عملکرد منفی رسانه‌ها در حادثه تروریستی تهران

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی دیده بان ایران؛ دکتر فریبرز ناطقی الهی در وبلاگ خود نوشت: گستردگی جمعیت و رفت و آمدهای انسانی، اجتماعی و تجاری بین کشورها و مردمی با قومیت و باورهای متفاوت و همچنین روند رو به رشد توسعه جوامع بشری به سمت اماکن زیبا ولی گاها پر خطر باعث شده است که در اثر این تعاملات حوادث انسان ساز بیشتر و سوانح طبیعی در اماکن پر خطر منجر به بحران های کوچک تا بزرگ شود، پس بحران بعنوان یک عامل رو به رشد باید مد نظر جوامع و مسیولین کشور ها بصورت جدیتر از قبل لحاظ شود.

برای مثال یکی از بحران های انسان ساز در اثر تحریکات تروریستی این روزها در دنیا بصورت ملموس مطرح است. در همین راستا، نقش رسانه ها و انتقال اخبار حاصل به مردم از طریق مدیا و رسانه ها شاید در این عصر بیشتر از هر زمان دیگری نیازمند توجه است.

ولیکن قبل از اینکه به این نقش بسیار حساس و نحوه برخورد ان با مردم پرداخته شود، لازم است کمی در خصوص خود بحران ها ابتدا ملاحظاتی مد نظر قرار بگیرد.

اصل اول؛ همه سوانح، بحران زا نیستند

اصل دوم؛ تمامی بحرانها از یک نوع و یک روند واحد پیروی نمی‌کنند

اصل سوم؛ بنا به نوع و گستردگی بحران، رسانه ها عملکرد متفاوتی باید داشته باشند

علاوه بر ان سه اصل، باید تفاوت بین سوانح ارام (slow on set) و ( rapid on set) سریع را متوجه بود، در غیر این‌صورت رسانه ها برای هر کدام از این سوانح یکنواخت عملکرده و باعث مشکلات عدیده روحی، روانی و انسانی خواهند شد.

برای مثال خشکسالی از نوع ارام است و زمان لازم با سعه صدر در انتقال نکات لازم از طریق مدیا به مردم وجود دارد. در مقابل ان یک حمله تروریستی یک سانحه سریع است. اطلاع رسانی ان کاملا متفاوت است با اطلاع رسانی دیگر سوانح.

تجربه نشان داده که عموما این نوع حوادث بصورت نقطه ایی و در نهایت مثلا دو یا سه محل اگر تازه امکان تجهیز فراهم باشد رخ می دهد پس پانیک عملی بیهوده خواهد بود برای رسانه ها و مهمتر از ان برای مردم و ملت !

برای مثال بصورت موردی حادثه دلخراش اخیر را در دو محل از تهران مورد مطالعه موردی قرار میدهیم؛ نهایت سعی این افراد حمله به دو نقطه بود و ان هم اماکنی که داری سیستم های امنیتی بالاتری از دیگر اماکن بودند. لذا معلوم بود که عملیات نتیجه دلخواه تروریستها را نخواهد داشت. پس عملکرد رسانه ها عملکرد مناسبی برای دو حادثه موردی در دو مکان حفاظت شده بر عکس انچه بیان میشود خوب نبود.

این حادثه سریع الوقوع بزودی جمع می شد و نیازی به ایجاد التهاب در این سطح در جامعه نبود. اثر سوء ان بر جامعه در اثر بی توجهی رسانه ها به نوع و سرعت حادثه بیشتر از خود عمل ارزیابی میگردد. مردم چه میتوانستند بکنند؟ خبر لحظه به لحظه چه سودی برای افراد داشت جز اضطراب و دلهره؟

شاید تلویزیون رسمی با اعلام یک دروغ مصلحت آمیز در این مورد مبنی بر اینکه چند تن از ارازل و اوباش با مصرف قرص های روانگردان دو حادثه تحت کنترل ایجاد کرده اند، میتوانست آن چند ساعت طلایی را تا ختم موضوع را خریداری کند! و سپس بصورت کامل مردم را در جریان امور میگذاشت؟

این نوع پوشش خبری در روز حملات تروریستی که دیدیم، برای نشت مثلا پالایشگاه نفت تهران ان هم در شرایطی که جریان باد بسمت داخل تهران و ری باشد مناسب بود نه یک جریان موضعی ولی وحشتناک!

مردم حق دارند حقیقت را بدانند؛ این یک اصل رسانه ای است ولی شرایط حاکم و نوع حادثه نیز در انتقال این حقیقت موثر است. بدترین اعلامیه شاید عدم استفاده از مترو بود، ما باید می دانستیم به احتمال بسیار زیاد نهایت زور متجاوزان همین بوده و بیش از ان نمی توانست باشد!

بنده از کنار مترو شریعتی رد می شدم که دو کودک شاید شش ساله به مادرشان میگفتند الان برویم و سوار مترو شویم ما را می کشند! عمل انجام شده صدمات بیشتری به ما وارد کرد یا نقش بی دقتی رسانه ها؟

در زمان تحصیل یادم می آید، راکتور هسته ای نیویورک شروع به نشت کرد و مدیر "واحد" خبر رسانی ان چنان عملکرد که مردم اخ نگفتند، بعدا کتابی در باره نحوه مدیریت رسانه ایی چنین حوادثی هم چاپ کرد که مورد استقبال زیاد قرار گرفت. لازم است و شایسته است اطلاع رسانی در حوادث برای رسانیدن خبر های الزامی ولی در راستای حفظ ارامش جامعه بنا به نوع بحران باشد.