پشت‌پرده اعتراض به نتایج کنکور

دیده بان ایران: وزارت علوم با افزایش یکباره ظرفیت‌ها در مقطع فوق‌لیسانس، ظرفیت لیسانس را کاهش داده و همین مساله امسال زمینه‌ساز عدم قبولی بسیاری از دانش‌آموزانی شده که سودای دانشجو شدن در دانشگاه‌های معتبر را داشتند. در این‌باره رئیس مرکز سنجش و پذیرش دانشگاه آزاد گفت: «مقایسه تراز و قبولی در آزمون دو سال مختلف روش درستی نیست و نمی‌توان بر این اساس به نتیجه آزمون اعتراض کرد.» دوران برگزاری کنکور سراسری که به پایان می‌رسد تمام داوطلبان شروع به خیالپردازی در مورد دانشگاه و رشته قبولی خود می‌کنند. در سال‌های اخیر با توجه به کاهش تعداد داوطلبان کنکور در مقایسه با جمعیت کنکوری‌های دهه‌های 60 و 70، اغلب داوطلبان قادرند از طریقی به دانشگاه‌ها ورود پیدا کنند، اما دانش‌آموزان باهوش و تلاشگر همواره سعی در قبولی در دانشگاه‌‌های برتر کشور را دارند. جمعیت قابل‌توجهی از داوطلبان امسال به‌رغم تراز‌های کنکوری مناسب نتوانستند در دانشگاه‌های مدنظر خود قبول شوند و این موضوع اعتراضات آنها را در اقصی‌نقاط کشور برانگیخته است. این در حالی است که داوطلبان کنکورهای کارشناسی ارشد و دکتری با این مشکل مواجه نشده‌اند و اغلب آنها توانسته‌اند با توجه به نتایج کنکور خود در دانشگا‌ه‌های مدنظرشان پذیرفته شوند. این تفاوت قبولی در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری بسیاری از داوطلبان کنکور را به شوک و نگرانی دچار کرده است.

موج لیسانسه‌ها به کارشناسی ارشد رسید

آمارهای رسمی نشان می‌دهد جمعیت کنکوری‌ها در بین سال‌های ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۱، بیشتر در مقطع کارشناسی بودند و آن موج جمعیتی خود را یک پله بالا‌تر آورده‌اند و حالا به کارشناسی ارشد رسیده‌اند. این جمعیت امسال و سال‌های آینده حجم بالایی از متقاضیان کارشناسی ‌ارشد را تشکیل می‌دهد و وزارت علوم امسال به بهانه پاسخ به افزایش تقاضا برای ورود به کارشناسی ارشد، بدون اطلاع و چراغ خاموش ظرفیت کارشناسی را کاهش داده است، چراکه دانشگاهی که برای مثال ۵۰۰‌هزار ظرفیت برای همه مقاطع دارد، باید از ظرفیت یکی از مقاطع کم کند تا به ظرفیت دیگر مقطع بیفزاید. به بیان ساده‌تر، وزارت علوم با افزایش یکباره ظرفیت‌ها در مقطع فوق‌لیسانس، ظرفیت لیسانس را کاهش داده است و همین مساله امسال زمینه‌ساز عدم قبولی بسیاری از دانش‌آموزانی شده که سودای دانشجو شدن در دانشگاه‌های معتبر را داشتند. آمار و ارقام نیز به‌روشنی این واقعیت را تایید می‌کند. مهم‌ترین آمار مقایسه میزان دانشجویان ورودی سال۱۳۹۵ و سال۱۳۹۶ است، طوری‌که براساس آمار رسمی وزارت علوم در سال۱۳۹۵، ۱۸۲‌هزار دانشجوی کارشناسی ارشد وارد دانشگاه شدند. حالا در سال۱۳۹۶ آمار دانشجویان کارشناسی ارشدی که وارد دانشگاه‌ها می‌شوند به یکباره و ظرف مدت یک سال به ۳۵۲‌هزار نفر رسیده است؛ یعنی طی یک سال افزایش دوبرابری داشته‌اند. همزمان طی یک سال تعداد دانشجویان دوره کارشناسی که دانشگاه‌ها قرار است پذیرش کنند نیز در حال کاهش است. در سال۱۳۹5، نزدیک به ۴۰۰‌هزار دانشجو در مقطع کارشناسی جذب دانشگاه‌ها شدند و این رقم امسال به ۳۷۰‌هزار نفر رسید. حتی در مقطع دکترا هم اوضاع به همین منوال است. یعنی بخش زیادی از ظرفیت‌های دانشگاه‌ها صرف جذب دانشجویان دکترا و کارشناسی‌ارشد شده است. براساس آمار رسمی وزارت علوم در سال۱۳۹۵، ۱۳‌هزار دانشجو در دانشگاه‌ها جذب شدند و این رقم در سال۱۳۹۶ به ۲۴‌هزار نفر می‌رسد. این ارقام به معنای افزایش دوبرابری طی یک سال است. این اتفاق چالش دوچندانی برای داوطلبان کارشناسی ایجاد می‌کند. چالش دوچندان از آن‌رو که سهم کنکوری‌ها برای ورود به دانشگاه و همچنین ورود به دانشگاه‌های باکیفیت کم شده ‌است، زیرا همزمان با کاهش میزان ظرفیت در دانشگاه‌ها، ظرفیت دانشگاه‌های دولتی نیز در حال کاهش است. در ایران طبق عرف جاافتاده، دانشگاه‌های دولتی از کیفیت بالاتری برخوردارند و جدید‌ترین آمارها نشان می‌دهد از مجموع کل داوطلبانی که طی یک سال جذب دانشگاه‌ها می‌شوند، تنها ۱۵‌درصد جذب دانشگاه‌های دولتی، رایگان و باکیفیت بهتر نسبت به سایر دانشگاه‌ها می‌شوند. رئیس مرکز سنجش و پذیرش دانشگاه آزاد اظهار داشت: امسال در زیرگروه ‌تجربی به‌ویژه برای رشته‌های پزشکی تراز آخرین نفر پذیرفته‌شده نسبت به سال‌های قبل بالاتر بوده است و این بدان معناست که داوطلبان بیشتر درس خوانده‌اند.