اموال کسبه پلاسکو غارت می شود، بنیاد مستضعفان به وعده های خود عمل نمی کند / بعد از گذشت حدود پنج ماه از حادثه پلاسکو، هنوز هیچ اقدامی جهت بازسازی این ساختمان صورت نگرفته است

دیده بان ایران: اینجا چهارراه استانبول است. چهارراهی پر رفت و آمد در میانه یکی از بازارهای پوشاک تهران. حدود پنج ماه پیش بود که چراغ راهنمای این چهارراه به فاصله 30 ثانیه شاهد فروریختن ساختمان عظیم پلاسکو بود. از چهارراه استانبول که نگاه می‌کنی در میانه مجتمع‌های تجاری و پاساژها آسمانی آبی هویداست که تا چند ماه پیش ساختمانی 18طبقه آن را درنوردیده بود. ساختمانی که قلب تجاری بازار پوشاک در این منطقه محسوب می‌شد. ساختمانی 50ساله که زندگی، کار و تجارت آنچنان در آن رونق داشت که هیچ کس فکرش را نمی‌کرد روزی خیابان جمهوری خالی از آن باشد. مقابل بقایای بازمانده از ساختمان سوخته، دیواری بتونی کشیده شده به همراه یک در آهنی بزرگ و کانکسی که هیچ کس در آن نیست. مقابل ساختمان پرنده نیز پر نمی زند. انگار نه انگار که روزگاری اینجا قلب بازار پوشاک تهران بوده است. از سرنوشت ساختمان و بازسازی آن نیز نشانه‌ای در اینجا وجود ندارد. گویی تمام نهادها و ارگان‌های مسئول در قبال این فاجعه که باعث از دست رفتن جان و مال عده‌ای از هموطنان‌مان شده است، فراموش کرده‌اند که وعده و وعیدهایی به این مردم داده‌اند و شاید بار مسئولیت آن‌گونه که باید و شاید بر شانه‌های آن‌ها سنگینی نمی‌کند .

پاساژشان را می‌خواهند

چند باری به در آهنی بزرگ مقابل ساختمان سوخته ضربه می‌زنم ولی پاسخی نمی‌شنوم. به سوی کانکس کنار دیوار بتونی می‌روم، دستهایم را حایل صورت می‌کنم تا بتوانم از شیشه کانکس داخل آن را ببینم ولی آنجا نیز کسی نیست که پاسخگو باشد. ناگزیر به سمت پاساژ کویتی‌ها، همان ساختمان مجاور پلاسکو می‌روم . یکی از فروشندگان کنار ویترین مغازه‌اش ایستاده است. از او می‌پرسم اینجا کسی نیست که بتواند در مورد ساختمان پلاسکو به چند سوال پاسخ دهد؟ در جواب می‌گوید: خانم اینجا برای کسی مهم نیست. از پنج ماه پیش تا الان کسی به سراغ این ساختمان نیامده است. دوستان ما که قبلا در پلاسکو کسب و کار می‌کردند، به شدت معترضند. چون چیزی در حدود 280 واحد سالم در پلاسکو باقی مانده که اجازه بازگشایی این واحدها از سوی صاحبان سرقفلی آن‌ها وجود ندارد. می‌پرسم مگراین عده‌ای که واحدهای‌شان سالم مانده است، در پاساژهای دیگر مستقر نشده‌اند؟ جواب می‌دهد: مستقر که شده‌اند. عده‌ای در مجتمع تجاری نور در خیابان ولیعصر و عده‌ای نیز در مرکز تجارت جهانی در میدان فردوسی ولی آن‌ها پاساژ خودشان را می‌خواهند. کسب و کارشان در آنجا رونق چندانی ندارد و دخل و خرج‌شان بایکدیگر همخوانی ندارد. مقدار زیادی از اندوخته و اموال خود را در حادثه پلاسکو از دست داده‌اند از طرفی الان نیز کسب و کارشان کساد است. اینجا برای‌شان خیلی بهتر و پردرآمدتر بود. می‌پرسم مگر حضورشان در این مجتمع‌ها موقت نیست؟ مگر قرار نشده ساختمان پلاسکو ظرف دو سال ساخته شود و به افراد مالباخته تحویل داده شود؟ خنده تلخی بر لبش می‌نشیندو می‌گوید: با وعده و وعید که چیزی درست نمی‌شود. بنیاد مستضعفان و شهرداری به آن‌ها قول داده‌اند که ساختمان را بسازند ولی به عمل کار برآید. نزدیک به پنج ماه از حادثه گذشته ولی هنوز هیچ اتفاق چشمگیری در اینجا نیفتاده است! کسبه پلاسکو باید یک حرکتی ببینند که دل‌شان کمی آرام بگیرد. می‌گویند نقشه کشی کار انجام شده است ولی خودتان قضاوت کنید وقتی قول دو ساله داده‌اند، باید پنج ماه بدون هیچ حرکت مثبتی و به همین منوال بگذرد؟ بنابراین حق بدهید آن‌ها که مال باخته‌اند، نگران باشند. تا حرکتی نبینند به طور قطع دل‌شان آرام نمی‌گیرد. سرنوشت این پاساژ قدیمی انگار برای هیچ کس مهم نیست.

وعده‌ و وعیدهای بی‌نتیجه

از پاساژ کویتی‌ها بیرون می‌آیم و به سمت مجتمع نور حرکت می‌کنم شاید از خود کسبه پلاسکو بتوان در مورد سرنوشت این ساختمان فروریخته اطلاعات بیشتری به دست آورد. از یکی از کسبه پلاسکو راجع به سرنوشت ساختمان و زمان بازسازی آن می‌پرسم. سر درد دلش باز می‌شود و می‌گوید: واقعیت این است که مالکیت ساختمان پلاسکو بر دو اصل عرصه و اعیان استوار است که منظور از عرصه، زمین و مقصود از اعیان، ساختمان است. مالک عرصه که زمین پلاسکو است، بنیاد مستضعفان است. وضعیت اعیان که همان ساختمان است نیز، به این صورت بود که سرقفلی‌های آن واگذار شده است . بنابراین پیش از انجام هر گونه ساخت و سازی باید تکلیف بخش اعیانی مشخص شود و ساخت و ساز ساختمان پلاسکو با مجوز سرقفلی‌داران صورت گیرد و طبق قانون با رضایتنامه سرقفلی‌داران باید از شهرداری پروانه ساخت بگیرد. در همین راستا بنیاد مستضعفان پس از فروریختن ساختمان پلاسکو اعلام کرده بود که با تعامل با صاحبان سرقفلی ظرف دو سال این ساختمان را برای ما بازسازی می‌کند. ولی هم‌اکنون و بعد از گذشت پنج ماه از این حادثه به ما می‌گوید قوه قضاییه باید صاحبان سرقفلی را به ما معرفی کند. در واقع بنیاد به جای انجام این کارها ما را به سمت مرجع قضایی سوق داده و معلوم نیست که تحت چه عنوانی این بحث را مطرح کرده است زیرا تمام سرقفلی‌داران دارای اجاره‌نامه و اسناد مدارک سرقفلی‌های خود هستند و اگر بنیاد مستضعفان همان زمان به ما اعلام کرده بود، اسناد و مدارک مربوط به سرقفلی‌های خود را در اختیار مراجع قضایی قرار می‌دادیم؛ در حالی‌که بنیاد فقط به ما وعده و وعید داده و ما را معطل کرده است. در حال حاضر اگر بنیاد خواستار رسیدگی قضایی به وضعیت سرقفلی‌های پلاسکو است، ماهیچ مشکلی نداریم؛ چراکه اسناد و مدارک ما موجود و مشخص است. در زمینه ساخت و ساز حتی بنیاد، شرکتی را تحت عنوان شرکت ساخت و ساز آرمان که تحت پوشش بنیاد است به عنوان متولی بازسازی پلاسکو به ما معرفی کرده و هنگامی که ما به آن شرکت مراجعه کردیم رییس شرکت، سخن بنیاد را تایید کرد ولی قراردادی که به ما ارائه داده شد، فاقد مهر و امضای رسمی بنیاد مستضعفان بود. به ما حق بدهید که صدای اعتراض‌مان بلند شود. صاحبان واحدهای سازه شمالی که مغازه‌های آن‌ها سالم مانده، خواستار بازگشایی واحدهای خود هستند ولی موافقت نمی‌شود، می‌گویند نامن است؛ در حالی‌که سازه شمالی مشکلی ندارد، قسمت نا امن ساختمان که سوخت و فروریخت. بر اساس قانون، وظیفه بازسازی و تامین امنیت واحدهای تخریب‌نشده به عهده مالک یعنی بنیاد مستضعفان است ولی به نظر می‌رسد که بنیاد در این زمینه کوتاهی می‌کند وهمین امر باعث تجمع این افراد در مقابل ساختمان دادستانی شد؛ در حالی که شخص دادستان حضور نداشت. در حال حاضر باید قوه قضاییه و دادستانی در قبال این مسائل به ما پاسخگو باشند که هنوز نیز پاسخی از هیچ کجا دریافت نکرده‌ایم. جالب اینجاست که در تجمع مقابل شهرداری، به ما گفته شد به دلیل داشتن حکم قضایی و اینکه ساختمان ناامن است، امکان ورود به قسمت سالم ساختمان وجود ندارد. ولی وقتی حکم را به ما نشان دادند، اثری از حکم قضایی در آن ندیدیم. مشکل بزرگی که برای ما وجود دارد، این است که با وجود دیوار‌کشی مقابل ساختمان سوخته پلاسکو ، هیچ محافظتی از داخل ساختمان نمی‌شود و مغازه‌های ما مدام مورد سرقت قرار می‌گیرند که این مساله برای ما تبدیل به یک معضل بزرگ شده است. در واقع در حال حاضر کسبه پلاسکو به دو دسته تقسیم شده‌اند، کسانی که مغازه‌های آن‌ها تخریب شده و اموال خود را به طور کامل از دست داده‌اند و عده‌ای که صاحبان مغازه‌ها در سازه شمالی بوده‌اند و مغازه‌های آن‌ها تخریب نشده است. وضعیت ما در مجتمع تجاری‌نور، وضعیت وخیمی است واکثر ما به دلیل اینکه با چک و سفته در کار سروکار داریم و چک‌ها نیز مدت‌دار بوده است، بدهی بالا آورده‌ایم و چک‌های زیادی با ارقام میلیاردی در حال برگشت خوردن است و بسیاری از کسبه برای وصول چک‌های خود به مسافرکشی و شغل دوم روی‌آورده‌اند. از طرفی نیز وام 300میلیون تومانی‌ای که از سوی دولت به کسبه پلاسکو وعده داده شده بود، هنوز پرداخت نشده و این مورد نیز به مشکلات ما افزوده است.

تجمع ها 

ظاهرا در روزهای گذشته، کسبه آسیب دیده ساختمان پلاسکو مقابل ساختمان بنیاد مستضعفان، دادستانی، شهرداری و ساختمان سوخته پلاسکو تجمعات اعتراضی داشته‌اند تا به گفته خودشان «تکلیف‌شان هر چه سریع‌تر مشخص شود و بدانند چه وقت و چگونه واحدهای تجاری خود را در ساختمان بازسازی شده پلاسکو تحویل می‌گیرند». اما رییس بنیاد مستضعفان به ایسنا گفته است: مرجعی که می‌تواند سرقفلی‌های ساختمان پلاسکو و صاحبان آن را به بنیاد معرفی کند، مرجع قضایی است. روزهای گذشته، برخی از کسبه ساختمان پلاسکو که واحدهای آن‌ها در قسمت تخریب‌نشده این ساختمان تجاری قدیمی قرار دارد، نسبت به مسئولان بنیاد مستضعفان اعتراض کردند و خواهان استرداد این واحدها و ادامه کار در آنجا شدند که البته آسیب دیدگان ساختمان پلاسکو که مغازه‌شان با آن حادثه تلخ فرو ریخت، در این تجمع حضور نداشتند و در روزهای بعد در مقابل ساختمان دادستانی اعتراض خود را اعلام کردند. البته به گفته یکی از نمایندگان کسبه آسیب دیده ساختمان پلاسکو، علت تجمع آن‌ها اظهارات ضد و نقیض معاون بنیاد مستضعفان و تاخیر در بازسازی ساختمان پلاسکو بر خلاف وعده‌های رییس بنیاد مستضعفان است. نماینده کسبه آسیب‌دیده پلاسکو در این باره گفت: رییس بنیاد مستضعفان در همان زمان که کسبه ساختمان پلاسکو منتظر تعیین تکلیف خودشان بودند، اعلام کرد: « ۳۰ خرداد عملیات بازسازی ساختمان پلاسکو آغاز می‌شود». اما هم‌اکنون پایان شهریور را به ما اعلام کرده‌اند. از سوی دیگر معاون بنیاد مستضعفان در این زمینه خطاب به کسبه ساختمان پلاسکو اعلام کرده است : « تکلیف سرقفلی کسبه ساختمان پلاسکو در مراجع‌قضایی مشخص می‌شود»، در حالی که این آسیب‌دیدگان همگی به بنیاد مستضعفان اعتماد کرده‌اند، چراکه پیش از این از سوی رییس بنیاد مستضعفان اعلام شده بود: «شرف بنیاد و مسئولان آن در گرو بازسازی ساختمان پلاسکو است»؛ اما این اظهارات با صحبت‌های اخیر معاون بنیاد مستضعفان تناقض دارد». در این زمینه سعید سعیدیان، عضو سازمان نظام مهندسی‌کشور ب می‌گوید: آنچه مسلم است این است که در هر صورت در حال حاضر بنیاد مستضعفان، مالک اصلی ساختمان است و مراحل طراحى، ساخت و اجرا را باید مدیریت کند و با ارائه نقشه‌هاى اجرایى به شهردارى درخواست پروانه کند.

پاسخ بنیاد

انتقادات کسبه ساختمان پلاسکو در حالی مطرح شد که محمد سعیدی‌کیا، رییس بنیاد مستضعفان گفت:«اظهارات اخیر معاون بنیاد با آنچه در گذشته مطرح شده بود، تناقضی ندارد و کسبه ساختمان پلاسکو نیز نباید نگران این مسائل باشند؛ چرا که بالاخره یک نهاد و دستگاه باید حق مالکیت و سرقفلی صاحبان این واحدهای تجاری را مشخص کند که پس از بازسازی ساختمان پلاسکو و به محض تایید از سوی دستگاه قضایی، واحدهای مذکور به صاحبان سرقفلی واگذار شود. پاسخ رییس بنیاد مستضعفان در حالی است که در جریان این حادثه تلخ به مالک اصلی این ساختمان وعده داده است که پس از دریافت مجوز و پروانه ساخت، دو ساله این ساختمان تجاری را خواهد ساخت اما به نظر می‌رسد مشخص نیست بازسازی آن از نظر چگونگی و بازه زمانی آن چند سال زمان می‌برد؛ چرا که هنوز نه تنها پروانه ساخت آن صادر نشده بلکه نتایج مذاکرات اولیه برای بازسازی این ساختمان تجاری قدیمی از نظر تعداد طبقات نیز مشخص نیست.