چه شد که ساختمانی ۱۲ ساعت در آتش سوخت اما فرو نریخت، ولی پلاسکو خراب شد؟

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی دیده بان ایران؛ عصر 23 آذرسال 1393؛ آتش سوزی از طبقات میانی برج 16 طبقه‌ای در عسلویه،‌ در جنوب ایران شروع شد، آرام آرام آتش به طبقات بالاتر رسید؛ این ساختمان نزدیک به 12 ساعت در آتش سوخت و حدود ساعت 6صبح روز بعد نیروهای امدادی توانستند جلوی این آتش‌سوزی را بگیرند و مانع ریختن این ساختمان شوند.

این برج اداری جنوب کشور به عنوان ساختمان مرکزی یکی از سازمان‌های منطقه در حاشیه خلیج فارس است، 66 متر ارتفاع دارد، در سال 1383 ساخته شده است و نکته جالب ساختار این ساختمان عدم فروریزش این ساختمان بعد از 12 ساعت آتش‌سوزی است، در طول مدت فقط بخشی از نمای ساختمان سوخت؛

دو روز پیش، صبح شنبه ۳۱ تیر ۹۶ هم اتفاقی مشابه در مشهد افتاد؛ ساختمان هتل روتانا در حال ساخت در مشهد در آتش سوخت اما آتش آن بعد از چند ساعت خاموش شد و ساختمان نریخت.

دکتر فریبرز ناطقی‌الهی، استاد پژوهشگاه زلزله شناسی در رابطه با علت اینگونه اتفاقات می‌ گوید: نکته مهم و قابل توجه که مانع از فروریزش ساختمان پس از حدود 12 ساعت آتش سوزی بود نوع اسکلت ساختمان یعنی بتن آرمه است.

او درباره علت افزایش آتش‌سوزی هم گفت: نوع مصالح نازک کاری و نمای ساختمان نیز بر افزایش آتش‌سوزی تاثیر گذار بودند. سیستم سازه ای این برج قاب خمشی بتن آرمه و مصالح مورد استفاده در بخش نازک کاری و نمای این ساختمان مصالح «ام دی اف» و ورق‌های کامپوزیت آلومینیوم است.

در واقع با وجود اینکه ساختار این ساختمان مانع از ریزش آن شده است اما وجود مصالح نازک کاری غیر استاندارد در ساختمان، دمای آتش افزایش پیدا کرد. در این ساختمان، حریق به طبقات پایین‌تر از طبقه محل حادثه رسیده و تمامی مصالح نازک کاری، پارتیشن ها، سقف های کاذب، وسایل، اسناد و نما را به طور کامل در کلیه طبقات (بجز طبقات 1 و 2) از میان برده است.

در این رابطه ناطقی الهی دو آزمایش انجام داد تا میزان گرمای تولیدی و مقدار آسیب وارده به ساختمان را بررسی کند؛ بر اساس نتایج این آزمایش‌ها، مصالح آلومینیومی در دقایق ابتدایی به شدت گرمای زیادی تولید کرده که می تواند بسیار زیان آور باشد. ولی پس از گذشت 3 دقیقه از شروع تولید گرما، این فرآیند سریعا افت می کند.

اما در رابطه با کاهش مقاومت بنا با افزایش دما این ساختمان شرایط خوبی داشت و این دقیقا چیزی بود که باعث شد ساختمان  بعد از 12 ساعت آتش‌سوزی فرو نریزد؛ بر اساس آزمایش‌های مختلفی که در این ساختمان انجام شد.

با استفاده از نتایج مدلسازی دقیق عددی و تحلیل کلی‌سازه، مشاهده شد تعدادی از ستون های میانی سازه به دلیل ضعیف شدن در آتش سوزی نیاز به مقاوم سازی دارند ولی به طور  آسیب جدی به کل سازه وارد نشد. علت وارد نشدن آسیب به ساختار این ساختمان بتنی بودن جنس مصالح آن است، با این وجود این ساختمان به تقویت موضعی نیاز دارد.

البته اگر مصالح غیرقابل استعال در این ساختمان وجود داشتند، دمای ساختمان بالا نمی‌رفت و دیگر نیازی به تقویت ساختار ساختمان نبود.

مدلهای مختلفی از سیستم های قابل قبول در مقاوم‌سازی بر  روی نشان می‌دهد که با اضافه کردن دیوار جانبی و تقویت المان‌ها شاید با حدود صد ملیارد ریال صرفه جویی و حداقل  بین دو تا سه سال کاهش زمان در بهره برداری از این ساختمان (تخریب، اوار برداری و دوباره سازی) می‌تواند این ساختمان را ایمن کرد.

در پایان بررسی‌های فریبرز ناطقی الهی آمده است:

به موارد فهرست شده در زیر در فرایند مقاوم سازی یک ساختمان اتش گرفته توسط جامعه مهندسی و کارفرمایان حتما باید توجه ویژه‌ای شود:

الف) استفاده از هر نمایی در ساختمان‌ها مناسب نیست و باید توجه ویژه به آتش‌سوزی آن داشت.

ب) هر ساختمانی که  اتش گرفته است لزوما نباید تخریب شود. 

پ) داشتن هسته مرکزی و یا دیوار برشی در ساختمانهای می‌تواند در زمان آتش‌سوزی به بهبود شرایط کمک کند. 

ت) ممکن است ساختمان بتنی بر ساختمان فولادی در هنگام آتش‌سوزی اولویت داشته باشد ولی در زلزله ساختمان‌های فولادی با اتصالات مناسب بهتر نسبت به ساختمان‌های بتنی بهتر عمل می‌کنند.

ث) ساختمان‌های فولادی و بتنی با رعایت قوانین و آیین‌نامه‌های موجود در صورت طراحی و ساخت مناسب هر دو توان عملکرد خوب در برابر زلزله و آتش را دارند.

ج) در ساختمانی که آتش‌سوزی تجربه کرده است حتما باید آزمایشات سازه ای و حرارتی بطور کامل انجام شود.

چ) مدلسازی حرارتی برای ساختمان‌های سوخته  امری الزامی است.

ح) مقاوم سازی پس از انجام آزمایش‌ها و لحاظ کردم ضعف‌های ناشی از حرارت  و کاهش مقاومت در اعضا و تعیین اسیب پذیری سازه موجود  الزامی و پس از ان  قابل اجراست.- خبرآنلاین- نیو صدر