی است که بعضاً خیلی ساده ترویج می شود مثلاً بر روی یک نوشابه این شعار را می نویسند که «در لحظه زندگی کنید»، در این شعار بار فکری بسیاری وجود دارد و در واقع بدین معناست که این لحظه را خوش باشید و به دراز مدت فکر نکنید، این تفکر دقیقاً بر خلاف جهان بینی است. در تفکر جهان بینی این عالم حساب و کتابی دارد و خدایی هست و جهان را بیهود نیافریده و انسان را برای زندگی بعدی آفریده که خودش باید در این دنیا آن را رقم بزند، این مساله ریشه فکری دارد و بنابراین کاری فرهنگی است. دشمنان در صدد تخریب این ایده و سبک زندگی دورنگر و آینده نگری هستند که اسلام آن را رقم زده است و می خواهند آن را با فرهنگ مصرف و لذت گرایی جایگزین کنند. لذا باید در این زمینه فعالیت های اعتقادی، فکری و ترویجی نسبت به سبک زندگی اسلامی و جهان بینی اسلامی انجام شود تا بتوانیم نسل جوان خود را هر چه بیشتر به سبک زندگی اسلامی و الهی راغب کنیم.

آینده جمعیت ایران به تلاش دولت و مسئولین بستگی دارد

سقای بی ریا در مورد اینکه چه چشم اندازی برای جمعیت کشور و خانواده ایرانی پیش بینی می کند، اظهار کرد: این مساله به نوع تلاش دولت و مسئولین و توجه به مواردی که عنوان شد، بستگی دارد؛ اگر صورت مساله را پاک کنیم، در آینده به دره بزرگی خواهیم افتاد، مثل کسانی که در رودخانه ای شنا می کنند که این رودخانه به آبشار بزرگ و مرتفعی می رسد و در نهایت به درون دره سقوط می دهد. اگر مسئولان و دولتمردان به این مساله توجه نکنند، این اتفاق خواهد افتاد، ما باید با تمام قوا و همه مسئولین و نهادها باید تلاش کنند که از این سقوط آزاد جلوگیری کنند. بهترین راه توجه به سیاست های جمعیتی است که رهبر معظم انقلاب ابلاغ فرمودند و اگر به طور جدی به آن بپردازیم، می توانیم بر این مشکل غلبه کنیم، ولی کار سختی است و باید بسیار تلاش و پیگیری شود تا بتوانیم جلوی این خسارت بزرگ را بگیریم و از پیر شدن جمعیت در ۳۰ تا ۴۰ سال آینده جلوگیری کنیم. امیدواریم مسئولینی که در آینده بر سر کار می آیند نسبت به مسئولین فعلی توجه بیشتری به این مساله داشته باشند تا در این صورت بتوانیم چشم انداز ایمنی نسبت به خانواده و جمعیت داشته باشیم.