دولت ها می توانند هزینه های جاری آموزش و پرورش را از طریق درآمد حاصل از فروش سیگار و بنزین تامین کنند/ در آموزش و پرورش مهارت زیستن آموزش داده نمی شود

دیده بان ایران: در تمام دولت ها صحبت از اهمیت از آموزش و پرورش می شود جدا نقشی که این نهاد در تعلیم و توسعه دارد. نهادی است که با بخش از زیادی از جامعه در ارتباط است. ارتباط گسترده ای که هزینه های زیادی برای دولت ها به ارمغان آورده است جمع زیادی حقوق بگیر، تجهیزات فراوان و البته  فضاهای فرسوده نکته بارز وزارت آموزش و پرورش است. اینکه هزینه صدها هزار حقوق بگیر آموزش و پروش و نوسازی ساختمان ها و تجهیزات فرسوده آموزش و پرورش  از کجا بیاید مسئله لاینحل هر دولتی است.

دکتر جواد اطاعت استاد دانشگاه شهید بهشتی که سال ها تدریس در آموزش و پرورش را تجربه کرده است در مورد راهکارهای مورد نظر برای حل معضلات آموزش و پرورش می گوید:" نظام بروکراسی در آموزش و پرورش، حجیم، متورم و پرخرج است.لذا نظام اداری، مدیریتی آموزش و پرورش باید با استفاده از تکنولوژی های موجود اصلاح شود. باید بخشی از هزینه های جاری افزایش قیمت سیگار، درآمد حاصل از فروش بنزین تامین شود".

مشروح گفت و گوی دیده بان ایران با دکتر جواد اطاعت استاد دانشگاه شهید بهشتی در ذیل آمده است:

چرا وزارت آموزش و پرورش دارای اهمیت خاص است؟ علت توجه دولت ها به این وزارت خانه چیست؟

مراکز آموزشی کشور دو ضلع از سه ضلع مثلث سرمایه ها برای توسعه کشور، یعنی سرمایه اجتماعی و سرمایه انسانی را به خود اختصاص می دهند. بنابراین نظام آموزشی کشور از اهمیت به سزایی برخوردار است. از آن جهت بخش اعظمی از جامعه ما با آموزش و پروش ارتباط دارد این نهاد دارای اهمیت خاصی برای دولت ها است.

مشکل اصلی آموزش و پرورش در ایران چیست ؟ چرا همیشه از ضعف این نهاد صحبت شده است؟

وزارت آموزش و پرورش ایران ، آموزش محور است؛ در حالی که باید مهارت محور باشد. اگر در ایران آسیب های اجتماعی بالاست، بدان سبب است که در آموزش و پرورش به جای تاکید بر تربیت بر تعلیم متمرکز شده ایم. دانش آموزان ما مثلثات، جبر، فیزیک و شیمی را به خوبی می آموزند؛ اما در کسب مهارت های زندگی عاجزند. ضعف فرهنگ گفتگو، ضرب و جرح، طلاق، اعتیاد و بطور کلی آسیب های اجتماعی نتیجه فقدان تربیت مهارت های اخلاقی، انسانی و رفتاری در مدارس کشور است.به عبارتی نظام آموزش و پرورش  باید در 10 سال اول عموما مبتنی بر مهارت برای زیست بهتر شود. .بجای اموزش نظری به آموزش مهارت های زندگی تغییر جهت دهد.برای مثال مهارت استفاده از تغذیه برای کاهش بیماری ها. به عبارتی در کنار تمرکز بر آموزش باید بر پرورش هم توجه شود(افزایش مهارت برای تغییر سبک زندگی)

اینکه گفته می شود نظام آموزشی ما متاثر از غرب است تا چه حد صحت دارد؟

نظام تربیتی ایران متاثر از آموزه های غربی است. در حالی که باید نظام تربیتی متاثر از آموزه های اسلامی_ ایرانی و یا لااقل شرقی مثل ژاپن باشد و در عین استفاده از تکنولوژی در حفظ سنت های اصیل اسلامی و ایرانی بکوشیم؛ اما متاسفانه فرایند حرکت به سمت ترویج آموزه های غربی است.

چرا دولت ها همیشه با مشکل تامین بودجه آموزش و پرورش روبرو هستند؟ اصطلاح وزارتخانه "فقیر و پرخرج " همیشه در رسانه ها مطرح بوده است چرا؟

نظام بروکراسی در آموزش و پرورش، حجیم، متورم و پرخرج است.لذا نظام اداری، مدیریتی آموزش و پرورش باید با استفاده از تکنولوژی های موجود اصلاح شود. باید بخشی از هزینه های جاری باافزایش قیمت سیگار، درآمد حاصل از فروش بنزین و .... تامین شود.

اینکه که گفتید بخشی از هزینه های جاری از افزایش قیمت سیگار تامین شود به چه معنا است؟

تامین بخشی از هزینه های آموزش و پرورش از طریق افزایش قیمت سیگار به این معنا که به ازای هر نخ سیگار مبلغی به حساب آموزش و پرورش واریز شود. بر اساس آمارهای موجود در ایران حداقل در سال ده هزار میلیارد تومان صرف خرید و مصرف سیگار میشود. اگر ده درصد به این قیمت اضافه شود مبلغی معادل هزار میلیارد تومان خواهد شد که میتوانیم با آن یک میلیون متر مربع فضای آموزشی بسازیم چیزی حدود هزار مدرسه که هرکدام هزار مترمربع زیر بنا داشته باشد. لازم به ذکر است که بودجه اختصاص یافته به سازمان نوسازی، تجهیز و توسعه کشور در سال 1396 برابر با 814 میلیارد تومان بوده است.

آیا راه دیگری برای تامین هزینه های وزارت آموزش و پرورش وجود دارد؟

 افزایش درصدی به قیمت فراورده های نفتی بویژه بنزین و اختصاص آن به آموزش و پرورش. برای مثال اگر به ازای هر لیتر بنزین مصرفی 200 تومان به آموزش و پرورش اختصاص پیدا کند، با مصرف روزانه 85 میلیون لیتر بنزین در کشور در سال مبلغی معادل 6هزار میلیارد تومان به آموزش و پرورش تعلق خواهد گرفت. لازم به ذکر است که بودجه در نظر گرفته شده برای وزارت آموزش و پرورش در سال 96 برابر با 31 هزار میلیارد تومان بوده است.توسعه مدارس غیر دولتی از طریق واگذاری مدارس دولتی به بخش خصوصی و نه ایجاد مدارس غیر انتفاعی کنونی ( با این شکل چون سرمایه گذاران در مدارس غیر دولتی نیازی به سرمایه گذاری سنگین برای ساخت و یا اجاره بهای زیاد برای مدارس ندارند و ساختمانهای مدارس دولتی کنونی با شرایطی به آنها واگذار میشود، شهریه دانش آموزان به شدت کاهش پیدا می کند و گستره وسیع تری از دانش آموزان می توانند در این مدارس مشغول تحصیل شوند. لذا امکان توسعه مدارس غیر دولتی از ده یازده درصد کنونی تا 35 درصد وجود دارد.با این رویکرد بارسنگین منابع مالی سبک خواهد شد و با منابع موجود میتوان نیازهای مالی اموزش و پرورش را برطرف کرد. ایجاد جنبش خیرین حتی با مبالغ کم به منظور، ساخت، توسعه و تجهیز مدارس کشور از جمله این برنامه ها است.