عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی: مدیر تلگرام حس ریاست جمهوری پیدا کرده است/ تلگرام عملکردش با ترامپ تفاوتی ندارد/حفظ حریم کاربران در پیام‌رسان داخلى بیشتر از تلگرام است

به گزارش سایت دیده بان ایران؛ باشگاه خبرنگاران جوان نوشت: درباره تلگرام  با  دکتر رسول جلیلى عضو حقیقى شوراى عالى فضاى مجازى گفت و گو کردیم که در ادامه مى خوانید.

سوال: جناب دکتر جلیلى، چرا توییتر با اینکه فیلتر است سعی در دور زدن فیلترینگ ندارد و حتی پیشنهاد داده تا سرورهای خود را به درون خاک سرزمینمان انتقال دهد اما تلگرام بعد از همکاری با کانال های معاند و تهدید ایران به فیلترینگ اعلام کرده که در صورت فیلتر شدن این پیام رسان فیلترشکنی را روی تلگرام نصب و تلاش در دور زدن فیلترینگ خواهد کرد؟

نگاه چشم اندازی و راهبردی تلگرام با پیام رسان های دیگر کاملا متفاوت است؛ این تفاوت 4 سال پیش نبود و به نظر من این تفاوت دیدگاه از 2 سال گذشته شکل گرفته است. وقتی دشمنان ایران مشاهده کردند که تلگرام توانست یک جمعیت بیش از ده میلیونی را مخاطب قرار دهد، شروع به سرمایه گذاری به عنوان یک رسانه و یک زیر ساخت نفوذ کردند؛ به تعبیری از این راه  توانستند برخی از پروژه های جامعه شناختی که داشتند را اجرایی کنند. بر این اساس روی تلگرام سرمایه گذاری کردند و به نظر من این نگاه را فقط صاحب تلگرام ندارد، بلکه کسانی هستند که پشت این پیام رسان قرار گرفته اند و تصمیماتی را اتخاذ می کنند.

تلگرام سرمایه اداره کردنش که مبلغ قابل توجهی است را از جایی نامشخص تامین می کند

تا اوایل سال 2018 منبع در آمد تلگرام مشخص نبود؛ سرویس خوب کیفی و رایگانی را به 200 میلیون نفر در جهان و چند ده میلیون نفر در ایران می داد و می دهد. خیلی از کسب و کارهایی مثل تلگرام با تبلیغات مخارج خود را تامین می کنند در حالی که تلگرام تبلیغاتی انجام نمی داد و  سرمایه ای را از  جایی نامشخص که مبلغ قابل توجهی هم هست آورده بود. چرا که مدیریت چنین پیام رسانی با توجه به نیروی انسانی و پهنای باند، سرمایه ای زیاد می خواهد ولی تلگرام تا چند ماه گذشته حتی جمع آوری سرمایه هم انجام نداده بود.

از طرفی سفرهای منطقه ای دوروف، بحث آمدن دفتر تلگرام به دبی و نزدیک شدن به منطقه جغرافیایی ایران نکته قابل تامل دیگری است. واقعیت دیگر این است نزدیک به 50 درصد پهنای باند مصرفی ایران در اختیار تلگرام است و این به تعبیری به معنای اشغال و احاطه است. وقتی که یک فرصت احاطه پیدا می شود حتما دشمنی که ما را تحریم کرده و طرح حمله به ایران را به مجلسش می برد از این فرصت بسیار ارزان‌تر استفاده می کند تا بتواند یک نگاه ابزاری به این برند و برنامه داشته باشد.

اگر به جای ایران کشوری دارای حق وتو در شورای امنیت ملی بود، تلگرام برایش شاخ و شانه نمی کشید

توییتر، فیسبوک، واتساپ و ... به این شکل نیست چرا که به ما نگاه ویژه ای ندارد در حالی که از دو سال قبل تلگرام به ایران نگاه ویژه ای دارد؛ یا اگر تلگرام هم نگاه ویژه ای ندارد از دریچه تلگرام و از محفل تلگرام به ایران ویژه نگاه می شود. ممکن است صاحب تلگرام نگاهی ویژه به ما نداشته باشد اما می تواند نماینده یک آژانس یا ابزاری باشد که این نگاه را تسری می بخشد و به خاطر همین مسائل تلگرام برای ما شاخ و شانه می‌کشد. اگر به جای ایران دولت انگلیس، روسیه  یا کشوری که حق وتو در شورای امنیت ملی دارد بود، این شاخ و شانه کشیده نمی شد.

نظرتان در مورد عدم همکاری مدیران تلگرام و حاکمیت آن بر فضای مجازی کشور چیست؟

خودمان را به جاى مدیر تلگرام بگذاریم؛ سه سال قبل به خاطر پیشرفت حتما حاضر بودیم مجوز بگیریم و مذاکره کنیم. اما الان به جایى رسیده ایم که بدون اخذ مجوز اشغال فضاى مجازى کشور را محقق کرده ایم و الان زور دستمان است؛ در این صورت انگیزه کسب مجوز نیست و حتى تهدید مى کنیم که کارى انجام مى دهیم تا نتوانید فیلتر کنید.

حال این تهدید را بگذاریم کنار تهدید ترامپ؛ ترامپ مى گوید اینترنت را به ایرانیان از مجراى وزارت ارتباطات نمى دهم و با ماهواره و بالن اینترنت مجانى در اختیار مردم مى گذارم. بیرون هم شعار مى دهند که اینترنت رایگان در اختیار مردم ایران قرار داده ایم و با این کار اشغال را کامل مى کنند.

تلگرام عملکردش با ترامپ تفاوتى ندارد

دقیقا مثل همان اتفاقى که چند روز پیش در سوریه افتاد؛ اول گفتند که ارتش سوریه بمب شمیایى انداخته و یک عده داعشى، مخالف دولت و در کنارشان یک عده زن و بچه را هم شیمیایى کرده است. حال لازم است حمله کنیم و با موشک پرانى مقدمه درگیرى را ایجاد کنیم. یعنى اول یک دروغ را مستمسک قرار مى دهند و بعد همان اتفاق رخ مى دهد. دقیقا در مورد وضع فعلى تلگرام هم همین موضوع برقرار است؛ تلگرام عملکردش با ترامپ تفاوتى ندارد اگر مى پرسیم تلگرام چرا گستاخانه با ما برخورد مى کند باید بپرسیم چرا ترامپ هم گستاخانه برخورد مى کند.

در خصوص بستن کانال های معاند مخصوصا کانال‌هایی که ترویج خشونت می کنند چرا تلگرام همکاری نمی کند؟

دوروف احساس ریاست جمهورى یک کشور الکترونیکى ٢٠٠ میلیونى را پیدا کرده است به خاطر همین مى گوید من مقررات خودم را براى این کشور تصویب مى کنم؛ من قانون اساسى خودم را دارم؛ مى گوید قانون اساسى شما برای خودتان و قانون اساسى من براى خودم! حالا بجنگ تا بجنگیم! مسئله اساسى نیز همین است وگرنه اگر کسى دنبال کسب و کارش بود حتما مى ارزید براى استمرار آن مذاکره کند و آن را تضمین کند.

‎در اروپا قانونی با عنوان منع خروج اطلاعات از مرز جغرافیایی اروپا وضع شده است. آیا مقررات مشابهی در ایران وجود دارد تا رسانه هایی نظیر تلگرام از اطلاعات ایرانیان سوء استفاده نکنند؟ اگر ندارد شورای عالی فضای مجازی برنامه ای در این باره دارد یا نه؟

‎وجود این قانون در برخى از کشورها منطقى و عقلانى است و ماهم باید مشابه آن را داشته باشیم که در حال حاضر نداریم. البته یک قانون دیگرى با عنوان قانون حفاظت از حریم خصوصى در اکثر کشورها وجود دارد . یعنى باید از داده های شخصى، شرکتى و دولتى مراقبت شود.

در جمهورى اسلامى ایران این قانون وجود ندارد اما از دو سال قبل حرکتهای جدى انجام شده و دو پیش‌نویس آماده ارائه به مجلس وجود دارد؛ چرا که این قانون بر مى گردد به حق آحاد جامعه و باید مجلس آن را تصویب کند. دو کار موازى نیز توسط مرکز پژوهش هاى مجلس و وزارت ارتباطات به عنوان لایحه آماده کردند که بعد از پایان کارهاى پروژه اى براى تصویب به مجلس خواهد رفت.

با فعال شدن ارز اینترنتی تلگرام چه اتفاقی برای اقتصاد کشور خواهد افتاد؟ صدمات گرام برای ایران چیست؟

گرام  رقیبى براى ریال است؛ اگر فرض کنیم امروز شارژ را می خریم و باهم مبادله می کنیم این در قالب یک مکانیزم اپراتور است. یعنی اپراتور می داند چقدر شارژ تولید کرده است و نحوه محاسبه آن را می بینید. در ضمن ما تهاتر شارژ و ریال را نداریم و شارژ بر اساس ریال است. یعنی اگر شما مغازه ای بروید، در ازای شارژ مواد خوراکی به شما نمی دهند. گرام در واقع شبیه همان شارژ است با این تفاوت که با آن می توانید همه چیز خریداری کنید. وقتی مبنای این خارج از کشور است به هیچ عنوان نمی شود به آن اطمینان کرد که دریافت‌کننده آن این سرمایه را دارد. کسی که گرام را درست کرده می تواند دارندگان آن را در معرض نیستی قرار دهد.

اگر دارنده این پول در معرض یک فشار بین المللی، تهدید یا تحریمی قرار بگیرد نمی شود آن را پیگیری کرد. فلان موسسه مالی وقتی در مشهد و تهران پول های مردم را جمع کرد با یک طیف مال باخته روبرو شدیم که بر اساس یک مجوز و یا یک سند مبلغی را به موسسه داده اند. این سند را وقتی به قوه قضاییه ببرد می تواند شکایت کند. اما دارندگان گرام در آینده پیش چه کسانی می خواهند شکایت کنند؟ آیا می توانند به دادگاه بین المللی لاهه شکایت کنند؟ یا باید به قوه قضاییه کشور و یا دادگاه لاهه شکایت کند که این مقدور نخواهد بود. در نتیجه هر کسی با این پول کار کند با خسارت روبرو خواهد بود.

برای تلگرام، گرام تجربه بسیار خوبی خواهد بود که در سطح  جمعیت بزرگ کشوری که داخلش خانواده ها و همزبان ها هستند؛ اگر موفق شود که در کشورهای دیگر نیز انجام خواهد داد و اگر شکست بخورد، مردم ایران فقط ضرر می کنند. در مجموع گرام منجر به خروج ارز از کشور خواهد شد و این برای اقتصاد کشور بسیار خطرناک است.

وضعیت فعلی پیام رسان های داخلی به چه صورت است؟ آیا شورای عالی فضای مجازی حمایت های لازم را از این پیام رسان ها می کند؟

شورای عالی فضای مجازی سیاست گذار است و نمی تواند قانون بگذارد. البته در سالهای گذاشته حمایت هایی بر اساس جذب مخاطب پیام رسان های داخلی انجام شد و به صورت قانون تصویب شد.

کارهای اجرایی را وزرات ارتباطات انجام می‌دهد که یک سری حمایت ها را انجام داده است. امروز ما با بیش از ده پیام رسان داخلى مواجه هستیم که ٤-٥ پیام رسان بر اساس آستانه کیفیت، سرعت، دقت و آستانه ماندگارى تیمى که پشت پیام رسان هاست انتخاب شده اند و بین ٥٠٠ هزار تا مرز ٤ میلیون مشترک دارند. اگر ادعاى خودشان را مد نظر قرار دهیم جمعا مى توانند جمعیت نیازمند پیام رسان ها را پوشش دهند. اگر کمى محتاط تر عمل کنیم هر کدام از اینها بر اساس موارد کارشناسى شده بین ٥ تا ٢٠ میلیون مشترک را مى توانند سرویس بدهند. یعنى اگر مردم لطف کنند و از یک دانش به محصول رسیده داخلى استفاده کنند مشکلى پیش نخواهد آمد؛ البته باید مشترکین توزیع شوند. اگر مشترکین روى یکى از ٥ پیام رسان بروند طبیعتا احتمال تحمل این بار نباشد. البته پیام رسان هاى خارجى هم هستند که مردم مى توانند از آن استفاده کنند.

مردم در مورد پیام رسان های داخلی نگرانی هایی مثل عدم حفظ اطلاعاتشان دارند. برای قانع کردن مردم در عدم افشای اطلاعاتشان باید چه کرد؟

همین اندازه که یک پیام رسان داخلى از وزارت ارشاد و وزارت ارتباطات مجوز مى گیرد و خود مرکز نظارت مى کند تا حریم خصوصى مردم حفظ شود ، پیام رسان داخلى خود را موظف مى داند که در مقابل شکایت آحاد جامعه و در مقابل اعتبار خود پاسخگو باشد.

براى اینکه اعتماد مردم فراهم شود خود پیام رسان ها، مرکز شوراى عالى فضاى مجازى و دبیر آن خیلى حساس هستند. شخص خود رییس جمهور بر روى این قضیه نگاه ویژه اى دارند. قوه قضاییه نیز اخیرا  آیین نامه‌اى را تنظیم کرده و با امضاى ریاست محترم قوه ابلاغ شده است. همچنین نیروى انتظامى بر این مسئله دقت دارد.

در واقع در جلسات شاهد هستیم که همه مسئولان دغدغه این موضوع را دارند. ضمن اینکه پیشنهاد لایحه اى که وزارت ارتباطات و مرکز پژوهش مجلس پیش مى برند متمرکز بر روى این موضوع مى باشد تا قوانینى را داشته باشیم. همه اینها را جمع کنیم حفظ داده هاى کاربران در پیام رسان هاى داخلى و پیام رسان هاى خارجى که مجوز مى گیرند خیلى بیشتر از تلگرامِ مجوز نگرفته است./سعید پیرزاده