مجازات صاحب لندکروز یک میلیاردی که پلیس راهور را کتک زد چیست؟

دیده بان ایران :  تصاویر پخش شده در شبکه های اجتماعی نشاندهنده آن است که خودرویی گران قیمت (لندکروز) در کنار جاده بیی شهری واژگون شده و به شدت آسیب دیده است. در کنار این خودرو، خودروی گشت پلیس راهور (مگان) با چراغ های روشن ایستاده و مردی که به شدت عصبانی است افسر پلیس را به شدت مورد ضرب و شتم قرار می دهد و حین توهین و کتک زدن به افسر پلیس فریاد می کشد: "می دانی یک میلیارد تومان یعنی چه؟"

در توضیح این تصویر، اخبار جسته و گریخته ای منتشر شده. از جمله آنکه این حادثه در روزهای منتهی به تعطیلات عید قربان در هفته گذشته و در یکی از استانهای جنوبی کشور اتفاق افتاده است. راویان مردمی نوشته اند خودروی گرانقیمت لندکروز، با بی توجهی نسبت به اخطار پلیس، قصد گریز از دست ماموران قانون را داشته که بر اثر بی دقتی راننده، واژگون می شود. در فیلم هایی ، خودروی مگان پلیس، سالم است و برخوردی بین آن و خودروی واژگون شده، دیده نمی شود. حتی چراغهای گردان روی سقف هم روشن است و به نظر نمی رسد تصادفی بین پلیس و خودروی لندکروز اتفاق افتاده باشد. مردم بسیاری هم که در اطراف پلیس و فرد مهاجم جمع شده اند و در برخی صحنه های منتشر شده، سعی دارند مرد مهاجم را آرام کنند ولی فرد مهاجم خود را از دست مردم خلاص می کند و با حمله چندباره به پلیس، تهاجم می کند.

در برخی تصاویر که توسط خودروهای عبوری گرفته شده، در جاده مقابل هم خودروهای زیادی توقف کرده اند و مشغول تماشای این رویداد هستند. انگار دقایق طولانی این دعوای عجیب جریان داشته که موبایل های بسیار، صحنه کتک خوردن مامور پلیس را ثبت و ضبط کرده اند.

اخیرا سخنگوی ناجا درباره این اتفاق توضیح داده : اواخر هفته گذشته در محور شیراز ـ کازرون ( حوزه دشت ارژن)، سرنشینان یک دستگاه خودروی 206 به دلیل نقص فنی، از انتقال خودرو به کنار جاده باز مانده و از گشت پلیس راهور استمداد می طلبند و در همین حین، راننده خودروی لندکروز با سرعت غیرمجاز و به دلیل عدم توانایی در کنترل خودرو، به شانه خاکی جاده منحرف و دچار سانحه می شود. به گفته او، مامور پلیسی که حین کمک به هم وطن در راه مانده مورد تهاجم و فحاشی این ضارب سابقه دار و جوان قرار می گیرد از کارکنان وظیفه شناس پلیس راهنمایی و رانندگی و در آستانه بازنشستگی است.

اما سئوال پیش می آید که مجازات برخوردی این چنین تاسف بار با مامور پلیس راهور چیست؟

پلیس، مظهر اقتدار ملی

ابتدا باید در نظر داشت با وجود همه انتقادهایی که ممکن است به عملکرد ماموران پلیس، از واحد ویژه برخورد با شورش و گشت ارشاد گرفته تا ماموران راهنمایی و رانندگی مطرح شود، پلیس، نیروی نظم و امنیت جامعه است. جامعه هر قدر هم که به عملکرد نیروی انتظامی انتقاد داشته باشد، در نهایت، بی نیاز از خدمت نظم و امنیت عمومی که کارویژه دولت ها محسوب می شود، نیست. پلیس به عنوان مظهر اقتدار و امنیت ملی، در هر دولت و رژیمی، دارای اهمیت مضاعت است چون اگر یک روز کار پلیس تعطیل شود، دزدان و اراذل و اوباش، عرصه زندگی عادی را برای همه شهروندان مختل می کنند.

در این بین به نظر می رسد به دلیل ماموریت ویژه نیروی راهنمایی و رانندگی، این یگان بیشترین کارکرد را در برقراری نظم و انضباط مدنی را در بین شهروندان بر عهده دارد زیرا اگر با وجود پلیس راهور شاید بتوان امیدوار بود مقررات عبور و مرور به صورت نسبی توسط برخی رانندگان خاطی رعایت شود. یگان پلیس راهور از این رو دارای موقعیت خاصی بین سایر یگان های نیروی انتظامی است که افسران و کادر این نیرو، عموما مسلح به سلاح گرم نیستند. ابزار کار آنها، دوربین، علایم راهنمایی و رانندگی و در نهایت، برگه جریمه است و معمولا مانند سایر یگان های نیروی انتظامی کمتر از قوای قهریه به معنی معمول آن استفاده می کنند. بلکه با ابزار قانونی، سعی در برقراری نظم و امنیت دارند.

منطق ساده راننده لندکروز: برای من نظم بی نظم!

در این بین، رویدادهایی مانند اتفاق واژگونی خودروی لندکروز، باعث تعجب فراوان است. ماموری به یک خودرو (فارغ از رنگ و مدل و قیمت) دستور توقف می دهد، خودروی مزبور به هر دلیلی، متوقف نمی شود و مامور پلیس، مجبور به تعقیب خودرو می شود و در نهایت بنا به دلایلی مانند بی توجهی یا دستپاچگی راننده، خودرو واژگون شده و خسارت مالی فراوانی به صاحب خودرو وارد می شود. اینجاست که راننده یا همان صاحب خودرو در اقدامی جنون آمیز، مامور راهنمایی و رانندگی را به باد کتک می گیرد و فریاد می کشد: می دانی یک میلیارد تومان چقدر است؟ کنایه او واضح است: نرخ خودرویی که واژگون شده بسیار بالاست و چند صد برابر حقوق افسر پلیسی است که دستور توقف به خودرو را داده! با منطق راننده لندکروز، افسر نیروی راهور که از بام تا شام در کنار جاده و آفتاب و دود و شلوغی کار می کند و آخر ماه در نهایت 2 تا 4 میلیون تومان حقوق دریافت می کند، حق ندارد دستور توقف به راننده ای بدهد که یکی از دارایی هایش، خودروی گرانقیمت یک میلیارد تومانی است. 

منطقی بسیار ساده در ذهن راننده شکل گرفته است. افسر پلیس راهور جزو فقرا قلمداد می شود و حق ندارد به عنوان نماینده عموم مردم، از او بخواهد که نظم را در تردد رعایت کرده و احیانا برای پاسخگویی، کنترل مدارک یا جریمه شدن، در کنار جاده توقف کند. منطق ساده راننده لندکروز به او اجازه می دهد روی افسر پلیس راهور دست بلند کند چون "فقرا هیچ حقی ندارند، از جمله حق دستور به رعایت نظم."

می توان نتیجه گرفت به سادگی در منطق امروز این راننده خودرو، قانون جنگل حکمفرماست که هر کس غلبه کرد، حق با اوست. هر کس زور و پول بیشتری داشت حق را او تعیین می کند. رفتار راننده لندکروز نمونه ای آشکار از غلبه منطق "زور و پول" است که این روزها متاسفانه شکل روابط را در نظام اجتماعی تعیین کرده است.

مجازات راننده لندکروز چیست؟

در اتفاقی که بیان شد، قانون شرایطی را پیش بینی کرده است تا با مجازات هر چه تمامتر خاطیان، نظم و انضباط اجتماعی را برگرداند. هر چند به نظر می رسد ضربه ای که انتشار این فیلم به نماد امنیت و اقتدار ملی یعنی نیروی انتظامی زده است، با شدیدترین مجازات قانونی راننده مزبور قابل جبران نیست، ولی به هر حال نمی توان از خطوط قانون فراتر رفت و مجازاتی بیش از آنچه قانون برای خاطیان از این دست را پیش بینی کرده، اعمال کرد. 

به نظر می رسد به طور کلی، اقدام راننده یاد شده، از چند منظر قابل تعقیب است:

یکم: او با رانندگی خطرساز و خطرناک با خودرویی بسیار قوی و دارای تعادل مثال زدنی، علاوه بر به خطر انداختن جان خود، تهدیدی برای جان سایر خودروهای مسیر هم بوده است. 

دوم: مجموعه اقدامات او باعث ارتکاب جرم اختلال در نظم و صیانت و امنیت جامعه شده است.

سوم: کتک زدن افسر پلیس به این شکل فجیع در منظر و مرآی علنی مردم، قطعا باعث جرات یافتن دیگران برای ارتکاب اعمال مشابه (تجری) خواهد شد 

چهارم: قطعا جرم ضرب و شتم و احیانا جرح مامور پلیس راهور اتفاق افتاده است.

پنجم: جرم توهین به صورت آشکار از سوی راننده لندکروز به پلیس راهور به دلیل انجام وظیفه مامور رسمی دولتی در لباس رسمی اتفاق افتاده است

ششم: احیانا با آزمایش از راننده لندکروز می توان ریشه رفتار غیرمتعارف را در سوءمصرف برخی مواد از جمله مخدرها، محرکها یا الکل جستجو کرد.

هفتم: راننده خاطی، جرم تمرد آشکار از دستور مامور پلیس (توقف خودرو، حفظ آرامش و عدم تهاجم) را مرتکب شده است.

هشتم: احیانا راننده خاطی در بین الفاظی که به کار برده (و در فیلمهای مشاهده شده نیست) با نسبت دادن عمل خلاف عفت به پلیس راهور مزبور یا خانواده او مرتکب جرم "قذف" شده است.

نهم: در صورتی که راننده مزبور با استفاده از سلاح (گرم یا سرد مانند چاقو) اقدام به حمله به مامور پلیس کرده باشد مرتکب جرم تمرد مسلحانه شده است.

دهم: در صورتی که راننده مزبور در حین عملیات مجرمانه خود، به خودرو یا تجهیزات همراه پلیس راهور آسیب وارد کرده باشد، ضامن جبران خسارات وارده هم خواهد بود.

یازدهم: ارتکاب تخلف بی توجهی به فرمان ایست و حرکت پلیس راهور

دوازدهم: ارتکاب تخلف اخلال در عبور و مرور

سیزدهم: ارتکاب جرم اخلال در نظم عمومی با ایجاد سرو صدا، عربده کشی، جار و جنجال، هیاهو و حرکات نامتعارف

چهاردهم: عمل راننده نامبرده می تواند باعث ترس و وحشت خانواده هایی شده باشد که به صورت گذرا صحنه درگیری را دیده یا توقف کرده اند و ناظر بر رویداد بوده اند

پانزدهم: سایر تخلفات رانندگی پیش حادثه مانند رانندگی با سرعت غیرمجاز، رانندگی مارپیچ، تجاوز به چپ و ...

این را نیز باید در نظر داشت قطعا راننده مزبور با علم به "مامور بودن" پلیس راهور و "به دلیل" انجام وظیفه و "در حین" انجام وظیفه مامور پلیس با او درگیر شده است و نمی تواند بگوید من نمی دانستم این فرد، مامور یا در حین انجام وظیفه است. چون اثبات تمام این موارد، در تشدید مجازات راننده لندکروز موثر خواهد بود.

طبق قانون مجازات اسلامی، قانون تعزیرات و قانون جرایم راهنمایی و رانندگی دادگاه رسیدگی کننده به پرونده مزبور می تواند برای مجازات راننده لندکروز، مجازاتهای زیر را در نظر بگیرد:

برای جرم رانندگی پرخطر، مجازات تا ابطال گواهینامه و جریمه 100 هزار تومانی

برای جرم اختلال در نظم و امنیت عمومی به دلیل درگیری با مامور قانون: حبس از سه ماه تا یک سال و تا 74 ضربه شلاق

برای جرم ایجاد تجری در دیگران (جرات یافتن دیگر شهروندان برای این رفتار با پلیس): دو تا 5 سال حبس

برای پیامدهای جرم ضرب و شتم مامور پلیس از منظر جرم علیه تمامیت جسمی مامور: قصاص و دیه در صورت ورود آسیب 

برای جرم توهین به مامور پلیس حین انجام وظیفه: سه تا شش ماه حبس یا تا 74 ضربه شلاق یا جریمه تا 100 هزار تومان

برای جرم (احتمالی) سومصرف الکل یا مواد مخدر حین رانندگی: مجازات نوشیدن الکل (80 ضربه شلاق) و برای مصرف مواد مخدر، بسته به نوع مصرف از 20 تا 74 ضربه شلاق و 100 هزار تا یک میلیون تومان جریمه و به خاطر تخلف رانندگی حین مصرف مواد مخدر یا الکل، جریمه 400 هزار تومانی و 6 ماه ضبط گواهینامه

برای جرم تمرد از دستور مامور پلیس: در صورت همراه نداشتن سلاح گرم یا سرد (مانند چاقو، چماق و نظایر آن) حبس از سه ماه تا یک سال و در صورت داشتن هر سلاحی و تمرد همراه با تهدید با آن، حبس از 6 ماه تا دو سال و در صورت استفاده از سلاح یاد شده، حبس از یک تا 3 سال

برای جرم (احتمالی) قذف مامور رانندگی (نسبت دادن عمل خلاف عفت) تا 80 ضربه شلاق

برای جرم وارد کردن خسارات به خودرو یا تجهیزات مامور پلیس، ضمانت جبران خسارت در نظر گرفته می شود.

برای تخلف بی توجهی به دستور ایست پلیس راهور: 60 هزار تومان جریمه

برای جرم عربده کشی و هیاهو: حبس از 3 ماه تا یک سال و تا 74 ضربه شلاق

برای جرم ایجاد ترس و وحشت در دیگران و قدرت نمایی با همراه داشتن سلاح (احتمالی)، حبس از 6 ماه تا 2 سال و تا 74 ضربه شلاق

برای سایر تخلفات رانندگی مانند سرعت بالاتر از حد مجاز و... جریمه هایی از 60 هزار تومان به بالا درنظر گرفته شده است.

اینطور که از متن قانون برمی آید، دادگاه رسیدگی کننده به جرایم راننده مزبور می تواند فرد یاد شده را به حبس طولانی مدت، دیه، قصاص، شلاق و جریمه محکوم کند. نکته اینجاست چون این جرایم از جنبه عمومی هم ارتکاب یافته اند، با وجود گذشت مامور پلیس، دادستان به عنوان مدعی العموم باید تعقیب راننده را ادامه دهد. البته باید دید آیا منطق قانون و نظم عمومی بر مجازات این راننده غلبه دارد یا منطق ساده راننده لندکروز باعث افزایش "وضعیت طبیعی" در این روزها خواهد شد.