سرگذشت حبس انفرادی
بهمن کشاورز: نگهداری افراد در سلول‌های انفرادی صرف‌نظر از این‌که مشخصات این سلول چه باشد، پس از مدتی باعث بروز عوارض عصبی و روانی می‌شود. بنابراین چه‌بسا بتوان گفت که اظهاراتی که افراد در مقام پاسخگویی به مقامات قضایی، پس از مدتی توقف بر سلول انفرادی می‌کنند، فاقد اعتبار است؛ به عبارت دیگر اگر نگهداری فرد در سلول انفرادی ثابت شود، آنچه که او مثلا در مقام اقرار یا شهادت گفته است، چندان معتبر نخواهد بود.
به گزارش دیده بان ایران؛ روزنامه قانون نوشت: زندان مجازاتی سخت است به خصوص اگر انفرادی باشد. زندان انفرادی یا حبس مجرد نوعی زندان است که در آن زندانی به استثنای با کارکنان زندان، هیچ گونه تماسی با دیگران ندارد. گاهی از زندان انفرادی برای محافظت از شخص در برابر آسیب‌هایی که ممکن است به خود وارد کند، استفاده می‌شود و گاهی به عنوان تنبیه یا مجازات تخطی از مقررات زندان استفاده می‌شود.گاهی هم ترس از تبانی یا مخدوش کردن شواهد و مدارک در همدستی با سایر متهمان به خصوص اگر زندانی متهم به جرائم امنیتی باشد، اعمال می‌شود. در قانون مجازات اسلامی ایران به طور مشخص در مورد زندان انفرادی سخنی گفته نشده اما در فصل مربوط به تقصیرات مقامات و مامورین دولتی مقرراتی وضع شده که براساس آن مقررات، هر گونه اذیت و آزار بدنی متهم توسط مستخدمین و مامورین قضایی وغیر قضایی دولتی و به قصد مجبور کردن او به اقرار جنبه مجرمانه داشته و قابل پیگرد قانونی و مجازات کیفری است. همچنین مامورینی که محکومی را سخت‌تر از مورد حکم یا به آنچه که مورد حکم نبوده مجازات کنند، مرتکب جرم شده‌اند و مستحق مجازات می‌باشند. ضمنا در قانون مجازات اسلامی سلب آزادی افراد بر خلاف قانون و محروم کردن اشخاص از حقوق مقرر در قانون اساسی واجد جنبه مجرمانه بوده و قابل پیگرد قانونی است. بر همین اساس دیوان عدالت اداری ضمن ابطال بند چهار ماده ۱۷۵ آیین‌نامه اجرایی سازمان زندان‌ها که در آن استفاده انضباطی از زندان انفرادی به مدت یک ماه مجاز شناخته شده بود، با صدور رای وحدت رویه نگهداری متهمان را در سلول انفرادی از مصادیق بارز شدت عمل و مخالف اصل ۳۹ قانون اساسی یعنی برخلاف حیثیت و کرامت انسانی متهمان قلمداد کرده است. به گفته بهمن‌کشاوز، حقوقدان در ضوابط قانون آیین دادرسی کیفری، احکامی در مورد لزوم محدودیت، مدت بازداشت- به موجب قرار بازداشت- و این‌که مقام قضایی مکلف است با فواصل منظم این‌گونه قرارها را بازنگری کند و این‌که متهمی که به موجب قرار بازداشت زندانی شده حق اعتراض دارد، آمده است. بنابراین می‌توان گفت به طریق اولی بازداشت به نحوی که آثار زندانی شدن را تشدید کند به همین اندازه و شاید بیشتر حساسیت دارد. به اعتقاد این وکیل دادگستری، نگهداری افراد در سلول‌های انفرادی صرف‌نظر از این‌که مشخصات این سلول چه باشد، پس از مدتی باعث بروز عوارض عصبی و روانی می‌شود. بنابراین چه‌بسا بتوان گفت که اظهاراتی که افراد در مقام پاسخگویی به مقامات قضایی، پس از مدتی توقف بر سلول انفرادی می‌کنند، فاقد اعتبار است؛ به عبارت دیگر اگر نگهداری فرد در سلول انفرادی ثابت شود، آنچه که او مثلا در مقام اقرار یا شهادت گفته است، چندان معتبر نخواهد بود. به گفته این حقوقدان اگر نوع اتهام، چنان باشد که ارتباط فرد متهم با سایر افراد این احتمال را ایجاد کند که ادله و آثار جرم از بین برود یا همدستان او متواری شوند و مانند این‌ها، تکلیف چیست؟ گمان می‌‌رود مقام قضایی که مسئول تحقیق است، می‌تواند متهم را به مدت محدود از ارتباط مستقیم با سایر افراد منع کند. به هرحال‌آنچه اهمیت د ارد، زندان انفرادی مجازاتی سخت و طاقت فرساست و چند و چون اجرای آن همیشه محل بحث و گفت وگو بوده است.
