تالاب انزلی در شعله های زمین‌خواران می سوزد
١٥ هکتار از حاشیه و زمین‌های خشک مرداب انزلی به باغ، کشتزار و استخر پرورش ماهی تبدیل شده است
دیده بان ایران: بعد از همه زخم‌هایی که ورود فاضلاب، پساب زباله، رسوبات و رشد بی‌رویه گیاهان آبزی و غیر بومی همانند «آزولا» بر پیکره تالاب بین‌المللی انزلی بر جای گذاشته‌اند، حالا سودجویان که این بار در قالب تالاب خوار ظاهر شده‌اند، ترفندهای جدیدی به کار می‌برند تا زخم قدیمی این جاذبه گردشگری بین‌المللی را عمیق‌تر کنند. عمق تالاب انزلی به نیم‌متر رسیده، آزولا نفسش را گرفته و فاضلاب و شیرآبه مسمومش کرده‌اند؛ حالا هم که تالاب خوارها به جانش افتاده‌اند و این احتمال را که نام این تالاب بین‌المللی از فهرست «مونترو» (فهرست تالاب‌های درخطرکنوانسیون رامسر) خارج شود را کم کرده‌اند. آتش زدن زمین‌های اطراف تالاب، صاف کردن و ریختن شن و ماسه برای خشک نشان دادن زمین و کاشت درختان چند ساله و ساخت استخرهای پرورش ماهی تنها گوشه‌ای از ترفندهایی است که سودجویان به خیال خود برای گمراه کردن مسئولان و غیر تالابی نشان دادن و در نهایت تصاحب این زمین‌ها به کار می‌برند. همین نامهربانی‌ها بوده که باعث شده نام تالاب انزلی در فهرست «مونترو» قرار بگیرد و دفتر کنوانسیون رامسر از دولت‌های عضو بخواهد با کمک‌های علمی و مالی به کشور صاحب تالاب کمک کنند و جلوی مرگ تالاب را بگیرند اما گویا عده‌ای از خشک شدن این تالاب سود بیشتری می‌برند که این چنین به جان آن افتاده‌اند. به گفته کارشناسان، تالاب خواران ١٥ هکتار از حاشیه و زمین‌های خشکیده تالاب انزلی را تصرف کرده‌اند اما همکاری تمام نهاد‌های مسئول و مردم محلی باعث شده تصرف‌ها ادامه پیدا نکند و متصرفان دستگیر شوند. چندی پیش «محمد علی نجفی»، استاندار گیلان گفته بود: «دردولت یازدهم موفق به احیا و رفع تصرف از ۷۰ هکتار اراضی تالاب انزلی با همکاری محیط زیست شدیم» که این خود نشان دهنده عزم مسئولان و بی‌ثمرماندن تلاش متجاوزان به عرصه‌های طبیعی استان است.
البته گویا این داستان ادامه دارد، همین چند روز پیش بود که آتش‌سوزی در ضلع غربی رودخانه «پسیخان» در حوزه انزلی بیش از ۷۰ هکتار از اراضی تالاب انزلی را از بین برد. هر چند این آتش مهار و 2 نفر از متخلفان دستگیر شدند، اما به نظر می‌رسد این اقدامات طراحی شده ادامه دارد و برای برطرف کردن این مشکل همکاری تمام دستگاه‌های متولی، ساکنان محلی و انجمن‌های مردم نهاد ضروری است.
توجه دولت زمینه ساز احیای تالاب انزلی
«قربانعلی محمدپور» مدیر کل حفاظت محیط زیست گیلان در گفت‌و‌گو با «ایران» اظهار داشت: در سال‌های اخیر همواره سعی شده تا با حفاظت از گونه‌های گیاهی و جانوری این تالاب را که در کنوانسیون بین‌المللی رامسر به ثبت رسیده نگهداری کنیم. هر چند همواره با مخاطراتی رو به رو بوده ایم، اما با توجه ویژه دولت تدبیر و امید توانسته‌ایم بخش قابل توجهی را احیا کنیم.
وی ادامه داد: حوادث همواره در کمین عرصه‌های طبیعی استان بوده، اما در سال‌های اخیر با پدیده‌هایی روبه‌رو شده‌ایم که عامل انسانی دارند و به عمد اتفاق می‌افتند. آتش زدن نیزارهای اطراف تالاب و کاشت نهال به منظور سندسازی و ایجاد حق برای متخلفان اقداماتی بوده که باعث بروز مشکلات در مسیر حفاظت از تالاب شده است. تالاب خوارها بعد از شناسایی زمین‌های خشکیده و رسوبی اقدام به درختکاری در این مناطق می‌کنند، بعد تالاب را تغییر کاربری می‌دهند و درنهایت در آن ویلا می‌سازند.
امکانات اطفای حریق اصلی‌ترین نیاز محیط زیست
این مقام مسئول گفت: از ابتدای امسال چند آتش‌سوزی در این تالاب اتفاق افتاده که تنها 2 مورد آن جدی بوده است. بر اساس نظر کارشناسان این دو آتش‌سوزی که اولی به وسعت 16 هکتار و دومی به وسعت 70 هکتار بوده عامل انسانی داشته و به منظور تصرف زمین‌های اطراف تالاب صورت گرفته است. در آتش‌سوزی اخیر که وسعت بیشتری داشته 2 نفر دستگیر و به مراجع قضایی تحویل داده شده‌اند. گویا این افراد قصد داشته‌اند آتش‌سوزی کوچکی راه بیندازند که متأسفانه کنترل از دست آنان خارج شده و آتش به 70هکتار آسیب زده است.
محمدپور افـــــزود: اغلــــــب این آتش‌سوزی‌ها در مناطقی اتفاق می‌افتد که دسترسی به آن سخت و گاهی غیر ممکن بوده و تنها با بالگرد می‌توان به این نقاط دسترسی داشت که متأسفانه گیلان از این امکان محروم است. کمبود امکانات از اصلی‌ترین مشکلات محیط زیست استان است. البته مسئولان استانی بر تمام موضوعات نظارت کامل دارند. برنامه مشترک اجرای گشت‌های حفاظتی با همکاری فرماندهی یگان حفاظت محیط زیست گیلان ، پایگاه دریابانی، نیروی دریایی سپاه، نیروی انتظامی و یگان حفاظت منابع آبزیان انزلی به صورت مشترک انجام می‌شود.
این مقام مسئول خاطرنشان کرد: این اتفاقات در گذشته نیز گاهی در استان دیده شده بود، اما در چند سال اخیر توجه ویژه رسانه‌ها و گسترش زمینه‌های اطلاع‌رسانی اهمیت رسیدگی به آن را نمایان‌تر کرد.
همیاری جوامع محلی تأثیر‌گذار است
«منصور سربازی»، معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست گیلان نیز در این خصوص گفت: اغلب مناطقی که آتش‌سوزی در آنها اتفاق افتاده به سختی در دسترس است، پس احتمال اینکه آتش‌سوزی بر اثر سهل‌انگاری گردشگران باشد تقریباً ممکن نیست. از سوی دیگر با توجه به فصل آتش‌سوزی و نبود باد گرم نمی‌توان ذره بینی عمل کردن خرده شیشه‌ها و شرایط خشک محیط را مسبب آتش‌سوزی بدانیم. چند نفر در این خصوص دستگیر شده‌اند.
وی ادامه داد: با توجه به اهمیت تالاب انزلی برای بومیان حاشیه این تالاب در بیشتر موارد گزارش‌های مردمی به کمک مأموران حفاظتی آمده است. اینکه تالاب را خشک کنند یا درختان حاشیه‌اش را به بهانه شالیکاری قطع کنند یک ترفند از سوی سودجویان است. اغلب این افراد تنها تصور می‌کنند می‌توانند با این قبیل کارها زمین‌های اطراف تالاب را تغییر کاربری دهند و مالک آنها شوند. مسئولان استانی توجه ویژه به این موضوع دارند و جلوگیری از تصرف عرصه‌های طبیعی استان اولویت اصلی
آنان است.
سربازی خاطرنشان کرد: مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست در تالاب و زمین‌های حاشیه‌ای آن جزو حریم تالاب است و ما روزانه آن را پایش می‌کنیم تا تصرف تازه‌ای اتفاق نیفتد. با دادستان استان صحبت شده تا هرجا در تالاب درخت تازه کاشته شده دیده شود، بسرعت تخریب و با عاملان برخورد شود.
