روایت فایننشال تایمز از نرخ هشدار دهنده فرار مغزها از ایران / تعداد ایرانیانی که در خارج از کشور تحصیل می‌کنند در چهار سال گذشته افزایش چشمگیری داشته و به ۱۱۰ هزار نفر رسیده
فارغ‌التحصیلان دانشگاهی و متخصصان ماهر ستون فقرات نوآوری و بهره‌وری یک کشور را تشکیل می‌دهند. با این حال، ایران با نرخ هشداردهنده‌ای در حال از دست دادن این استعدادهاست. تعداد ایرانیانی که در خارج از کشور تحصیل می‌کنند، در چهار سال گذشته افزایش چشمگیری داشته و در سال ۲۰۲۴ به ۱۱۰,۰۰۰ نفر رسیده است.
به گزارش سایت دیده‌بان ایران؛ فایننشال تایمز نوشت: فارغ‌التحصیلان دانشگاهی و متخصصان ماهر ستون فقرات نوآوری و بهره‌وری یک کشور را تشکیل می‌دهند. با این حال، ایران با نرخ هشداردهنده‌ای در حال از دست دادن این استعدادهاست. تعداد ایرانیانی که در خارج از کشور تحصیل می‌کنند، در چهار سال گذشته افزایش چشمگیری داشته و در سال 2024 به 110,000 نفر رسیده است.
بر اساس پژوهشی که تحت عنوان «گزارش مهاجرت ایرانیان: علل و انگیزه‌ها» انجام شده، از میان ۱۲ هزار پرسشنامه توزیع شده از ۹ تا ۲۰ تیر ۱۴۰۲، ۱۶ درصد از افراد اظهار کرده‌اند که اصلاً به مهاجرت فکر نمی‌کنند، در حالی که دقیقاً همان میزان (۱۶ درصد) نیز به مهاجرت فکر و برای آن اقدام کرده‌اند.
مقاصد انتخاب‌شده بازتابی از فشارهای مالی و واقعیت‌های ژئوپلیتیکی است. ترکیه، با نزدیکی جغرافیایی و ویزاهای قابل‌دسترس، اکنون اولین انتخاب است، در حالی که برنامه‌های بین‌المللی فراگیر کانادا، آن را به دومین مقصد محبوب تبدیل کرده است. آلمان و ایتالیا به دلیل ارائه بورسیه‌ها و فرصت‌های پژوهشی در رتبه‌های سوم و چهارم قرار دارند.
برای دهه‌ها، ایالات متحده مقصد اصلی برای میزبانی از دانشجویان ایرانی بود. در دوران انقلاب اسلامی نیز، امریکا میزبان ۵۰ هزار دانشجوی ایرانی بود. اما در مقایسه با سایر کشورهای انگلیسی‌زبان، رشد کمتری در تعداد دانشجویان ایرانی در آمریکا دیده می‌شود. این موضوع عمدتاً به دلیل سخت‌گیری‌های بیشتر در صدور ویزا در دوران دونالد ترامپ است، سیاستی که ممکن است اکنون دوباره اوج بگیرد.
بسیاری از افراد به طور دائمی در کشورهای میزبان ساکن می‌شوند و این مسئله منجر به محرومیت تقریباً دائمی ایران از استعدادها شده است، آثاری که زیان‌بار بودن آن‌ها اکنون آشکار شده‌اند. کمبود مهارت‌ها، صنایع کلیدی را فلج کرده و نوآوری را متوقف کرده است.
فرار نخبگان ایرانی با ورود پناهندگان افغان به ایران پس از بازگشت طالبان در سال ۲۰۲۱ پیچیده‌تر شده است. برنامه‌هایی برای اخراج حدود دو میلیون کارگر افغان تا مارس ۲۰۲۵، تثبیت بازار کار و مدیریت چالش‌های توسعه را دشوارتر خواهد کرد.
معکوس کردن این روند نیازمند راه‌حل‌های جامع و بلندمدت است. دولت باید به علل ریشه‌ای این مشکل بپردازد. اصلاحات اقتصادی همراه با ثبات سیاسی و آزادی‌های اجتماعی برای بازگرداندن امید به شهروندان ایران ضروری است. سیاست‌هایی که بازگشت متخصصان آموزش‌دیده را تشویق کنند می‌توانند آسیب‌ها را کاهش دهند.
در حال حاضر، فرار مغزها هیچ نشانه‌ای از کند شدن ندارد
